Op 30 april 2016 ben ik van huis vertrokken, om als pelgrim naar Nidaros (de oude naam voor Trondheim) te lopen. Onderweg doe ik wekelijks verslag van mijn overdenkingen, als het lukt contact te maken.
Soms schijnen we als mensen zo overtuigd te zijn van een of ander, dat we menen het “zeker te weten” in plaats van het te geloven. Zo wisten we ooit zeker dat de aarde plat was; dat pappa alles wist en dat… Vul zelf maar in. Veel van dat geloven sneuvelt op het slagveld van onderwijs en groeiende feitenkennis. Helaas gaat dat nogal eens gepaard met wat in oorlogstaal collateral damage heet, met als gevolg dat sommige mensen nergens meer in geloven. En dat is tragisch, want zonder geloof droogt zowel alle inspiratie op als alle creativiteit, waardoor de geest verdort.
Geloven betekent volgens mij dat je er van uitgaat dat iets waar is, zonder dat je daar een concreet bewijs voor hebt. De inhoud van ieder geloof bestaat uit aannames. Je neemt het voor waar aan, omdat: omdat pappa en mamma het zeggen; de juf of de meester; de andere kinderen; de ooms en tantes; de wetenschappers; of de hele goegemeente met voorop de dominee, pastoor, imam, rabbijn, sjamaan of humanistisch raadsmens.
Nee wacht. je neemt het aan voor waar omdat het in een al dan niet heilig boek staat, op het (heilige) journaal is geweest of op Twitter voorbij is gekomen. Er zijn kortom talloze redenen om iets voor waar aan te nemen. Onweerlegbaar bewijs dat het ondubbelzinnig waar is, was en blijft, heb je niet en krijg je ook niet een, twee, drie. Je gelooft het.
Mensen die in (een) God geloven, gaan uit van de aanname dat (die) God werkelijk bestaat. Mensen die beweren dat God niet bestaat, geloven ook omdat het niet-bestaan van God ook maar een aanname is. Niets meer en niets minder. Wetenschappelijk bewijs dat een van beide partijen gelijk heeft, is er niet.
Een aanname kan zo sterk in iemands geest verankerd raken, dat het de status van onbetwijfelbare waarheid krijgt. Dat is net zo tragisch als nergens meer in geloven, want ook in zo’n geval droogt uiteindelijk alle inspiratie en creativiteit op. Om plaats te maken voor een vlakte dorre doctrines waar je eigenlijk alleen de kachel nog kunt aanmaken.
Geloof moet stromen! Althans, dat vind ik. Ik vergelijk iedere geloofsinhoud graag met een waterstroom. Misschien doe ik dat nu wel doordat ik als pelgrim door een omgeving loop waar ik om de haverklap een bergbeek tegen kom. Wanneer de geloofsinhoud niet meer wordt gevoed, droogt ze op den duur op. Er is tenminste een bron nodig. Daarnaast is er een bedding nodig – een ontvankelijke geest – anders zakt de geloofsinhoud weg in de grond of verdampt. En tenslotte moet er met de geloofsinhoud iets worden gedaan, anders leidt het tot niets, vertroebelt het of gaat het zelfs kwalijke effecten veroorzaken zoals het vormen van een moeras, waarin je vast kunt komen zitten. Ik mensen die in hun eigen moeras van on(be)nutte zekerheden vastzitten.
Laat het duidelijk zijn: ik ben ervan overtuigd dat er met “geloven” niets mis is. Ongeacht wat of waarin je gelooft. Maar houdt het vloeibaar! Dat wil zeggen: laat het niet tot absolute zekerheid verworden. En voor zover ik weet is er maar één manier om dat vloeibaar houden te bereiken en dat is door te twijfelen.
Ik geloof. En daarom twijfel ik. Compassie, compassie, compassie.
Joost zegt
Heel mooi,dank je wel Menno.
Henk van Kalken zegt
en geloof is een meestal op niets gebaseerde aanname dat iets zus of zo is. Inderdaad in het brein geplaatst door wat dan ook maar. Wie zou ik zijn, wie zou ongeacht welke boeddhist dan ook maar zijn om ‘geloof’ te attaqueren?
‘Respect’ voor iemands geloof impliceert dat je er met je fikken vanaf blijft, tenzij een gelovige er heel graag zelf over wil spreken. Als het mij gebeurt zeg ik meestal dat ik blij ben voor de gelovige in kwestie dat ze zoveel ontlenen aan wat ze geloven en desgevraagd geef ik mijn visie. Die zal voor iedereen anders zijn, in mijn geval is dat het ‘herkennen’ van de Dharma en ik probeer het pad te volgen om uit te vinden of en wat ervan klopt. Meesmuilend doen over gelovigen is wat mij betreft niet aan de orde en naar ik hoop voor geen enkel weldenkend mens.
Los daarvan zijn ook boeddhisten die op het pad zijn net zo goed gelovigen.
Het geloof in de werkelijkheid van onze ervaringen en ons ego. Dus moeten we niet met boter op ons hoofd naar gelovigen kijken, hoezeer dit ook van ons afstaat.
Ruud van Bokhoven zegt
Met respect voor een ieder die gelooft in wat voor een religie dan ook en hoop voor hen dan ook dat zij hierin geluk vinden.
Zelf kan ik mij totaal niet vinden in het woord geloof, omdat het woord geloof voor mij onzekerheid betekent en kan dan ook niet begrijpen dat je vertrouwen kan hebben en je gehele leven ernaar inricht tot zelfs een ander ervoor te vermoorden in iets wat onzeker is. Ik ga voor de zekerheid in mijn leven en niet voor de twijfel, dat vind ik zonde van de tijd die ik als mens op deze aarde heb om daar mijn energie aan te verspillen, en benut ik deze liever aan de wetenschap van de dhamma en het ontstaan van het hemelrijk en evolutie.
Laat een ieder gelukkig vinden in zijn inziens.
Namasté 🙏
Henk van Kalken zegt
In het algemeen kan ik me hier wel in vinden, Ruud. Alleen gaan voor zekerheid in het leven lijkt me een hachelijke onderneming toe. Als je daarvoor gaat, ga je voor een illusie. Het is een cliché, maar de enige zekerheid in het leven is de absolute onzekerheid. Dat is zeker:-)
Ruud van Bokhoven zegt
Henk je hebt helemaal gelijk, want inderdaad heb je geen zekerheid in het leven, maar ik kies in ieder geval niet voor het geloof waarvan je kan weten dat er geen bewijs voor is.
Leef het leven zoals het je toekomt en geef het een basis waarvan je kan verwachten dat dit een goede start is voor je toekomende leven.
Namasté 🙏
Zeshin zegt
wat een overtuigde reacties