• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Verlichting en wilsnegatie

Verlichting en wilsnegatie

25 december 2020 door Taigu

Schopenhauer was een vroege liefhebber van het boeddhisme. Bij hem kom je een eenheid van visie tegen die het westerse boeddhisme node mist.

Schrijf voor een Nederlandstalig publiek over boeddhisme en christendom. Tien tegen één dat je verontwaardigde, gebeten reacties krijgt. Christendom is van God en kerk, en verhoudt zich niet tot boeddhisme. Westers boeddhisme ontpopt zich hier in een seculiere en anticlericale gedaante. In het westerse boeddhisme gaat de geest van de historische Verlichting vooraf aan de mogelijkheid van spirituele verlichting. Westers boeddhisme waant zich als antithese van God en kerk superieur aan christendom.

Hoe benepen en benauwend is deze eendimensionele benadering met haar gesloten geest. Andere werelden, de zes rijken van het oorspronkelijke boeddhisme, de reine landen waarin boeddha’s en bodhisattva’s leven, dit en veel meer wordt weggefilterd door die gesloten geest. De kosmologie van het boeddhisme geldt als mythische verbeelding met een hooguit metaforische betekenis. Onze tijd spreekt vrijuit over onderbewustzijn, maar is doof voor het bovenzinnelijke, de metafysica. Wat een verarming.

Dezer dagen herlas ik delen van het werk van mijn oude vriend, de filosoof Arthur Schopenhauer (1788-1860). Schopenhauer was een vroege liefhebber van het boeddhisme. Bij hem kom je een eenheid van visie tegen die het westerse boeddhisme node mist.

“Ware zaligheid, verlossing van leven en lijden, is zonder totale ontkenning van de wil volstrekt ondenkbaar,” schrijft Schopenhauer in het eerste deel, § 68, van De wereld als wil en voorstelling, zijn omvangrijke hoofdwerk uit 1818 (het citaat is uit de Nederlandse vertaling van de Wereldbibliotheek, Amsterdam 2001, derde druk). Zijn werk ademt de geest van de Griekse filosoof Plato. Diens ideeënleer lijkt evenmin toegankelijk voor de gesloten geest van de seculiere mens. Alles wat wij in onze voorstelling ervaren aan dingen, mensen en dieren is niet echt; het zijn afspiegelingen van ideaaltypische vormen die in andere dimensies leven.

Anders dan bij het filosofische taoïsme, een belangrijke voedingsader voor het Chinese zenboeddhisme, is Schopenhauers ordenende principe niet de harmonie van de tienduizend dingen die kosmisch resoneren met het Ene. In de visie van Schopenhauer wordt het menselijk handelen door een blinde, destructieve oerwil gedreven. Mensen klampen zich vast aan hun voorbijgaande voorstellingen. Dusdoende maken zij van de geschiedenis een geschiedenis van lijden.

Alleen wie door een intuïtief schouwen in en achter de voorstellingen de werking van de oerwil ontwaart, heeft een kans te ontsnappen aan chaos en destructie. De enige uitweg is gelegen in wilsnegatie, in een ascetische levenshouding die zich afkeert van de wereld. Schopenhauer zag zulke wilsnegatie aan het werk bij de Boeddha, maar ook bij heiligen zoals Franciscus van Assisi en bij christelijke mystici. Doctrinaire verschillen tussen religies doen er bij hem niet toe. Het intuïtieve schouwen kan zich in iedere traditie uitdrukken in eigen vormen, die herkenbaar zijn voor wie weet heeft van deze gnosis.

De gevolgen van deze waarnemingen zijn voor het westerse boeddhisme verreikend. Daar staan wij met ons rozige, linksige mens- en wereldbeeld: wie goed doet, goed ontmoet; als we samen de schouders eronder zetten, en de confrontatie met Shell en andere boze multinationals aangaan, dan kunnen we het tij van een zich voltrekkende ecologische ramp nog keren. Hoe komt het westerse boeddhisme aan dit positieve mensbeeld en hoe aan het idee van de maakbaarheid van de wereld?

Het dondert niet over welke boeddhistische traditie we het hebben, bij geen enkele bespeur ik de neiging om de eigen vooronderstellingen kritisch en samenhangend te articuleren. Van mij hoef je Schopenhauer niet blind te volgen, maar wie hem leest, kan zich wel afvragen of warrige westerse boeddhisten zich ooit rekenschap zullen geven van de vooronderstellingen van de traditie waartoe zij behoren.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, Jules Prast Tags: eenheid, oerwil, Schopenhauer, visie, wereldbeeld

Lees ook:

  1. Gedroomde mystificatie
  2. Boeddhisme heeft geen patent op mediteren, mediteren geen patent op verlichting.
  3. Herinneringen aan Harada Tangen roshi- Jizosama’s zegen
  4. Vietnamese president benadrukt rol boeddhistische sangha bij versterking nationale eenheidsblok

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Taigu (1961) is historicus, auteur en zenboeddhist met een zwak voor de nembutsu. Hij laat zijn geest vrijmoedig dwalen over het boeddhisme en de wereld. Evenals bij de Japanse zendichter Ryokan Taigu staat zijn dharmanaam voor ‘grote dwaas’. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 juni 2022 - 3 juli 2022
    Zomer Retraite met Losang Gendun
  • 2 juli 2022
    Zazenkai Zengroep Oshida met Helma Jifu Vulink
  • 3 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?

Erik Hoogcarspel - 9 juni 2022

Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Het hoogste niveau van zen is vrij van zen
  • Het jaar 2022 – dag 180 – debat
  • Boeddhistische doeners en denkers – de serie (58)
  • Dôgen over meditatie en verlichting
  • Wakker Dier – Nederland telt 999 megastallen

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens