• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Is dit al dat er is, mijn vrienden?

22 december 2019 door Kees Moerbeek

Geloven boeddhisten in een wedergeboorte als dier? Geloof jij als boeddhist dat je in de toekomst een koe of hond zult zijn? Is karma predestinatie? Deze en vergelijkbare vragen ontving de eerwaarde Kenryu Takashi Tsuji. Hij schreef voor Buddhanet een artikel over reïncarnatie. Hieronder een bespreking van zijn artikel met een paar aanvullingen. Het laatste over dit onderwerp is overigens nog niet gezegd.

Eerst een vrij vertaalde toelichting uit de Encyclopaedia Brittanica: ‘Reïncarnatie, ook wel genoemd transmigratie of metempsychose, in religie en filosofie is de hergeboorte van een aspect van een individu, dat voort bestaat na de lichamelijke dood. Dit aspect kan zijn: het bewustzijn (conciousness), de geest (mind), de ziel of een andere entiteit en maakt verschillende opeenvolgende vormen van bestaan door. Dit kan de menselijke vorm zijn, de dierlijke, een geestelijke of zelfs een plantaardige vorm.’

Reïncarnatie is vooral karakteristiek voor Zuid Aziatische en Oost Aziatische tradities, als het boeddhisme, het hindoeïsme en het sikhisme. Ook komt het voor in lokale religies en in sommige oude religies van het Midden-Oosten en in de theosofie.

Volgens Kenryu Takashi Tsuji is het een misverstand dat bij reïncarnatie iemand talloze vorige levens geleid zou hebben als dier en vervolgens mens is geworden. Iemand die zich slecht gedraagt zou worden herboren worden als dier. Dit alles is niet wat de Verhevene onderwees over wedergeboorte.

De Boeddha baseerde zich als onderwijzer op de mentale en spirituele mogelijkheden van zijn toehoorder. In zijn tijd was reïncarnatie een belangrijk onderwerp. De angst om als dier herboren te worden zou mensen in zijn tijd verhinderen om zich ‘dierlijk’ te gedragen. Het letterlijk nemen van een opvatting van 2.500 jaar geleden over wedergeboorte komt nu over als irrationeel. Daarom schrijft Takashi Tsuji dat we de inhoud van parabels en mythes moeten overstijgen. Ze gaan over en verwijzen weliswaar naar de waarheid, maar zijn niet zelf de waarheid.

Karma

Karma is Sanskriet en betekent ‘actie’. In het universum vindt een continue kettingreactie plaats van oorzaak en gevolg. Met niet alleen materiële, maar ook met morele gevolgen. In de natuurkunde bestaat de wet van het behoud van energie. Karma is de wet van het behoud van ‘morele energie’. De eerwaarde schrijft: ‘By actions, thoughts, and words, man is releasing spiritual energy to the universe and he is in turn affected by influences coming in his direction. The entire circumstances surrounding him is his karma. With each action-influence he sends out and at the same time, receives, he is changing. This changing personality and the world he lives in, constitute the totality of his karma.’

Karma in het boeddhisme is geen lotsbestemming of predestinatie. Dit zou immers inhouden dat de een of andere externe macht het leven van een mens voor hem heeft uitgestippeld. Iemand heeft zelf dus geen invloed op zijn eigen leven. Karma in het boeddhisme kan wel worden beïnvloed, want een mens heeft bewustzijn en kan proberen om door zijn gedrag de loop van zijn leven te veranderen, voor zover hij daar invloed op heeft.

De auteur stelt dat onze gedachten bepalen wat we zijn. Iemands ‘nobele’ karakter hangt af van zijn ‘goede’ gedachten, ‘goede’ handelingen en van zijn ‘goede’ woorden. Houdt iemand er vernederende gedachten op na dan zullen deze hem beïnvloeden tot negatieve woorden en negatieve daden.

Rijken van bestaan

Traditioneel onderwijst het boeddhisme het bestaan van tien rijken van bestaan (realms of being). Er zijn zes rijken van samsara: het rijk van de hellen, het rijk van de hongerige geesten, het dierenrijk, het rijk van de half-goden en het godenrijk. Joseph Goldstein noemt in zijn artikel Cause and effect deze rijken manifestaties van sterk ontwikkelde patronen van de geest (strongly developed patterns of mind). Naast deze zes rijken bestaan er ook vier heilige rijken: het svraka rijk, het pretyakabuddha rijk, het rijk van de bodhisattva’s en het rijk van de Boeddha.

Al deze rijken kunnen worden gezien als flexibele, niet-objectieve werelden en mentale, spirituele geestesgesteldheden. Ze ontstaan door iemands gedachten, handelingen en woorden en zijn daardoor psychologische gesteldheden. De eerwaarde schrijft : ‘These ten realms are “mutually immanent and mutually inclusive, each one having in it the remaining nine realms.” For example, the realm of human beings has all the other nine states (from hell to Buddhahood).’

