Mediterend op een kussentje deed ik nooit iets voor mijn medemens. De welvarende boeddhist die maar verlichting streeft doet dat niet voor de buurvrouw met bijstand. (Zen)boeddhisme kan kil en waardenvrij zijn.
De Dalai Lama is misschien een groot spiritueel leider. De omvang van zijn aanhang wijst daarop. Rechtvaardigt het dat zijne heiligheid een jongetje publiekelijk seksueel misbruikte? Terwijl televisieploegen filmden wat er gebeurde? De rechter in India gaat hem niet vervolgen.
Misbruik komt overal voor, ook buiten het boeddhisme. De boeddhistische regels – mededogen, niet doden, niet liegen of roddelen – leggen de lat hoog. Als afgekeurde, gescheiden bijstandsontvanger is het niet moeilijk nooit ruzie te hebben met een chef of een collega. Die heb ik al heel lang niet meer. Mijn teruggetrokken leven is voor mij geen uitdaging. Buiten word ik getest. Ook daar kan de geest sterk zijn, maar blijft dat zo onder druk? Consequent verdraagzaam zijn in gezelschap kan stresserender zijn dan thuis op het terras naar de lucht kijken.
In een boeddhistische gemeenschap het leven van de rijke prins Siddharta uit India nadoen, alleen of met anderen, lijkt moeilijker dan het is. Onder gelijkgezinden preekt de mens voor eigen parochie. Zelfingenomenheid ligt op de loer in het bergklooster.
Consequent verdraagzaam en geweldloos leven – een pijler binnen het boeddhisme – is uitdagender. De medemens kan zich opdringen en daarbij bijvoorbeeld mijn lichaam ongevraagd aanraken en zelfs vastpakken – kort.
Het overkwam me laatst op een terras, ’s avonds. De vrouw was dronken. Ze knielde bij me neer. Ze beweerde dat ze me kende, zich vasthoudend aan mijn arm en hand om vallen uit te sluiten. Ik moest haar herhaaldelijk terechtwijzen eer ze opstond en voortwaggelde. Andere terrasbezoekers zagen het, serveersters zeker.
Ik denk dat Boeddha zelf niet wezenlijk anders zou hebben gereageerd. Al kan het dat de verlichte bezwaren zou hebben gehad tegen mijn Porn Star Cocktail.
Overigens was de vrouw best knap. Ik was dus geen egoïst. Ik zou beslist slecht geslapen hebben als ik de dronken dame had uitgenodigd voor een drankje, misschien thuis. Dat kan tot meditatieve momenten leiden, al zijn ze kort van duur en meestal vluchtig. Zou ik als beter mens zijn wakker geworden? Heel misschien. Reïncarneren is eigenlijk domme dingen die tot een kater leiden achterwege laten.
Zo weinig mogelijk toegeven aan magisch denken help me ook. Het illusoire karakter van visioenen en stemmen in mijn hoofd heeft hoogst zelden een link met mijn realiteit van alledag. Al doen mijn hallucinaties – vroeger ziekelijk, nu beheersbaar – wel eens aan het nirvana denken.
Te vaak is dit niet het geval. Me met mijn elektrische rolstoel ’s avonds vastrijden in een doos afval met een geblokkeerde rem tot gevolg kan gebeuren. Rustig blijven ademen tot de monteur er is zie ik als een onbedoelde meditatiesessie. Daarbij was er volk op de been in het park. Geen moment voelde ik me alleen of verlaten, daar bij de vuilniscontainers en het afval er omheen.
