Ferdie Westen beoefent de kunst van het niet weten. En wie wil weten wat dat is spoedde zich naar de protestantse kerk in Groesbeek (Kerkstraat 18). Hij heeft daar een expositie waar je elke zondag tussen 14.30 en 16.30 uur kunt zien waar niet weten bij hem toe leidt.
Blijkbaar doet hij met dit uitgangspunt inspiratie op uit een onuitputtelijke bron, zich overgevend aan de beweging van het leven zelf, bewogen door de heiligheid van al wat is. ‘Als mens’, zegt hij, ‘zie ik maar een klein stukje van een gekleurde werkelijkheid en wat ik niet weet is overweldigend. In mijn werk zoek ik niet belaste beelden voor het sacrale, het grotere, dan ik.’
In zijn prachtige atelier, verscholen in het groen langs het Pieterpad, werkt hij. In dat werk wil hij zich openen voor het voortdurend voortgaande creatieve proces, waarvan wij stuk voor stuk zelf deel uitmaken. Zonder evenwel verstrikt te raken in een eigen agenda. ‘Schilderen’, aldus Ferdie, ‘wordt dan een meditatie waarin het schilderij zelf toont wat de volgende stap kan zijn. Het ontvouwt zich in het kijken naar al wat is. Kijken vanuit verstilling, laat beeld ontstaan dat zich losweekt van concepten.’
De kunstwerken van Ferdie kenmerken zich niet zelden door een min of meer verborgen symmetrie. Daarmee ontstaat geen voorspelbaarheid, laat staan saaiheid. Want juist de imperfectie van die symmetrie levert een onverwachtheid op die het niet-weten-gehalte van zijn werk enorm versterkt.
Zijn schilderijen worden er spannend door en laten de toeschouwer raken aan de onscheidbare verbondenheid tussen het gewone en het mysterie. Zoals de antieke (700-790) zenmeester Sekito Kisen aan het slot van zijn Sandokai (Identiteit van veelheid en eenheid) zegt:
‘Elk van de tienduizend dingen heeft van nature zijn eigen waardevolle functie, en functioneert op natuurlijke wijze met betrekking tot alle andere dingen. Het alledaagse bestaan hoort bij wat onpeilbaar is, zoals een deksel past op een pan. Het ondoorgrondelijke harmonieert met het alledaagse, zoals twee evenwijdige pijlen samen komen aan de einder.’
Deze woorden wijzen naar de Grote Werkelijkheid. Oordeel niet. Als je de Weg niet ziet, zie je die ook niet als je hem gaat. Als je de Weg gaat, is hij noch nabij, noch veraf. Als je de Weg uit het oog verliest, zie je meteen bergen en rivieren die in de weg staan. Vol respect zeg ik tot hen die verlicht willen worden: of het nu overdag is of ’s nachts, verspil geen tijd !
Ik wil niet beweren dat Ferdie Westen zo vreselijk uit is op verlichting, maar zeker is voor mij dat hij geen tijd verspilt en zich laat leiden door zijn gevoel voor de Grote Werkelijkheid. Het prachtige, sobere en ingetogen kerkinterieur van de PKN kerk in Groesbeek helpt om dat te ervaren. Het deed me sterk denken aan de kathedraal van Royan, waar ik eens een andere column over schreef. Ook deze kleine bescheiden Groesbeekse kerk sleurt je in de heiligheid van elk moment. Ga er heen. Op 26 augustus en 2 en 9 september kan het nog. Daarna is de tentoonstelling afgelopen.
