• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Het jaar 2022 – dag 123 – dodenherdenking

Het jaar 2022 – dag 123 – dodenherdenking

4 mei 2022 door Joop Ha Hoek

‘Marie was net tien dagen getrouwd toen ze stierf, haar man was opgeroepen voor militaire dienst. Zij en haar ouders waren in de woning van de familie Bellaart, haar schoonouders. Die lag tegenover hun eigen woning in de Vredenoordlaan in Rotterdam Als ze thuis waren gebleven hadden ze het Duitse bombardement waarschijnlijk overleefd. Hun eigen woning brandde pas later uit’.

 Elk jaar in de maand mei kwamen bij mijn moeder de herinneringen boven aan de gebeurtenissen op veertien mei 1940, toen Duitse militairen Rotterdam bombardeerden. Terwijl haar woning in Rotterdam-Noord gespaard bleef, waar ze met haar drie kleine kinderen doodsangsten uitstond, kwamen een paar kilometer verderop in Kralingen haar tante Alie de Wal (47) en haar van oorsprong Duitse man Toon Coerver om het leven door de (brisant)bommen die op die wijk vielen. Marie, waarmee ik deze tekst begon, de zeventienjarige dochter van Alie en Toon en op  dat moment hoogzwanger, stierf ook. Tien dagen er voor was ze met de vader van haar baby getrouwd. De doden zijn pas op drie juni 1940 begraven.

‘Als ze thuis waren gebleven hadden ze het Duitse bombardement waarschijnlijk overleefd.’ Hoeveel pech kan je hebben in een inferno.

‘Hun woning brandde pas later uit. Ze konden er ook makkelijker in en uit. De zoon van Alie en Toon, Wim, is door mariniers onder het puin vandaan gehaald. Zijn haren hadden al vlam gevat. Hij smeekte de mariniers om ook zijn moeder te redden, die kermde van de pijn, maar dat kon niet meer. Hij zag haar levend verbranden. Een afschuwelijke ervaring. In de woning waren dertien mensen, onder wie de familie Bellaart, ze zijn allemaal gestorven. De resten van Alie en haar man en dochter zijn in één kist gestopt en op Crooswijk begraven. Op de begraafplaats is een herinneringsnaald opgericht met erin een boek waarin alle namen van de slachtoffers van het bombardement staan vermeld.’ 

Het bombardement trof ook andere familieleden. Ze raakten dakloos maar overleefden het bombardement. De branden woedden dagen, rond de elfhonderd Rotterdammers vinden de dood, 24.000 huizen worden verwoest. Nog diezelfde dag worden de wapens neergelegd. Nederland geeft zich over. 

Het zijn teksten uit mijn familiearchief waaruit ik citeer. De hele oorlog door schreven mijn familieleden elkaar brieven. Ze wonen op grote afstand van elkaar, zodat er een goed beeld ontstaat van hoe de situatie in verschillende delen van Nederland is. In het begin van de oorlog is er nog genoeg te eten en zijn de misdadige plannen van de nazi’s om Joden, zigeuners, homoseksuelen en andersdenkenden te vermoorden, nog niet ten uitvoer gebracht. Of nog niet bekend. Er is in die brieven sprake van berusting of van verzet. Naarmate de jaren vorderen worden de brieven ook ernstiger van toon. Het openbare leven ligt zo goed als stil, reizen is bijna onmogelijk. Brieven werden nog wel bezorgd.

Op 1 april 1945, zo vlak voor de bevrijding van het Westen van Nederland, arriveert er een brief bij een nicht van mijn moeder in Beekbergen. De afzender, een familielid, van de brief woont in Schiedam. Hij schrijft over de dood van zijn vrouw Aartje. De volgorde van de beschreven gebeurtenissen lijkt nu bizar, maar geven een beeld van de belangrijkheid van zaken zoals die werden ervaren. De dood was prominent aanwezig, elke dag weer.

 ‘Beste Gretha. Ik wil heel goed geloven dat jullie aangeslagen waren toen jullie het bericht van het overlijden van Aartje kreeg. Nu, ik vind het zoo verschrikkelijk dat ik er geen woorden voor kan vinden.(…) Hoe gaat het met U allen en met tante Diets. Wordt dat al wat beter? En je vader? Werkt die nog in zijn tuin? Dan zullen jullie zeker wel aardappels genoeg hebben? Nu hier is de toestand haast niet om uit te houden met het eten. Maar zoodra ze het overgeven staat er een groote partij levensmiddelen klaar voor de arme provincies Noord- en Zuid Holland en Utrecht. We snakken er naar. We krijgen wel eens een heerlijk stukje brood uit Zweden, met 125 gram fijne boter, maar dat is de mond getergd.’ 

En dan, bijna terloops, wordt in die brief een ramp tussen al die andere rampen beschreven. Een oorlog is niet alleen dodelijk en vernietigend maar stompt blijkbaar ook het vermogen om  de belangrijkheid van gebeurtenissen te rangschikken af. Of is een dode dichtbij belangrijker dan een dode iets meer verderop? Dan zestig doden verderop. 

 ‘Aartjes zuster Dien is op Zondag precies twee weken geleden na Aartjes dood met haar beide kinderen door de V1 (vliegende bom van de Duitsers die op Engeland werden afgevuurd) getroffen en was met zestig mensen allen op slag dood. De V1 viel precies op haar huis en maakte een trechter in de grond van 7 meter diep. Alle huizen in de omtrek waren in puin. Het gebeurde Zondagsmorgens tusschen 7 en 8 uur.’ 

