Elk jaar herdenken we op 4 en 5 mei de gevallenen en vieren de bevrijding. Steeds sterker zit ik met een persoonlijk dilemma.
Het gaat me om de rol van oorlogsgeweld. Er was bezettend Duits geweld en er was bevrijdend geallieerd tegengeweld. Het eerste geweld veroordelen we. Het tweede zien we als noodzakelijk, want onze vrijheid werd hersteld. Geweld kan dus wel en niet deugen, afhankelijk van waar het voor wordt ingezet. Dat is het kader voor de herdenking.
Wat ik mis, is dat oorlogsgeweld op zich niet ter discussie staat, zeker niet als bevrijding het doel is.
Dat militair geweld als normaal wordt ervaren, is te zien aan de prominente aanwezigheid van het leger bij de plechtigheid. De krijgsmacht is erbij om de eigen omgekomen militairen te herdenken, maar heeft ook een ceremoniële rol, zelfs in de minimale versie van dit jaar.
Maar, denk ik dan, oorlog accepteren? Oorlog is toch barre waanzin? Kijk nu weer in Syrië. Ik zag de film ‘For Sama’ en kromp ineen.
Ik weet het, we worden elk jaar weer opgeroepen nee te zeggen tegen de ontmenselijking die met de oorlog meekomt. Heel juist. Maar waarom blijven we stilstaan bij de gevolgen en kijken we niet verder terug, naar de oorzaak? Waarom zeggen we als we herdenken niet categorisch en definitief nee tegen elke vorm van oorlog?
Waarin zit nu mijn tweestrijd als ik deze vragen stel?
Mijn dilemma schuilt in de luxe van een pacifistische voorkeur die juist mogelijk is dankzij bevrijders die de oorlog niet schuwden als middel. Anders gezegd: dankzij iets dat ik verfoei, kan ik zeggen dat ik het verfoei. Wat voor recht van spreken heb ik dan? Zou ik deze druppel nog mogen schrijven als er níet voor vrijheid en bevrijding gevochten was?
Tegelijk denk ik: zijn we niet aan het dweilen terwijl de kraan constant openstaat? Als we ontmenselijking zo nadrukkelijk afkeuren, moeten we dan niet, met veel meer energie en inspiratie, zoeken naar geweldloze manieren om conflicten op te lossen?
Moet herdenken niet vooral een her-denken zijn, een opnieuw overwegen van wat we normaal zijn gaan vinden? Dan kijken we niet alleen terug, maar ook om ons heen en vooral vooruit. Anders gezegd: gebruiken we onze vrijheid wel maximaal?
De aanvaarding van geweld wortelt erg diep. Geweld en oorlog zijn vanaf de eerste knots deel van de mensengeschiedenis. Respect voor het leven is weliswaar vaak een kernwaarde, aangedragen door een religie of een andere levensbeschouwing. Maar toch wordt geweld tegen dat leven bijna altijd en overal als acceptabel gezien. Meestal wel onder bepaalde omstandigheden, maar toch.
Ik hoop – tegen beter weten in – dat de vrije mens de echte vrede, zonder geweld, handen en voeten kan geven. Ik zal niet meer meemaken dat dat lukt, zeker niet in de wrange situatie waarin de wereldsamenleving nu verkeert.
Ik zeg het bovendien met alle schroom. Maar ik vind wel dat het gezegd moet worden.
Lammert Huizinga zegt
Mooie overwegingen van de heer Droogers. Het is zo merkwaardig dat we mensen die van oorlogvoeren hun vak en hun beroep hebben gemaakt, als normale deelnemers aan de samenleving beschouwen. Dat we het normaal vinden dat er veel geld wordt gereserveerd voor verwoestende apparaten. Hoe kan het zijn dat de mensen die zich uitspreken tegen geweld en zich inzetten voor wereldvrede als buitenbeentjes, als wereldvreemd worden weggezet?
Piet Nusteleijn zegt
De ‘grote’ revolutie begint bij elk individu, bij ieder persoonlijk. Zoals de holocaust begon met dat bordje in het Vondelpark, zo begint de vrede ook bij elk individu. Vanuit dit inzicht kan het kleinste land beginnen met de ontwapening. Er zullen al kleine landen zijn die geen eigen leger hebben. En vervolgens ” als we de oorlog niet meer leren” verspreidt dit virus zich over de hele planeet.
Deze herdenking van dhr.Droogers blijkt later een positief geteste besmetting geweest te zijn.
Zelf was ik van de lichting 70/5. Registratienr. 500926356. Ik was niet wijs. Ná diensttijd, het werd ook vreemd gevonden, werd ik erkend als gewetensbezwaarde; “Ik doe niet meer mee”.
Het is nooit te laat. 50 jaar weer later reageer ik in het BD op dit denken over oorlogsgeweld.
Bert Henning zegt
Goed artikel, André.
Er zijn drie scripts die tv kijkers trekken: een wedstrijd, een verovering en een bekroning. Sport heeft alle drie. Quizzen ook.
Brainwash
Oorlogvoeren zit ons kennelijk in ons bloed.
Driessen Gertie zegt
Goed dat we met meer en méér zijn die her- en omdenken aandurven en inderdaad voorstander zijn van het aanpakken van oorzaken in plaats van een doekje voor het bloeden te geven… Hetzelfde met het armoedeprobleem,niet?
Onschuldig (wedstrijd)spel mag aangemoedigd worden..