“It’s no time to be neutral” schreef de boeddhistische monnik Bhikkhu Bodhi, voorzitter van de Buddhist Association of the United States, vlak na de herverkiezing van Donald Trump. Hoe moeten wij boeddhisten reageren op een president die haat, hebzucht, vernedering en machtswellust als belangrijkste drijfveren lijkt te hebben?
“Alles is veranderlijk, dus maak je geen zorgen.” Dat is een reactie die Bikkhu Bodhi vaak hoort onder westerse boeddhisten. Maar dat is niet hoe hij het ziet. “Het klopt dat alles veranderlijk is, maar tegen de tijd dat deze regering voorbij is, zijn miljoenen levens verloren gegaan of beschadigd en hele ecosystemen onherstelbaar vernietigd.” Dus op dit moment neutraal blijven, kan volgens hem niet.
In vier stappen naar een mooiere wereld
Bhikkhu Bodhi ziet vier elementen in de omgang met onbarmhartig regeringsbeleid:
In de eerste plaats: zitten en je aandacht richten op je ademhaling en je lichaam, in plaats van je te laten meeslepen door ‘een emotionele draaikolk.’
In de tweede plaats: het cultiveren van ons hart, van compassie voor alles en iedereen die te lijden heeft onder overheidsbeleid.
Ten derde, je middels demonstraties, petities, protesten en acties uitspreken voor rechtvaardigheid. En dan niet moedeloos worden als dat niet direct effect heeft, zegt Bikkhu Bodhi. “Laat je inspireren door Kwan Yin, de bodhisattva van het mededogen. Die blijft streven naar bevrijding van alle levende wezens, wetende dat hun aantal oneindig is.”
Tenslotte moeten we samenwerken met al die anderen die naar rechtvaardigheid streven, ons afvragen hoe we in de huidige onverdraagzame situatie zijn aanbeland en gezamenlijk aan een mooiere wereld werken.
Bikkhu Bodhi werd geciteerd in een artikel van Michiel Bussink op Bodhi d.d. 23 jan 2025 (over boeddhisten die zich uitspreken over het asielbeleid).’
Siebe zegt
Ik vind het een wijs advies van de Boeddha (staat ergens in de suttas) dat als je kritiek hebt op iemands gedrag, moet dat wel uit een liefdevol hart komen. Volgens mij is er geen sprake van bij Trump. Hij lijkt voor critici het Vleesgeworden Kwaad.
Volgens mij moet je ten alle tijden voorkomen dat zoiets gebeurt.
Trushka zegt
Er moet overigens helemaal niets, maar het zou wel mooi zijn als kritiek uit een liefdevol hart zou komen (maar is het dan nog wel kritiek?). Mijn hart is soms ff niet zo liefdevol als ik zie hoe bully’s anderen te grazen nemen. Maar ach, zelfkennis is het begin van wijsheid en liefde. O, en Trump (en andere grote en kleine bully’s) is de enige niet die voornamelijk aangedreven wordt door angst – en tja, waar angst is kan geen liefde zijn. Zelfonderzoek is van belang, vermits oordeelloos..
Siebe zegt
Ik ben het met de Pali Boeddha eens dat wanneer we niet breken met de zienswijze dat hartstocht beschermt, iets goeds is, iets heilzaams, iets edels is, teken van oprechte betrokkenheid, teken van liefde, expressie van wijsheid etc… dan komt er nooit een einde aan ellende.
Ik geloof ook dat de Boeddha gelijk heeft dat in hartstocht een mens zijn bestaan als Ik (Ik ben, Ik besta, Ego-perceptie) bevestigd weet. “Er is hartstocht, dus Ik ben”. “Ik besta, want er is hartstocht”. Deze conditionering gaat heel diep.
En opgeven van hartstocht voelt voor ons dan ook bedreigend. Alsof we iets heel kostbaar verliezen, onszelf. Het lijkt dat we als mens en als mensheid zo klem zitten in een vicieuze cirkel. We koesteren dezelfde hartstocht die eigenlijk een oorzaak is van lijden voor onszelf en anderen.
De Pali Boeddha zegt hier interessante dingen over vind ik. Maar hij was ook zo realistisch dat hij niet het idee had dat veel mensen hier oor naar zouden hebben omdat die verwevenheid tussen harstocht en Ik besta, zo sterk is.