Een mens kan zich zelfzuchtig gedragen, waardoor hij zijn eigen hel maakt. Hij kan echter ook oprecht mededogend zijn en weerspiegelt daarmee het mededogen van Amida Buddha. Ook boeddha’s en bodhisattva’s dragen het bewustzijn van de andere rijken mee in hun geest. Hoe kunnen zij anders wezens in de hel verlossen als zij zich niet kunnen verplaatsen in hun lijden en hen naar verlichting begeleiden?

Gelukkige geboorte

‘In welk rijk leef jij nu?’, vraagt eerwaarde Kenryu Takashi Tsuji. Iemand leeft in het rijk van de hongerige geesten als hij hongert naar macht, naar liefde en naar zelfbevestiging. ‘Besef goed wat je motieven en je intenties zijn. Begrijp dat traditioneel de mens zich bevindt in het midden van de tien fases. Hij kan plotseling of langzaam afdalen in een hel. Of dankzij zijn discipline, ontplooiing en ontwaken stijgen tot de Verlichte staat van de Boeddha.’

Goldstein formuleert dit net iets anders: ‘In de lagere rijken is de intensiteit en de mate van lijden te groot voor de meeste wezens om heilzame kwaliteiten van de geest te ontwikkelen. Op de hogere bestaansvlakken is het bestaan zo gelukzalig dat er te weinig aansporing is om te oefenen. Het is juist de combinatie van pijn en plezier van het menselijke rijk die de beste omstandigheden biedt voor diep begrip en realisatie.’

‘Een menselijke wedergeboorte is een fortuinlijke wedergeboorte en de oorzaak daarvoor is dat we ons in vorige levens aan een strenge morele discipline hielden,’ bevestigt de website van het Maitreya Instituut.

Een tulku in het Tibetaanse boeddhisme is een reïncarnatie van een verlichte lama en mogelijk de bekendste is de 14de dalai lama. Het is geen gewone reïncarnatie, bijzonder is dat anders dan bij een gewone sterveling een verlichte lama niet opnieuw geboren hoeft te worden herboren. Hij kiest daarvoor uit mededogen om anderen te leiden naar verlichting. Daarbij heeft een tulku volledige controle over zijn wedergeboorte. Er zijn honderden tulku-lijnen in en buiten Tibet, zoals in Mongolië.

Ten slotte

Er bestaat onder boeddhisten geen algemeen geldende opvatting over reïncarnatie. Veel boeddhisten hebben er ook geen behoefte aan om over dit onderwerp te praten. Anderen menen dat de Boeddha om praktische redenen over reïncarnatie sprak. Prof. Dr. Bhikkhu Analayo, die in 2018 Rebirth in early buddhism and research publiceerde, meent dat reïncarnatie in de tijd van de Boeddha een onderwerp van felle discussie was. De Verhevene en veel van zijn tijdgenoten wezen het af.

Hoe het ook zij, volgens de vroegste boeddhistische geschriften sprak de Boeddha uitgebreid over het verschijnsel van wedergeboorte. Tegelijkertijd onderwees hij en anderen ook dat er belangrijkere dingen in het leven zijn om je mee bezig te houden dan vorige en toekomstige levens.

Is er wijsheid in wat Peggy Lee zingt in Is that all there is? Is zij een reïncarnatie van Milarepa?

‘Is that all there is, is that all there is
If that’s all there is my friends, then let’s keep dancing
Let’s break out the booze and have a ball
If that’s all there is

‘I know what you must be saying to yourselves.
If that’s the way she feels about it why doesn’t she just end it all?
Oh, no. Not me. I’m in no hurry for that final disappointment.
For I know just as well as I’m standing here talking to you,
when that final moment comes and I’m breathing my last breath, I’ll be saying to myself,

‘Is that all there is, is that all there is
If that’s all there is my friends, then let’s keep dancing
Let’s break out the booze and have a ball
If that’s all there is’

Bronnen
Takashi Tsuji. On reincarnation. Buddha Dharma education association & Buddhanet
Reincarnation. Encyclopaedia Brittanica
Barash, D.P. Buddhist ‘reincarnation’ and the silliness about souls. Psychology today, december 2013
https://www.psychologytoday.com/za/blog/pura-vida/201312/buddhist-reincarnation-and-the-silliness-about-souls
The buddhist universe. BBC., november 2009
Goldstein, J. Cause and effect. Tricycle
Littlefaire, S. Reincarnation: What do modern research and traditional Buddhist teachings say? Lion’s roar, mei 2018
Dzongsar Khyentse Rinpoche about the Tibetan Tulku System
https://www.youtube.com/watch?v=lougVag8EYw
Dzongsar Jamyang Khyentse Rinpoche on rebirth
https://www.youtube.com/watch?v=vnl1JkHr9LE
Is that all that there is? Peggy Lee
https://www.youtube.com/watch?v=3sWTnsemkIs

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme Tags: 10 rijken, dier, Dr. Bhikkhu Analayo, karma, Kees Moerbeek, Kenryu Takashi Tsuji, Peggy Lee, reincarnatie, tulku, wedergeboorte

Lees ook:

  1. Wetenschapper en bhikkhu Analayo over wedergeboorte
  2. Karma in de tijd van de Boeddha
  3. Het jaar 2018 – de driehonderdenzeventiende dag – wedergeboorte
  4. Wedergeboorte – gewoon een feit?

