Je kunt ervaringen benoemen, zoals grote twijfel, maar pas wanneer het licht bij jou opgaat, het leeg zich onthult voor wat het is, zul je verstaan dat woorden en teksten op zichzelf slechts een betrekkelijk onderscheidend vermogen hebben, dat ze in zekere zin als hordes tussen levende wezens en de ervaring van het inzicht in staan.
Jules Prast
Taigu – Twee ouwe rakkers
Pater Jan van Kilsdonk en Huub Oosterhuis hadden strijd geleverd, controverses moeten overwinnen, maar wij namen ze zoals ze waren. Achteraf realiseer je je wat een markante figuren het waren, deze twee ouwe rakkers, vrijbuiters en wegbereiders, die ons van tijd tot tijd gidsten op ons pad door de hoofdstedelijke woestenij. Niets heiligs, zoals Hisamatsu zou zeggen. Mogen zij beide rusten in vrede.
Taigu – Hoe menselijk is de bodhisattva?
Leeg betekent zonder eigen bestaan. Maar wat betekent leegte? Wie heeft het bijvoeglijk naamwoord ‘sunya’ (leeg) vervangen door het zelfstandig naamwoord ‘sunyata’ (leegte)? Er zijn mensen die voorstellen voor leeg te lezen: open.
Taigu – Nood breekt dharma
Taigu is geen pacifist, nooit geweest ook, hoezeer dit in zekere zin ook wringt met zijn zenbeoefening. Hij is evenmin tégen pacifisten; ieder zijn meug, vrijheid, blijheid.
Taigu – Patstelling
Een onbevangen waarnemer blijft met een onrustig gevoel achter wanneer hij diep luistert naar wat er in ‘München’ niet wordt uitgesproken. Het lijkt erop dat onze leiders één zijn in hun afkeer van agressie en oorlogsmisdrijven, maar zwalken wanneer het erom gaat hierop adequate antwoorden te geven. Dat zou niet goed zijn, overpeinst Taigu, wanneer mét Oekraïne de toekomst van de vrije wereld op het spel staat.
De hunkering naar heil en de macht van zelfbedrog
Boeddhisme is naar ieders persoonlijke voorkeur uit voorraad op maat leverbaar in een veelheid van mengvormen. Met of zonder devotie.
Taigu – Het lijden in de wereld
Het komt Taigu voor dat boeddhisme te vaak gaat over ‘verlichting’ en te weinig over het lijden in de wereld, dat eerst moet worden opgelost voordat iemand zich in spirituele zin bevrijd kan wanen. Het existentiële kerndilemma van boeddhisme is dat wij ieder delen in de rotheid van de wereld, terwijl wij over het vermogen beschikken onze bevrijding dichterbij te brengen door het lijden van de ander te verminderen. In sommige teksten wordt dit vermogen ‘boeddhanatuur’ genoemd.
Taigu – Boeddhisten vóór Europa
Niets van het bovenstaande is strijdig met het boeddhisme. Het is een voorbeeld van de aanvulling die boeddhisme behoeft en welbeschouwd moet willen van een domein dat een raakvlak heeft het gebied dat het zelf bestrijkt. Willen wij democratie, rechtsstaat en verdraagzaamheid behouden als omgeving waarin wij kunnen beoefenen binnen een geestelijke vrijheid van belijdenis, dan moeten we ons durven engageren voor lastige keuzes.
Taigu – absurd boeddhisme
Vijfentwintig eeuwen boeddhisme hebben geen gedragsverandering teweeggebracht. Of je nu verlossing zoekt in wereldverzaking of in een gedachteloze realisatie van bevrijdende wijsheid, het lijkt geen bal uit te maken.
Taigu – Zwaarmoedige prognoses voor het nieuwe jaar
Hoe vieren boeddhisten de start van een nieuw jaar? Eten ze oliebollen en vallen ze elkaar op het moment suprême enigszins beneveld door de alcoholconsumptie blij zoenend om de hals onder het prevelen van de beste wensen, vrede en alle goeds?
Taigu – De schaduwkant van niet-weten
De minister: “Ik weet het niet.”
