Op het “Gij zult niet doden” hebben Christenen zeker geen eigendomsrecht. Ook andere religies kennen een vergelijkbaar iets. Het boeddhisme ook. Ik beken bij deze dat ik schuldig ben aan het overtreden van deze regel, én geef bovendien toe dat ik mij daar zeker geen slechterik door voel. Het zit zo:
Wij hadden tot zeer kort geleden twee honden. Merlijn en Pukkie. Beide waren zeventien jaar oud. Dat is voor honden een hele leeftijd, geloof mij maar. Zeker voor een hond als Merlijn, gelet op zijn grootte. Maar zelfs voor een wat kleinere hond zoals Pukkie is zeventien echt “oud” te noemen. De een was bijna blind en liep af en toe per ongeluk een sloot in, of een braambos, of een andere onmogelijk situatie waar hij lastig uit te bevrijden was. Hij donderde van een klein trapje, liep verdwaasd rond, wist vaak niet meer waar hij was of heen ging en trok een spoor van diarree door het hele huis. De ander had een vreselijk gebit en kon alleen nog een soort pap eten, had koorts en overal gezwellen. Beide honden waren op. Ze konden niet meer. Ieder medische behandeling zou (volgens de geconsulteerde dierenarts) een kwelling zijn, verlenging van lijden betekenen en alleen dienen om de baasjes respijt te geven om afscheid te nemen. Dat vonden wij dierenkwellerij en wij gaven de dierenarts opdracht er een einde aan te maken. Vrijdag de een, maandag de ander. Eerst een prik om in een diepe slaap te geraken, daarna een shot rechtstreeks in het hart… met de dood tot gevolg.
De dierenarts deed gewoon wat wij vroegen te doen. Daarmee zijn wij dus in feite overtreders van het principe “Gij zult niet doden”. En wij voelen ons daar prima bij. Opgelucht. De honden hoefden niet nodeloos langer te lijden om ons uitstel van het afscheid te bezorgen, of wat ook.
Gisteren hing ik bij de buurvrouw vliegenstrips op. De hele buurt wordt geplaagd door zwermen vliegen (die ze hier overigens ‘muggen’ noemen) en wolken muggen (die ze hier ‘neefjes’ noemen). De vliegenstrips zijn plakkerig. Wanneer er een insect op landt, komt ie nooit meer los en het sterft een gruwelijke dood. Ik heb nog nooit iemand ontmoet die daar moeilijk over deed (of doet). Ik heb de doodstrijd van zo’n vlieg wel eens van begin tot eind gadegeslagen. Het duurt inderdaad relatief lang. Een mep met een opgerolde krant of een vliegenmepper neemt aanzienlijk minder tijd in beslag. Je kunt ze tegenwoordig ook elektrocuteren met een mepper die onder stroom staat, gevoed door anderhalf-volts batterijen. Dan knettert het even, en daarna is zo’n beestje gebarbecued… Een van mijn zoons heeft ooit een uit het nest gevallen roodborstje groot gebracht met gebarbecuede vliegen… het hele gezin joeg vliegen na, en legde de lijkjes netjes op een schoteltjes tot het ‘etenstijd’ was. Dat was het eigenlijk voortdurend. Om een lang verhaal kort te maken: het roodborstje werd een volwassen roodborst en leefde nog lang en gelukkig in de vrije natuur (ik meen zelfs 5 jaar, want we herkenden hem aan een wit veertje, en hij luisterde naar zijn naam: Pietie).
Ik geef dus opdracht om levende wezens te doden! Of help ze te doden én dood ze zelf. Maakt mij dat nu een slecht mens? Of juist niet? Of wat?
Wie het denkt te weten, mag het zeggen.
