In een brief aan Franz Xaver Kappus (1883-1966) schreef Rainer Maria Rilke (1875-1926):
Heb je vragen lief.
Heb geduld met alles wat onopgelost is in je hart en probeer je vragen met liefde te bezien, als kamers die gesloten zijn. Of als boeken in een volslagen vreemde taal.
Zoek nog niet naar antwoorden, die je nog niet gegeven kunnen worden, omdat je niet in staat zou zijn ze te leven. Het gaat erom alles ‘te leven’.
Leef nu de vragen. Misschien zul je dan geleidelijk, zonder het te merken, jezelf, ooit op een dag,
in het antwoord terug vinden.
Is dat niet prachtig?
Ik heb altijd veel vragen gehad en heb lang geen antwoorden gekregen. Op sommige vragen heb ik nog steeds geen antwoord. De denker in mij irriteert dat en de voeler zorgt ervoor dat ik mijn schouders ophaal, want tenslotte zei Zhuang Zi (=Dschuan Dsi ca. 365 voor Christus – ca. 290 voor Christus) al: „Niemand is verder van de waarheid verwijderd dan degene die alle antwoorden kent.”
Maar misschien heeft Gertrude Stein (1874-1946) het meest gelijk: „Er is geen antwoord. Er komt geen antwoord. Er is nooit een antwoord geweest. Dat is het antwoord.”
Tot de volgende keer,
weet alleen nog niet wanneer…
