Het lijkt erop dat we ons meer verbonden voelen met geld en macht, dan met elkaar, de natuur, waarheid en rechtvaardigheid. Er heeft een omkering van waarden plaatsgevonden en deze is nog steeds gaande. Hoe doen we dat, hoe zorgen we ervoor dat we massaal met deze omkering van waarden bezig zijn? Hoe komt het dat we steeds individualistischer worden, terwijl we weten dat sociale verbondenheid voorwaarde is voor een mooi en goed leven.
We stellen ons de vraag of het mogelijk is om geboden voor een ongelukkige samenleving op te stellen en zo te reflecteren op wat we fout doen? Vandaag gaan we in op het uithollen van de democratie.
Gebod 6. Hol de democratie uit. Bedenk en regel wat je met het volk wil.
Een kleine elite neemt steeds vaker beslissingen, zonder dat deze in een democratisch proces getoetst zijn. Nu we het woord -elite- gebruiken, voelen we ons genoodzaakt dit toe te lichten. Ter geruststelling: we gaan het hier niet over een complottheorie hebben en we zijn geen Wappies. We zijn van mening dat beslissingen steeds centraler genomen worden, door een beperkt aantal mensen met veel geld en macht. In andere tijden zou je deze groep mensen misschien als ‘de adel’ omschrijven. We doelen op een groep mensen die door hun enorme financiële mogelijkheden gezamenlijk een machtssysteem vormen.
Het verhaal van de elite samengevat: We worden bedreigd door mondiale problemen, zoals de opwarming van de aarde, Covid, plastic soep in de oceanen. Hier heeft het volk geen of onvoldoende verstand van, dus zorgen we ervoor dat de burgers hier ook niet over hoeven te besluiten. Nederland is te klein om dit soort problemen op te lossen, daarom schuiven we het door naar de EU, waar de niet gekozen uitvoerende macht de beslissingen neemt. De Tweede Kamer en de regering volgen dit beleid. De oppositie, als die er al is, zal altijd een minderheid blijken te zijn. Het kan niet anders, beslissingen moeten steeds centraler genomen worden, omdat de problemen landsgrensoverschrijdend zijn. Bedrijven als Google, Apple en Meta zijn ieder voor zich al financieel machtiger dan een land als Duitsland, laat staan Nederland.
Genoemde bedrijven worden geleid door multimiljardairs en zijn gevestigd in belastingparadijzen, zodat ze weinig last hebben van zoiets irritants als belasting betalen. Oxfam Novib schat dat dit een financieel verlies geeft van 100 miljard euro per jaar (100.000.000.000, – p/j worldwide. Daar kan je heel wat monden mee voeden, maar daar gaat het niet om bij de elite. Het zijn vaak bijzonder intelligente mensen, met een hyperfocus op hun eigen belangen, die zich echter weinig bezighouden met de sociale en emotionele gevolgen van hun beleid. Ze steunen zeker goede doelen, maar niet via de betaling van belasting. Hun goede doelen- en armoede beleid zetten ze in als verdienmodel. Het zijn mensen die lijden aan het Dagobert Duck syndroom.
De elite bestaat daarnaast ook nog uit de invloedrijke niet-gouvermentele organisaties (NGO’s), zoals Amnesty International en Greenpeace, en vergeet niet internationale organisaties als de W.H.O. en W.E.F. Verder zijn er nog gigantisch grote farmaceutische bedrijven en er zijn een aantal multimiljardairs met een enorme financiële macht. Deze partijen bepalen het beleid en zullen dat in de toekomst steeds meer doen. In bepaalde kringen wordt dit de ‘elite-reset’ genoemd, maar dat woord is eigenlijk taboe, omdat het wel erg duidelijk maakt dat het ten koste gaat van de democratie en daardoor verzet kan oproepen. De meeste mensen merken niet dat het landsbestuur minder democratisch wordt, sterker nog ze kunnen zich niet voorstellen dat het anders geweest is en blijven ervan overtuigd dat de komende verkiezingen weer de belangrijkste van allemaal worden.
We weten dat mensen het liefst leven in een omgeving waar ze erbij horen, er voor elkaar kunnen zijn en iets te vertellen hebben, maar dat zal in de moderne tijd steeds minder het geval kunnen zijn. De belangrijkste manier om te voorkomen dat mensen zich niet gaan verzetten is in te spelen op hun consumptieverslaving, hun behoefte aan genot en comfort. Als mensen kunnen consumeren en bang zijn deze mogelijkheid kwijt te raken, dan zullen ze puur voor zichzelf kiezen. Als er ‘bestaansonzekerheid’ is dan komen mensen in een overlevingsstand terecht. Ze vertonen dan Linkerhersenhelft aangestuurd gedrag, met een hyperfocus op eigenbelang. Mensen die nu nog kunnen consumeren en bang zijn in de toekomst ook naar de voedselbank te moeten zullen op ons blijven stemmen, is de gedachte. Maak ze bang dat ze alles kunnen kwijt raken als ze niet volgzaam zijn. Daarom is de rode draad tijdens verkiezingen altijd angstinductie.
Ons commentaar:
Het volk heeft een andere belangen dan de elite. Wanneer mensen opgelegd krijgen van de elite hoe zich te gedragen en wat ze dienen te geloven, dan
heeft dat een aantal effecten. Zaken opgelegd krijgen zonder daar zelf enige stem in te hebben, is in elk geval een signaal vanuit wantrouwen. Wantrouwen dat wij als grote groep niet in staat zouden zijn iets goeds voort te brengen en dat er dus voor ons gedacht moet worden. Vanuit dit wantrouwen van de elite is er de rechtvaardiging dat de massa gecontroleerd moet worden.
Wij als massa kunnen hier verschillend op reageren. Een groep zal zich gaandeweg voor zover mogelijk terugtrekken uit het sociaal maatschappelijk leven. Ieder voor zich, is dan het motto. Een andere groep zal zich aanpassen, laten leiden en weinig meer bezig zijn om mede eigen kleur aan de samenleving te geven. We leven ons leven uit en geven onze zelfbeschikking op. De innerlijke verbondenheid in het individu wordt daarmee opgegeven. Weer een andere groep zal gaan rebelleren, ondergronds of bovengronds. Bij alle drie de mogelijkheden zal ingeboet worden op verbondenheid met het geheel.
Een belangrijk (tegen)ontwikkeling zou kunnen zijn dat we op regionaal niveau juist meer invloed afdwingen. Op dat niveau kunnen burgers zich extra met elkaar verbinden en kan de democratie juist tot bloei gebracht worden, waarbij het algemeen welzijn voorop staat en niet het streven naar maximale winst voor een enkeling. Veel belangrijke vraagstukken die met welzijn te maken hebben kunnen ook beste op regionaal niveau opgelost worden.
Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.
Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.
Janis Joplin zegt
Freedom is nothing left to loose .