• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Kernelementen van boeddhistische psychotherapie (1)

Kernelementen van boeddhistische psychotherapie (1)

21 september 2024 door Ksaf Vandeputte

Ik ben boeddhistisch psychotherapeut en was een tijdje geleden panellid in een conferentie over boeddhistische benaderingen in de hulpverlening en het groepswerk. Kernthema was: hoe helpen we cliënten zowel ‘mindful’ als ‘heartful?’ Want in het Westen herleiden we alles, dus ook boeddhisme, wel vaker tot technieken. Toen ik naar mijn collega’s luisterde, viel het me ook op hoeveel stromingen in de hulpverlening zich ‘boeddhistisch’ noemen. Leve de verschillen, vind ik. Zelf onderzoek ik al tientallen jaren eerder wat de essentie zou kunnen zijn van boeddhistische psychotherapie, ongeacht de stroming waartoe je hoort. Ik bleek met mijn bijdrage iets waardevols aan te bieden en wil die bevindingen ook met u delen in een paar artikelen.

Een eerste vraag waar ik lang mee zat was: waarom zou ik mezelf eigenlijk een ‘boeddhistische’ psychotherapeut noemen? Een cliënt vraagt zich toch niet af welk soort therapie hij krijgt, hij wil gewoon iets doen aan zijn probleem? Maar een andere vraag waar ik ook al lang mee zat was: hoe gaat het verder met mijn cliënt nadat we aan zelfinzicht hebben gewerkt? Wanneer hij weer ‘gewoon’ moet overleven in een maatschappij met een immens vacuüm als het over zingeving gaat? Mijn conclusie is dat psychotherapie niet ‘neutraal’ is omdat onze samenleving het ook niet is. Onze levensbenadering wordt voortdurend in de richting geduwd van een technologische, materialistische, individualistische en zelfs concurrentiële visie.

Ik vind het daarom wel zinvol om mezelf een boeddhistische psychotherapeut te noemen. Boeddhisme schenkt mezelf als privépersoon rijke en bevrijdende inzichten die mijn leven beter en zinvoller maken. Ook mijn levensstijl verandert daardoor. Op het directe praktische vlak leert boeddhisme mij om  door te mediteren minder gestresseerd te zijn, om gelijkmoediger met problemen om te gaan en vooral om warmer, meer empathisch om te gaan met mezelf en anderen. Ook als ik mezelf of die anderen niet zo sympathiek vindt…

Op het vlak van zingeving leert boeddhisme mij dat alle fenomenen veranderlijk zijn en dat mijn ‘zelf’ een levenshouding is die ik vanaf mijn eerste pijnlijke ervaringen creëerde als schild tegen lijden. Hoe ik me hecht aan het positieve en het negatieve afweer, of hoe verward reageer op wat zowel positief als negatief lijkt. Hoe ik me soms afsnijd van de realiteit. Hoe ik me daardoor geïsoleerd en dus angstig voel, en hoe ik door te verstarren nieuw lijden creëer, want me nog meer geïsoleerd voel en… zo eindeloos verder.

In een maatschappij waarin religie als problematisch wordt ervaren, zijn we daardoor ook vaak afgesneden van spirituele vervulling. Het boeddhisme leerde mij dat ik spiritualiteit kan beleven op een zowel nuchtere als diepgaande manier. Nuchter is dat ik geen godsbegrip of instituut nodig heb om een universele, bevrijdende kracht te ervaren, dezelfde kracht die Boeddha bevrijdde van de illusies van zijn ego. Diepgaand is om alles te beleven als verbonden: mezelf, anderen, dieren, de natuur… Zo’n visie verenigt zonder high brow theorieën het psychologische, het maatschappelijke en het existentiële met mekaar. Zo’n visie wil ik delen met mijn cliënten, ze is zo ruim en pragmatisch en neutraal dat ik niet -of toch niet al té- bezorgd moet zijn of ik mijn cliënten niet te persoonlijk beïnvloed.

In mijn praktijk als boeddhistische therapeut beschouw ik mezelf niet langer als de hulpverlener die de juiste, intelligente vragen moet stellen. Ik stel me vooral op als een medereiziger in dit soms pijnlijke en tegelijk boeiende bestaan. Samen met mijn cliënten onderzoek ik de realiteit. Ik bekijk de zin van ons leven niet alleen als een individuele uitdaging maar ook als een poging om zo waardevol mogelijk te zijn voor onze omgeving. Mijn leidraad daarbij is nagaan hoe mijn cliënt zijn ervaring inkleurt en waar zijn aandacht verstart. Welke fenomenen ‘grijpen hem aan?’ Hoe splitst hij zijn lichamelijke gewaarwording af van zijn omgeving? Welke gevoelens en denkbeelden creëert hij over mensen of situaties die veilig of bedreigend lijken voor zijn zelf? Hoe zet hij dit om in schijnbaar overwogen motieven en gedrag? Welk verhaal vormt de ‘waarheid’ van mijn cliënt? Hoe vult hij in zijn verhaal de hiaten op opdat zijn verhaal samenhangend blijft?

In welk soort therapie ook is empathie de meest heilzame kracht. In boeddhistische therapie noemen we deze kracht mededogen, wat niet zozeer een eigen vermogen is als een universele kracht. Lijden wordt minder opgeheven door het ontwikkelen van persoonlijke vermogens als door het contact met de onderstroom van het leven. Het is vooral vanuit dit contact dat we zinvolheid ervaren en de verbinding herstellen met anderen en met het totale bestaan.

Dit artikel werd eerder, in maart 2018, in het BD geplaatst.

Categorie: Boeddhisme, Columns, Gezondheid, Ksaf, Zorg Tags: leven, lijden, psychotherapie, stromingen essentie

Lees ook:

  1. Uitvaren met een schip dat op zee zal vergaan
  2. Het denken (1) – Boeddhisme is gezond verstand
  3. Dick – Vertrouwen (1)
  4. Psychotherapie en meditatie

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. peter C. Hendriks zegt

    22 september 2024 om 13:15

    Als eenzame zwerver op het Edele Achtvoudige pad, heb ik wellicht gelijke diepgaande wortels en gevoelens zoals Ksaf dat ook aangeeft.
    Het valt echter niet mee, of zoals je wilt is het welhaast onmogelijk om een mens die lijdt te helpen een ander inzicht te geven in materie die diep geworteld bij die mens is. Niet zelden wordt er een zelfbeeld geschapen die ten grondslag ligt aan het lijden zoals de persoon dat beleefd. Een religieuze denkwijze kan daarbij ook nog eens een belangrijke rol spelen. Vaak leidt een psychisch bijstaan tot een zeer tijdelijk gevoel van erkenning maar wordt in de eenzaamheid het oude weer verzwelging in het ik-gevoel omarmt. Ben benieuwd naar je verdere verhandelingen.
    M.vr.gr. Peter C. Hendriks

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet
    • Vrijdag Zindag – Wat Schoof had willen zeggen
    • Je kunt niet gezond zijn op een zieke planeet
    • Het pad uit het woord

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.