‘Onze Boeddha die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd’
Binnen het christendom bestaat meer dan de orthodoxie van ‘Rome’ tot gereformeerd. Er zijn gedeelde spirituele waarden die boeddhisme en christendom verbinden.
Taigu – Het lege graf
De mens is pas werkelijk mens in het zicht van het transcendente. Het antwoord op de vraag of de Boeddha vrijwillige levensbeëindiging had kunnen billijken, is vrij voorhanden.
Taigu – Met voeten in verschillende werelden
Het gebeurt met grote regelmaat bij het slapen gaan. Ik leg mijn hoofd op het kussen, trek mijn dekbed over me heen, en dan opeens begint in mijn bewustzijn het Onze Vader zich te spreken, of zelfs te zingen, terwijl ik mijn lippen niet beweeg.
Taigu – Verwacht niets groots van boeddhisme
Veel boeddhisten (de goede natuurlijk niet te na gesproken) lijken geen haar beter dan andere mensen. Boeddhisme is goed in het kleine, maar onvermogend in het grote.
Taigu – Bevrijd door religieuze verbeelding
Dat ik me nog nooit heb vertoond in een shintempel komt niet alleen omdat de dichtstbijzijnde zich in Antwerpen bevindt. Ik vind shinboeddhisme, hoe sympathiek ook op papier, in de praktijk een beetje eng.
De zoete broodjes van een zorgeloos boeddhisme
Als je het boeddhistische spoor volgt van bevrijding, dan kan er een punt komen dat je niet meer de dingen anders kunt doen, maar ook andere dingen moet gaan doen. Er is, met andere woorden, een soort maatstaf, al is het een pragmatische, niet een serie geboden; in de boeddhistische methodiek, van welke richting dan ook, kan en hoort een ‘systeem’ te zitten van drukpunten op geest en gedrag. Dan is boeddhisme niet vrijblijvend meer.
Met stomheid geslagen
Het boeddhisme beweegt zich op het slappe koord van de middenweg en de val van eternalisme is altijd dichtbij. Ik heb een zekere mate van allergie ontwikkeld voor woorden als leegte en eenheid. Hoe rechtvaardig je deze vanuit de fenomenologie van het boeddhisme en het voorwaardelijk ontstaan, waarin niet-weten altijd vóór de abstractie komt?
Deconstructie der dharma’s
Je focus richten op je ervaring, die ervaring adequaat analyseren, dingen omdenken naar relaties en ontdekken hoe je gemoedstoestanden en gedrag kunt omvormen tot heilzaamheid – dit behoort tot de kern van het boeddhisme.
Taigu – de heilige natuur van de mens
Belangrijker dan verwarrende tekstfragmenten uit een ver verleden te analyseren, is het misschien beter pragmatisch om te gaan met boeddhisme.
De anti-consensusboeddhist
Hoe meer ik in de Pali Canon lees, des te meer groeit de twijfel. Het boeddhisme van de Boeddha is niet het boeddhisme van ná de Boeddha.
China is niet antireligieus
Wat er in China tijdens en na Mao is gebeurd, en gebeurt, zou je bijna kunnen vergelijken met de familiebreuk die de westerse sociaal-democratie teweegbracht binnen de marxistische beweging. De tegenstelling tussen arbeid en kapitaal wordt van zijn scherpe kantjes ontdaan door de werkenden recht te geven op een deel van de koek van de economische groei. Precies deze uitruil is het vlot waarop de staatsmacht in de Chinese eenpartijstaat dobbert. Met dien verstande dat de krachten van de vrije markt in het land niet, zoals in het Westen, samengaan met een pluriforme politieke democratie.
Taigu – De lijn en de cirkel
Tijd is een moeilijk onderwerp voor boeddhisten. Om te beginnen bevinden wij ons in een periode en een cultuur die diep geïmpregneerd is met de idee van een lijn van gestage progressie waarlangs wij ons bewegen. Af en toe flakkert er een golf van cultuurpessimisme op, op basis van de idee dat ook regressie, een terugval in de tijd, mogelijk is.
Taigu – De smalle en de brede weg
De dharma is, behalve de leer, ook de werkelijkheid zoals deze als voorstelling aan ons, levende wezens, verschijnt. Het is een begrip met meerdere betekenissen.
