Geen dood geen vrees (56) – Hoe kunnen we diep in onze doodsangst kijken?

In het boek ‘Antwoorden vanuit het hart’ beantwoordt Thich Nhat Hanh (Thay) vragen die hem tijdens retraites werden gesteld. De vragen zijn gebundeld en gerubriceerd. Op de vraag – hoe kunnen we diep in onze doodsangst kijken – geeft hij dit antwoord:

“Wanneer we diep in onze angst kijken, zien we het verlangen naar onvergankelijkheid. We zijn bang voor verandering. Onze boosheid, onze vrees, onze wanhoop vloeien voort uit onze valse waarneming, uit onze denkbeelden over zijn en niet zijn, komen en gaan, rijzen en dalen. Als we diepgaand kijken oefenen, ontdekken we dat deze denkbeelden niet op de werkelijkheid van toepassing zijn. We kunnen in contact komen met onze ware natuur, met de ultieme dimensie en dit maakt ons onbevreesd. Wanneer we vertrouwen hebben in het inzicht van geen geboorte en geen dood, zullen we elk moment van ons leven vreugde ervaren.

Stel je een wolk voor die in de lucht drijft, de wolk wil niet veranderen. Hij is bang om dood te gaan, om tot niets te worden, en hierdoor lijdt hij. Maar als de wolk diep kijken oefent, ontdekt hij dat een wolk onmogelijk kan sterven. Een wolk kan tot regen, sneeuw of hagel omgevormd worden, hij kan onmogelijk niets worden

Zodra de wolk zijn natuur van geen dood ontdekte verdwijnt zijn angst. Hij beseft dat het geweldig is om een in de lucht drijvende wolk te zijn, maar dat het even prachtig is om regen te zijn of sneeuw die op aarde valt. Dus de wolk gaat niet langer gebukt onder zijn angst, omdat hij diep kijken heeft geoefend en zijn natuur van onsterfelijkheid heeft ervaren.

Niets kan sterven. Je kunt zijn niet reduceren tot niet-zijn. Leven is een proces van verandering. Zonder verandering is leven onmogelijk. Als je dit eenmaal met vreugde aanvaardt is er geen angst. Dat is de oefening van diep kijken.” *

In mijn dossier staan de uitslagen van de scans die twee weken geleden gemaakt zijn. Over ruim twee weken spreken we ze door en luisteren we weer eens naar het advies hoe eventueel verder te behandelen. Het oefenen van diepgaand kijken waarover Thay het in het bovenstaande antwoord heeft, heeft me daadwerkelijk geholpen in contact te komen met de ultieme dimensie, en inderdaad, het heeft me ook onbevreesd gemaakt voor de dood. Iedere behandeling die ik nog zou kunnen gaan doen is uitsluitend gericht op het verlengen van de levensduur met een paar maanden. Dat ga ik niet doen, de pijn gaat toch wel komen. Thay zegt het hierboven zo mooi: “Wanneer we vertrouwen hebben in het inzicht van geen geboorte en geen dood, zullen we elk moment van ons leven vreugde ervaren.”

Ja! Vreugde ervaren, plannen maken, dingen doen. Afgelopen week was ik in een stilteretraite in een katholiek klooster. Het heeft me heel diep laten kijken. Ook naar wat ik nog wil doen in dit leven. Een van de dingen is weer een paar retraites geven. Dat geeft me bij voorbaat al heel veel vreugde.

* Antwoorden vanuit het hart, p 64-65