Dit is een tekst uit 2001 maar sluit goed aan op mijn voorgaande artikel in het BD. Het is een simpel voorbeeld welke invloed ceremonies kunnen hebben.
Binnen het boeddhisme is na de Boeddha Avalokitesvara de meest belangrijke godheid- haar naam betekent ‘grote mededogen, schip der liefde’. De letterlijke vertaling van Kannon betekent: ‘Het roepen van alle levende wezens horen’.
Kannon Sama is de Japanse benaming voor de godheid van mededogen. Ze wordt vaak afgebeeld met een kruikje water dat ze over de aarde uitstort en is bedoeld als medicijn. Zoals een moeder haar zieke kind ‘s nachts een glaasje water brengt. Uit mededogen met de mensheid giet zij het medicijn uit over de aarde om pijn, ziekte en leed te verzachten. In China heet ze Kwan-Yin en is ondanks het communistische bewind mateloos populair. Als een kind ziek is snelt de moeder naar een tempel om een kaarsje en wierook voor Kannon Sama te branden in de hoop dat haar kind snel beter zal worden.
Misschien zul je dit bestempelen als bijgeloof. Een nuchter iemand weet zeker dat een kind niet beter wordt door wierook en een kaars te branden in een tempel. Maar tijdens mijn verblijf in het Japanse klooster Bukkoku-Ji gebeurde het volgende: Een Japanner kwam met zijn fonkelnieuwe wagen naar het klooster met het verzoek of Roshi Sama de wagen wilde zegenen. Met stijgende belangstelling zag ik dat mijn leraar zijn brokaten tenue had aangetrokken en met een belletje om de auto begon te lopen. Al sutra zingend (boeddhistische gezangen) was hij minstens twintig minuten met allerlei ceremoniële handelingen bezig. Toen de eigenaar in zijn fonkelnieuwe bolide zichtbaar tevreden wegreed, zei ik tegen mijn leraar: ‘Dat heeft toch geen enkele zin’. Hij antwoordde in zijn gebrekkige steenkool Engels: ‘No, no, no, very important, first he was afraid for accident, now car is blessed he drive very save, no accident’.
Ceremonies overtuigen je van je eigen kunnen, geven kracht en zekerheid en een moeder die zekerheid uitstraalt wekt vertrouwen bij haar kind- voor vaders geldt dit trouwens ook. Het kind zal zich veilig voelen en zodoende sneller genezen. Via ceremonies creëer je je eigen wereld door de verwachtingen die je koestert.
Maar dit is maar een kant van Kannon Sama. Er bestaan afbeeldingen van Kannon Sama in meditatie en een afbeelding met duizend handen. De duizend handen staan symbool voor helpen, aanreiken. In deze hoedanigheid staat Kannon Sama symbool voor de totale wereld buiten onszelf. Een wereld die ons alles aanreikt wat wij nodig hebben om te kunnen functioneren. Deze vorm van Kannon Sama is samen met het begrip Boeddha de belangrijkste twee-eenheid in het boeddhisme. Met deze twee symbolen, Kannon en Boeddha, wordt de eenheid van alle bestaan waar het boeddhisme zo op hamert, duidelijk weergegeven. Kannon als de buitenwereld en daarin alle wezens met als potentieel het boeddhaschap.
Een lied geschreven door de Boeddhistische patriarch ‘Hakuin Zenji’ begint met: ‘Alle wezens zijn van nature Boeddha, zoals ijs van nature water is. Zonder water geen ijs. Zonder wezens geen Boeddha’. Als je aan Kannon iets vraagt wat je nader tot het boeddhaschap brengt zal dat zeker niet geweigerd worden.
Uiteraard is het bovenstaande maar een vingerwijzing naar wie Kannon Sama werkelijk is. Volgens mij is kaarsjes branden zo gek nog niet.
Klaas Vos zegt
Prachtig stuk! De kwetsbaarheid van ons menselijke bestaan roept angst op. Toch kunnen we ons in vertrouwen overgeven aan de werkelijkheid en rituelen en ceremonieën helpen daarbij. Ook kaarsjes branden, daarmee geef je uitdrukking aan de eenheid die er sowieso is. Ik doe het regelmatig, samen met “andersgelovigen”. Ik ken dat niet van boeddhistische centra, maar dat kan aan mij liggen.
zeshin zegt
In Nederland denk ik dat als je aanklopt bij een boeddhistisch centrum wat permanent bewoond is ze je niet zullen weigeren. Ik Azië is het de gewoonste zaak van de wereld.
Dharmapelgrim zegt
Kaarsjes branden is zo gek nog niet … daar sluit ik mij van harte bij aan. Toen ik in de zomer van 2015 het Pieter/Pelgrimspad (combinatie) liep, stak ik steeds een kaarsje aan, wanneer daar in een kapelletje of kerk langs de weg gelegenheid voor was. Het was een ritueel, waarmee ik iets tot uitdrukking probeerde te brengen waar ik geen woorden voor had of heb. Voor mij staan Maria / Kannon / Avalokiteshvara / Kwan Yi / en simpelweg “Goddelijke Moeder” allemaal voor hetzelfde: mededogen met alles wat leeft! Daar zet ik graag een lichtje bij, met de intentie dat dit nietige lichtje bijdraagt aan het verdrijven van de duisternis … in welke overdrachtelijke zin ook. Rituelen – boeddhistische, christelijke, of om het even van welke levensovertuiging ook – zijn krachtige communicatiemiddelen voor en vanuit het hart, waar je met je verstand vaak niet bij kunt. Dat deze “harttaal” niet altijd door “verstandige” mensen wordt verstaan… tja, daar helpt google-translate ook niet bij.
Bernard zegt
@Zeshin. Neem met niet kwalijk, maar ik begrijp de vergelijking ‘Alle wezens zijn van nature Boeddha, zoals ijs van nature water is. Zonder water geen ijs. Zonder wezens geen Boeddha’ niet helemaal. Voor mijn gevoel zou het moeten zijn: ‘zonder Boeddha geen wezens’.
Zeshin zegt
ook dat, mooie aanvulling, zal Hakuin ook blij mee zijn.
Gassho.