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Gerry Verbeek zegt

    23 december 2019 om 09:22

    ‘Let’s break out the booze and have a ball’
    Kees, ‘ik ben niet van ‘De Blauwe Knoop’ en gun Peggy haar drink and dance … toch, serieus even: ‘ademt deze tekst een verscholen levenswijsheid?’.
    Que Sera, Sera (Whatever Will Be, Will Be)
    dus:
    Let’s dance
    en proost op het nieuwe jaar!

  2. Peter Kampschuur zegt

    23 december 2019 om 13:17

    In de opsomming van de rijken van samsara, in dit artikel, zie ik er maar vijf i.p.v. zes. Nou heb ik weleens moeite met cijfers en rekenen, dus zie ik iets over het hoofd of heeft de auteur die moeite ook?

    • kees moerbeek zegt

      23 december 2019 om 18:24

      Dat is de juiste instelling, Peter! Het mensenrijk is geen rijk van samsara :-)

Primaire Sidebar

Door:

Kees Moerbeek

Kees Moerbeek werkte aan De Lotusvijver en was eindredacteur/hoofdredacteur voor het Magazine VvB. Hij gelooft in de sociaal-maatschappelijke aspecten van het boeddhisme. Kortom: het Achtvoudige Pad. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 28 februari 2021
    Open les Kum Nye Tibetaanse Yoga | Online
  • 28 februari 2021
    Discovering Padmasambhava (online)
  • 1 maart 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 3 maart 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 3 maart 2021
    Weten - Niet Weten | Cursus Lotus Trilogie online
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Mijmeringen over bewustzijn

Rob van Boven en Luuk Mur - 23 februari 2021

Je trok in je jeugd de conclusie dat je niet gewenst was. Met die ervaring ging je de wereld zien. Dat werd het fundament van je geloofssysteem. Je ging jezelf beschermen tegen deze pijnlijke gevoelens, die het gevolg zijn van wat je bent gaan geloven.  Dat kan zijn door jezelf zoveel mogelijk terug te trekken of vooral niet lastig te zijn. Of misschien ging je juist heel nadrukkelijk aanwezig zijn, wat door anderen juist als heel vervelend ervaren kan worden.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 2 en slot))

Erik Hoogcarspel - 21 februari 2021

Het is niet verwonderlijk dat het begrip “gelijkheid” in andere culturen geen rol speelt. Blijkbaar heeft men daar wel van de ervaring geleerd. Voor Confucius waren rangen en standen in de maatschappij noodzakelijk voor een harmonische en goed functionerende samenleving. Een referendum zou volgens hem alleen maar tot grote rampen leiden, want ongeletterde en slecht opgevoede mensen kunnen niet weten wat het beste is voor ieder.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 1)

Erik Hoogcarspel - 20 februari 2021

We leven in procrustische tijden waarin gelijkheid heilig is geworden. Onderscheid, discriminatie, is zo’n beetje de bron van alle kwaad. We moeten allemaal gelijk zijn. Alle kinderen in een klas, allemaal schaatsen of naar het strand op hetzelfde moment, allemaal dezelfde kleding en dezelfde maten, met wat elastiek in de stof past het toch wel.

Paul Boersma – Het portret als valkuil

Paul Boersma - 16 februari 2021

Het Boeddhabeeld is een symbolische weergave van de vergoddelijkte mens, van de verlichte mens, van de mens waarin wijsheid en mededogen tot volle ontplooiing zijn gekomen. Het is een toonbeeld van harmonie.

Zó ontken je het klimaatvraagstuk óók. Dat kan anders!

gastauteur - 9 februari 2021

De crisis lijkt te groot, te massief om door de massa’s goed begrepen te kunnen worden. Let wel, het staat hier goed, die massa’s mensen zijn niet dom, er is niets neerbuigends bedoeld, maar de omvang van de problemen en de belangenstrijd er omheen zijn dermate groot dat begrip en theorie moeilijk ‘populair’ te maken zijn. Alleen maar roepen dat het ‘heel erg’ is, motiveert ook niet echt. En dan nog de (on)kosten van de benodigde maatregelen, wie draait ervoor op?

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Niet-weten is geen metenschap
  • De virtuele denkster 306
  • Thailand – Magha zoompuja met 200.000 boeddhisten op scherm van 280 meter
  • Limerick van Goff
  • Boeken – rattenvangers van het onbehagen

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens