Een terechte vraag is dan ook hoe westerse boeddhisten zich verhouden tot de maatschappelijke orde waarin zij leven. Wie nu opmerkt dat er voor liefhebbers geëngageerd boeddhisme bestaat, begrijpt niet de reikwijdte van mijn vraag. Ik zou graag weten wie op welke wijze geloofsartikelen aanhangen zoals ‘onderling afhankelijk ontstaan’, bevrijding van de cyclus van lijden en wedergeboorte in een definitief nirvana, ‘oorspronkelijke verlichting’, en het uitstellen van verlichting om als bodhisattva andere levende wezens bij te staan. Zijn dit symbolische voorstellingen of geloven boeddhisten werkelijk in volgende levens en andere werelden?
Jules Prast
Taigu – Beelden hinderen beoefening
Ieder zijn meug, maar ik vraag me af waarvoor we een afbeelding van bodhisattva’s en alle bijkomende mythische rimram eigenlijk nodig hebben. Ook zonder vloeit uit de beoefening, de geloftes en de geestelijke context van Mahayana de opdracht voort tot bevrijding van andere levende wezens.
Taigu – Oorlog is geen feest
Boeddhisten zijn net mensen. De hele geschiedenis door hebben ze de wapens opgenomen, tegen elkaar en tegen anderen. Het is misschien niet goed een oorlog te beginnen, maar soms raak je erin verzeild.
Spanningsvelden binnen een kwetsbaar zen
Zen is van nature een kwetsbare traditie. Kwetsbaar omdat het gevaar op de loer kan liggen dat beoefenaars meer bezig zijn met hun eigen ervaring van ontwaken dan met het lijden en het bevrijden van andere levende wezens.
Taigu – Ondertoon van ‘ietsisme’ in nieuw boek van Dick Verstegen
’Welkom in de werkelijkheid’ is niet zozeer een boek van de hand van Dick Verstegen, als wel een verzameling van zijn meest geliefde werken en citaten van anderen, door de auteur voorzien van verbindende teksten. Daar hoeft niets mis mee te zijn, ware het niet dat Verstegen met die teksten iets lijkt te willen zeggen wat steeds maar niet helemaal duidelijk wil worden.
Taigu – De taalopdracht van het westerse boeddhisme
Taigu is er onlangs spontaan mee begonnen door in plaats van ‘leegte’ te schrijven ‘het leeg’. Het is hetzelfde wanneer wij spreken over het rood van een roos. Van ‘rood’ maken we geen ‘roodte’, dus waarom maken we van ‘leeg’ wel ‘leegte’?
Taigu – Atman en anatman
Hij was niet lang in Spanje toen de gewaarwording zich van hem meester maakte dat hij hier al ooit geweest was, in wat alleen een eerder leven kon zijn. Het was bovenop zijn zielgeheim een nieuw mysterie, een openbaring die zich meer deed voelen dan dat hij deze onder woorden kon brengen. Dat kwam later pas.
Taigu – Boeddhisme zonder boeddhanatuur
Wie was de Luther van het boeddhisme? Ik ken zijn naam: Nagarjuna. Boeddhisme lijkt soms net christendom, maar in een andere historische volgorde.
Taigu – Wedergeboren in lege ervaring
Je kunt ervaringen benoemen, zoals grote twijfel, maar pas wanneer het licht bij jou opgaat, het leeg zich onthult voor wat het is, zul je verstaan dat woorden en teksten op zichzelf slechts een betrekkelijk onderscheidend vermogen hebben, dat ze in zekere zin als hordes tussen levende wezens en de ervaring van het inzicht in staan.
Taigu – Twee ouwe rakkers
Pater Jan van Kilsdonk en Huub Oosterhuis hadden strijd geleverd, controverses moeten overwinnen, maar wij namen ze zoals ze waren. Achteraf realiseer je je wat een markante figuren het waren, deze twee ouwe rakkers, vrijbuiters en wegbereiders, die ons van tijd tot tijd gidsten op ons pad door de hoofdstedelijke woestenij. Niets heiligs, zoals Hisamatsu zou zeggen. Mogen zij beide rusten in vrede.
Taigu – Hoe menselijk is de bodhisattva?
