Oorlog

Wat is dat toch met de mensheid? Machtsmisbruik versjteert haar meest edele kanten.

Macht noem ik het menselijk vermogen om het gedrag van anderen te beïnvloeden, zelfs tegen hun wil. Neem nu oorlog, een geheel eigensoortig machtsmiddel.

Je zou het bijna een ritueel noemen, zo voorspelbaar als oorlogen verlopen. In de eerste fase slaat de vlam in de pan. Men grijpt naar wapens, ooit pijl en boog, nu mortieren en drones. Soldaten en burgers sterven, huizen worden vernield, mensen vluchten. Pas als de rekening te hoog oploopt, begint de onderhandelingsfase. Dan volgen de eerste wapenstilstanden – massaal geschonden. Uiteindelijk komen een paar partijen bovendrijven die verder de dienst zullen uitmaken. Op rituele wijze sluit een vredesconferentie deze ronde in de cyclus af. De volgende tijdbom begint al te tikken.

Tel uit je schade. Elke econoom kan voorrekenen dat oorlog een uiterst kostbare manier is om conflicten op te lossen. Verlies van mensen valt niet eens te becijferen. Ook als je doodcynisch de winst van de wapenfabrieken en de wederopbouwindustrie aan de positieve kant van de balans zet, is het volstrekt oneconomisch om een ruzie zo uit te vechten. En vooral een ontkenning van de edele kanten van de mens. Het meest ironische aan oorlog is dat de gang naar het slagveld gerechtvaardigd wordt met een beroep op die edele waarden. Tegenstrijdiger kan niet.

Het mensdier weet niet goed raad met zijn uitzonderlijke vermogens. Het is in staat tegen de eigen evolutie in te gaan en zichzelf te vernietigen. Machtsmisbruik hoort bij dit beestje. De mens blijkt een ‘geniale prutser’ (Jean-Paul van Bendegem).

De broosheid van het mensenbestaan leunt op heel veel lieve mensen. En verder op een paar genieën die de vele prutsers nog een beetje in toom weten te houden.

En religies? Die inspireren helaas niet alleen tot vrede.