Israël heeft zich na een zorgvuldig opgezette val in het moeras van Gaza laten zuigen. Het eerste deel van de operatie, het leiderschap van Hamas uitschakelen, is allang bereikt. Had het land daar maar een punt gezet. Maar de regering-Netanyahu, steunend op een kleine parlementaire meerderheid, moest zo nodig heel Hamas van de kaart vegen en een ‘Groot-Israël’ stichten.
Nu zijn de rapen voor het land gaar, al moeten we afwachten hoe gaar precies. De diplomatieke steun in het westen lijkt af te kalven. Het is echter de vraag hoe je dit moet interpreteren. Er is brede politieke steun voor Israëls recht op zelfverdediging. Niemand die het geostrategische belang van Israël in een labiele, licht ontvlambare regio in de waagschaal wil stellen. Er wordt gevraagd om meer aandacht voor mensenrechten en voorlopig alleen gedreigd met betrekkelijk tandeloze maatregelen.
Licht ontvlambaar is ook de opinie van het westerse publiek, dat zijn selectieve verontwaardiging laat voeden via alomtegenwoordige mobiele telefoons. Hier is iets vreemds aan de hand. Een conflict dichtbij, in Oekraïne, wordt verdrongen door een conflict verder weg, in Gaza. Het westerse publiek verkiest beelden van de verschrikkingen van honger daar boven beelden van een bloederig slagveld hier, dat direct raakt aan zijn eigen veiligheidsbelang. Misschien juist wel daarom. Getuigenispolitiek inzake Gaza vraagt minder van mensen dan zich voorbereiden op de mogelijkheid van oorlog met een agressiever Rusland.
Met zijn uitbraak op 7 oktober 2023 hoopte Hamas de duivel in Israël te tarten. Laat niemand zich illusies maken over de oprechte betrokkenheid van deze en gelijkgestemde terreurbewegingen in de Gazastrook bij het lot van de eigen bevolking. Dit zijn niet de vrijheids- of verzetsstrijders waarvoor ze – hoe naïef! – in deze krant wel zijn uitgemaakt.
Hun wandaden zijn in de eerste twee decennia van deze eeuw goed gedocumenteerd in rapporten van Human Rights Watch en Amnesty International. Ze onderdrukken de vrije meningsuiting. Ze intimideren iedere vorm van oppositie met mishandeling, marteling en moord. Ze gebruiken de eigen bevolking als menselijk schild. Ze benutten ziekenhuisterreinen om raketten op Israël af te vuren. In hun ideologie is ingecalculeerd dat het erger kan moeten worden voordat het beter wordt. Het doel heiligt de middelen, ook als voor het oog van de wereld de bevolking van Gaza moet lijden om de legitimiteit van de staat Israël te ondergraven.
Wie spint hier garen bij, behalve Hamas zelf? Iran, Rusland, China en andere autocratische landen die geen kans zullen laten liggen de macht van het westen te betwisten. In de regio doen landen niets dan lippendienst bewijzen aan het leed in Gaza. Verder steken ze geen poot uit voor de Palestijnen of de mensenrechten.
Israëls regering zit nu met een dilemma. De troepenmacht opdoeken zou onvermijdelijk leiden tot de val van de regering-Netanyahu. De premier heeft hoog ingezet en lijkt algauw een verliezer wanneer een verzwakt Hamas tegen Israël acties blijft uitvoeren. Hij lijkt de schuldvraag voor ‘7 oktober’ bij zijn veiligheidsdiensten te willen leggen en niet bij het lek dat rond Gaza ontstond toen zijn regering het leger concentreerde op de ondersteuning van joodse nederzettingen op de Westoever. Ondertussen blijft aartsvijand Iran doende kernwapens te ontwikkelen en Israël te onderwerpen aan een omsingelingsstrategie. Premier Netanyahu had de klus graag afgemaakt om als de architect van een groter Israël de geschiedenisboeken in te gaan, maar lijkt nu terecht te komen in een scenario van voortmodderen zo lang het kan.
De makkelijkste en menselijkste manier om hulptransporten in voldoende aantallen snel de Gazastrook te laten bereiken, is de grenzen open gooien. Maar ook dan dreigt een val van de regering-Netanyahu. Geobsedeerd door eerdere ervaringen maken extreem-rechtse splinterpartijen hun voortgezette politieke steun voor de coalitie afhankelijk van een logistiek waarbij de verdeling (en roof) van voedsel en andere voorraden niet in handen komt van Hamas. Dat dit zou gebeuren, is een reële mogelijkheid. Men leze de genoemde rapporten van Human Rights Watch en Amnesty International.
Daarom treuzelt de premier en worden transporten slechts mondjesmaat doorgelaten. Nu nog langer blijven treuzelen zal in een kritische wereld echter moreel algauw worden aangemerkt als ‘misdadig’. Internationaal neemt de politieke bewegingsvrijheid van Israël zienderogen af, maar oorlogen hebben de gewoonte een leven van zichzelf te leiden. Netanyahu weet ook nu nog niet van ophouden.
Een normaal mens zou zeggen dat het hoog tijd is geworden dat Israël een gang naar de stembus maakt en de leidende persoonlijkheden van deze regering inwisselt voor andere bewindslieden met een nieuw mandaat, ook al zal een onafgemaakte klus in een conflictrijke regio een sterke militaire inspanning met zich mee blijven brengen. Het is ook niet alsof Israël binnenslands geen grote vraagstukken wachten.
Normalisering van verhoudingen, wat dit in deze situatie ook betekent, zou ook goed zijn voor Europa, waarvoor Gaza in toenemende mate een steen in de schoen is gaan vormen. Wanneer de wapens daar zwijgen, kunnen regeringen hier hun aandacht geheel richten op vermindering van nationale fragmentatie en de organisatie van een geloofwaardige Europese verdediging en afschrikking.
Nu de VS niet langer als een betrouwbare bondgenoot geldt, is Europa nucleair des te makkelijker vatbaar voor Russische chantage. Dat Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland praten over een gezamenlijk atoomschild maakt pijnlijk duidelijk welke kwetsbaarheden de verdediging van landen als Polen en de Baltische staten ook in dit opzicht vertoont. Voor Europa is de tijd aangebroken om politieke en economische integratie te verdiepen en honderden miljarden extra op de nationale begrotingen te vinden voor defensie en bijbehorende infrastructurele aanpassingen, met alle verdringingseffecten vandien. Dit gaat nog stevige politieke en maatschappelijke discussies teweegbrengen. Stenen in de schoen door conflicten elders kunnen we daarbij node missen.
Geef een reactie