Leeg betekent zonder eigen bestaan. Maar wat betekent leegte? Wie heeft het bijvoeglijk naamwoord ‘sunya’ (leeg) vervangen door het zelfstandig naamwoord ‘sunyata’ (leegte)? Er zijn mensen die voorstellen voor leeg te lezen: open.
Taigu – Nood breekt dharma
Taigu is geen pacifist, nooit geweest ook, hoezeer dit in zekere zin ook wringt met zijn zenbeoefening. Hij is evenmin tégen pacifisten; ieder zijn meug, vrijheid, blijheid.
Taigu – Patstelling
Een onbevangen waarnemer blijft met een onrustig gevoel achter wanneer hij diep luistert naar wat er in ‘München’ niet wordt uitgesproken. Het lijkt erop dat onze leiders één zijn in hun afkeer van agressie en oorlogsmisdrijven, maar zwalken wanneer het erom gaat hierop adequate antwoorden te geven. Dat zou niet goed zijn, overpeinst Taigu, wanneer mét Oekraïne de toekomst van de vrije wereld op het spel staat.
De hunkering naar heil en de macht van zelfbedrog
Boeddhisme is naar ieders persoonlijke voorkeur uit voorraad op maat leverbaar in een veelheid van mengvormen. Met of zonder devotie.
Taigu – Het lijden in de wereld
Het komt Taigu voor dat boeddhisme te vaak gaat over ‘verlichting’ en te weinig over het lijden in de wereld, dat eerst moet worden opgelost voordat iemand zich in spirituele zin bevrijd kan wanen. Het existentiële kerndilemma van boeddhisme is dat wij ieder delen in de rotheid van de wereld, terwijl wij over het vermogen beschikken onze bevrijding dichterbij te brengen door het lijden van de ander te verminderen. In sommige teksten wordt dit vermogen ‘boeddhanatuur’ genoemd.
Taigu – Boeddhisten vóór Europa
Niets van het bovenstaande is strijdig met het boeddhisme. Het is een voorbeeld van de aanvulling die boeddhisme behoeft en welbeschouwd moet willen van een domein dat een raakvlak heeft het gebied dat het zelf bestrijkt. Willen wij democratie, rechtsstaat en verdraagzaamheid behouden als omgeving waarin wij kunnen beoefenen binnen een geestelijke vrijheid van belijdenis, dan moeten we ons durven engageren voor lastige keuzes.
Taigu – absurd boeddhisme
Vijfentwintig eeuwen boeddhisme hebben geen gedragsverandering teweeggebracht. Of je nu verlossing zoekt in wereldverzaking of in een gedachteloze realisatie van bevrijdende wijsheid, het lijkt geen bal uit te maken.
Taigu – Zwaarmoedige prognoses voor het nieuwe jaar
Hoe vieren boeddhisten de start van een nieuw jaar? Eten ze oliebollen en vallen ze elkaar op het moment suprême enigszins beneveld door de alcoholconsumptie blij zoenend om de hals onder het prevelen van de beste wensen, vrede en alle goeds?
Taigu – De schaduwkant van niet-weten
De minister: “Ik weet het niet.”
‘Onze Boeddha die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd’
Binnen het christendom bestaat meer dan de orthodoxie van ‘Rome’ tot gereformeerd. Er zijn gedeelde spirituele waarden die boeddhisme en christendom verbinden.
Taigu – Het lege graf
De mens is pas werkelijk mens in het zicht van het transcendente. Het antwoord op de vraag of de Boeddha vrijwillige levensbeëindiging had kunnen billijken, is vrij voorhanden.
Taigu – Met voeten in verschillende werelden
Het gebeurt met grote regelmaat bij het slapen gaan. Ik leg mijn hoofd op het kussen, trek mijn dekbed over me heen, en dan opeens begint in mijn bewustzijn het Onze Vader zich te spreken, of zelfs te zingen, terwijl ik mijn lippen niet beweeg.
Taigu – Verwacht niets groots van boeddhisme
Veel boeddhisten (de goede natuurlijk niet te na gesproken) lijken geen haar beter dan andere mensen. Boeddhisme is goed in het kleine, maar onvermogend in het grote.
Taigu – Bevrijd door religieuze verbeelding
Dat ik me nog nooit heb vertoond in een shintempel komt niet alleen omdat de dichtstbijzijnde zich in Antwerpen bevindt. Ik vind shinboeddhisme, hoe sympathiek ook op papier, in de praktijk een beetje eng.