Ik denk wel eens: Hoe barmhartig is het om mensen die eigenlijk “op” zijn in leven te houden? Voor wie? Waarom? Toen ik door Scandinavië wandelde, sprak ik eens met iemand die nogal afgelegen woonde. Hij prees zich gelukkig dat hij niet bang hoefde te zijn om met spoed naar een ziekenhuis te worden gebracht om “gered” te worden. Hij was helemaal niet bang om te sterven, maar wel bang om in leven te ‘moeten’ blijven omdat men in ziekenhuizen nu eenmaal protocollen volgt en ‘de natuur’ in de weg staat. “Als ik wat krijg, merkt de postbode dat ik mijn brievenbus niet leeg maak,” zei hij, “en dan komt er iemand kijken.
Maar als ik niet naar het ziekenhuis wil, laten ze me gewoon hier. Prima toch?” Vind ik ook.
Waarom gingen Merlijn en Pukkie niet gewoon dood? Waarschijnlijk omdat het heel trouwe dieren waren, die door bleven sukkelen doordat wij zo verschrikkelijk ons best bleven doen. Tot wij inzagen dat wij de natuur in de weg stonden. We hadden vervolgens niks kunnen doen. Dan waren ze langzaam maar zeker dood gegaan, zoals die vliegen aan de vliegenstrip. Dát is pas wreed. De vliegenstrip is barbaars. (Maar wel effectief).
En voor wie het weten wil: ik heb een levenstestament. Daarin staat notarieel vastgelegd dat ik ieder nodeloos medisch behadelen afwijs en dus verbied. Ik wil ook geen euthanasie. Pijnstilling en bestrijding van benauwdheid is toegestaan, mits het mij niet verhinderd het sterven bewust te ervaren. Het is tenslotte het laatste wat ik doe. Daar wil ik bij zijn.
Ujukarin zegt
Op retraites vermijden wij vliegenstrips, gif en al dat soort zaken; het hoort er een beetje bij dat je als retraitant leert geduld te hebben voor dat soort ‘pesterijen’ ;-) MAAR, alleen als alle deelnemers in gewone gezondheid zijn. Hebben we er bij met verminderde weerstand, dan is het leven-van-de-vlieg versus-dat-van-de-mens en kiezen we echt een moorddadig iets als een vliegenstrip.
Upaya (Skilful means/vaardige handelingen) heet dat.
With folded palms,
G.J. Smeets zegt
“Pijnstilling en bestrijding van benauwdheid is toegestaan, mits het mij niet verhinderd het sterven bewust te ervaren. Het is tenslotte het laatste wat ik doe.”
Heftige pijn-stilling (palliative zorg is de officiële term) is onvermijdelijk uitschakeling van bewustzijn. Het is toediening van steeds meer morfine, opium, codaïne, etc.. tot een van de organen eronder bezwijkt. Elke arts weet dat. Het is een geaccepteerde methode van euthaniseren onder een andere naam. Niks mis mee, wat mij betreft, maar het is en blijft een genadeschot.
Overigens betwijfel ik dat je met een forse lading pijnstillers in je lijf nog ‘bewust sterven’ (jou woorden) kunt. Eerlijk gezegd vind ik dat een mal idee. Overigens: ik heb in de relatie met een van mijn honden ook ooit besloten om af te zien van heftige pijn-stillers en van chirurgisch gedoe in het hondenlichaam. Euthanasie (inclusief palliatieve zorg) is een eufemisme voor genadeschot.
Dharmapelgrim zegt
Ik weet na een carriere in de zorg zeer goed wat euthanasie, palliatieve zorg en abstinerend beleid inhouden. Niemand weet van te voren wanneer, waaraan, hoe en hoe snel hij / zij sterft.. Wat ik aan bij volledig bewustzijn heb gegeven is wat ik wel en niet wil. Hoe dat uitpakt is afwachten. Dat bewust sterven mogelijk is, heb ik meerdere malen van zeer nabij mogen meemaken. Die ervaringen zijn de aanleiding geweest om zoveel mogelijk alles uit te sluiten wat zoiets bij voorbaat al onmogelijk maakt. Maar nogmaals: pas wanneer het zover is, wordt duidelijk of het ook uitpakt als gedacht..