En dan gaat de briefschrijver weer verder met voor hem belangrijke zaken maar voor mij nu ditjes en datjes. Oorlog stompt af. De grootsheid van lijden valt voor ons anno nu nauwelijks te begrijpen. We vieren Koningsdag met klompendansen, maken ons –terecht- druk over plofkippen en de vele teken door de zachte winter. ‘Hij zag zijn moeder voor zijn ogen levend verbranden.’ Zestig mensen op slag dood. Zestig miljoen mensen dood, in die Tweede Wereldoorlog. Zes miljoen mensen in gaskamers van de nazi’s vermoord. Nooit is het vrede.

Ook boeddhisten brengen geen vrede. We leren met een eeuwenoude truc –ogen dicht en zitten- onze emoties te handlen. Los te laten, niet vastklampen.  In het nu leven. Zoals ook die briefschrijver uit Schiedam deed. ‘Hoe gaat het met U allen en met tante Diets?’ Ons leven is net een brief. Maar het verleden is nooit ver weg. Word ook in het nu niet uitgepoetst, het is een kras in een grammofoonplaat. Een nieuw Auschwitz is nog elke dag in ons aanwezig, zei minister Timmermans een paar jaar geleden in Washington, toen hij het planten van een loot van de beroemde kastanjeboom van Anne Frank bijwoonde. Er vallen bommen en raketten op onschuldige burgers in Oekraïne.

Moedig voorwaarts!

Alie de Wal met echtgenoot Toon Coerver.

BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, Joop Hoek, Krijgsmacht Tags: Alie de Wal, bombardement Rotterdam, Dodenherdenking, Toon Coerver

Lees ook:

  1. Het jaar 2021 – dag 124 – erfgenaam
  2. Het jaar 2020 – dag 123 – de 4e mei
  3. Het jaar 2020 – dag 124 – leeg en bevrijd
  4. Het jaar 2022 – dag 67 – vreugdeschrik

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Joop Ha Hoek

Joop Ha Hoek, volger van de dhamma en redacteur. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

02 feb
Meditatie in het dagelijks leven
2 feb 23
09 feb
ONLINE - Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
9 feb 23
09 feb
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
9 feb 23
11 feb
Introduction session - Retreat Faith in Times of Change
11 feb 23
12 feb
Vervolgcursus boeddhistische psychologie
12 feb 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Taigu – Het lijden in de wereld

    Taigu - 6 februari 2023

    Het komt Taigu voor dat boeddhisme te vaak gaat over ‘verlichting’ en te weinig over het lijden in de wereld, dat eerst moet worden opgelost voordat iemand zich in spirituele zin bevrijd kan wanen. Het existentiële kerndilemma van boeddhisme is dat wij ieder delen in de rotheid van de wereld, terwijl wij over het vermogen beschikken onze bevrijding dichterbij te brengen door het lijden van de ander te verminderen. In sommige teksten wordt dit vermogen ‘boeddhanatuur’ genoemd.

    Linkerhemisfeer domineert – een catastrofale weg

    Rob van Boven en Luuk Mur - 6 februari 2023

    We leven steeds meer in een materialistische wereld gericht op nut en macht, met hebzucht als doorlopende achtergrond motivatie. Afleiding is inmiddels vooral een noodzakelijkheid, waardoor het een gevangenis is geworden. Volle brede aandacht voor de natuur, elkaar, de omgeving kunnen we niet meer opbrengen.

    Ashoka – India’s bijna vergeten keizer

    Kees Moerbeek - 5 februari 2023

    De verdiensten van Ashoka (circa 268 – 232 v.o.j.), de derde keizer van het Mauryaanse rijk zijn groot, maar hij was bijna vergeten. De vertaling van zijn inscripties in de 19de eeuw ontrukte hem aan 2.000 jaar vergetelheid. Dit artikel gaat over het boek Mauryan India van de ook internationaal eminente Indiase historicus Irfan Habib en vooral over Ashoka’s inscripties.

    Erik – Een kleine geschiedenis van de leegte

    Erik Hoogcarspel - 1 februari 2023

    Logica is als de Formule 1: het geeft een hoop lawaai, maar het leidt ergens naar. Leegte gaat ook nergens naartoe, het heeft geen geschiedenis, dat hebben alleen de mensen die erover praten.

    Erik Hoogcarspel – Een beter boeddhisme met fenomenologie

    gastauteur - 16 januari 2023

    De Boeddha heeft zich ook nooit 100.000 geboortes herinnerd. Als je een goede meditatie hebt dan kan het voorkomen dat er heel veel situaties van vroeger door je hoofd spelen. En dat zijn allemaal geboortes van een ik en de dood van een ik. Je ik is niks anders dan het volledig verwikkeld zijn in jouw situatie. En dat gebeurt ook in je meditatie.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Bhikkhu
    • Boeddhisme en hulpverlening
    • Een stomme film over een stom doek; cursus beeldspraak voor non-dualisten
    • Het jaar 2023 – dag 39 – ziekzwakmisselijk (3)
    • Redactiestatuut en redactieformule – pijlers van het BD

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens