Kan ik van mezelf een nieuw, beter persoon maken? Is mijn persoonlijkheid maakbaar? Hoe vaststaand is mijn karakter? En wat is het dat van mij een andere persoon maakt dan een ander? Dit zijn vragen die mij uitermate interesseren. Omdat het iets aanraakt, iets bevraagt, namelijk mijn ‘ik’ wat ik heel vaak automatisch als een vanzelfsprekendheid ervaar.
Het lijkt vaak alsof er aan dat ‘ik’ niet te tornen valt.
Vorige week werd de eerste uitzending van DWDD University over de wondere wereld van de hersenen uitgezonden. In die uitzending werd een fragment getoond uit een Britse documentaire over een man (vader van twee kinderen) die door een auto-ongeluk (waarbij hij frontaal met zijn voorhoofd tegen de voorruit is geklapt) ernstig hersenletsel opliep. En dat letsel was vooral in het gebied dat de ‘frontale lob’ wordt genoemd.
De frontale lob zorgt voor remmingen. En bepaalt dus ook voor een belangrijk deel ons gedrag, en onze persoonlijkheid. Die man was ontremd. En dat zag je heel duidelijk in dat fragment. Hij schreeuwde abnormaal hard en onredelijk naar zijn kinderen. Je zag gewoon dat het niet klopte. Dat er een steekje los was. Het was afschuwelijk om te zien. Zijn vrouw zei: ik weet niet wanneer welk deel van zijn karakter opkomt. Het is hier net dr. Jekyll and mr. Hyde.
Feitelijk was die man ‘zichzelf niet meer’ en soms wel. Zo ‘vaststaand’ is dat ‘zelf’ dus niet..
Zou je bij wijze van spreken dan aan iemand, als dat al ooit zou kunnen, een nieuw stel hersenen kunnen geven, zodat diegene bijvoorbeeld beter kan functioneren. Of minder depressief is, of wat dan ook. En wordt diegene dan ook een ander persoon?
Voordat ik met (zen)meditatie begon had ik vaak last van depressies en een laag zelfbeeld. Ik heb nooit de meditatie als een soort therapie gezien. Maar ik ben er wel van overtuigd dat het me een heel eind geholpen heeft waardoor ik nu nauwelijks meer last daarvan heb.
In zenmeditatie oefenen we veel met koans. Zinnetjes die je niet met je verstand op kunt lossen, maar waardoor je genoodzaakt wordt om buiten het logische denken om te gaan. En dat is eigenlijk wel interessant. Want het zorgt ervoor dat je even buiten dat ‘pakketje’ dat je zo goed kent, treedt. En ik bedoel met ‘pakketje’ Het hele samengestelde beeld van wie je denkt te zijn. Je naam, je leeftijd, je beroep, je onzekerheden, je successen, al dat soort dingen. De dingen die ervoor zorgen dat je een gevoel/idee hebt van ‘dit ben ik’. Dat pakketje laat je even los. Omdat het eenvoudigweg in de weg zit, als je je koan op wilt lossen.
Voor mij heeft dat ervoor gezorgd dat mijn hele idee over dat zelf in de loop der jaren losser is geworden. Ik zie er de relativiteit van in. Dat pakketje dat ‘marja timmer’ heet kan ik veranderen.
Ik ben er van overtuigd dat wij zelf voor een groot deel bepalen welke verbindingen onze hersens aangaan. Welke paadjes onze hersenen bewandelen. Ik denk dat het niet zozeer de situatie is die bepaalt hoe we zijn. Het is de manier waarop wij reageren op die situatie, en waarop we omgaan met de situatie. Dát bepaalt hoe we zijn.
Lo Blom zegt
Je hebt het over “beter persoon”. Mag ik dat ook vertalen naar “beter mens”?
Mvg
Lo
Marja zegt
Ja, vind ik ook mooier, een beter mens.
Judith Nachtschade zegt
Je zegt dat je ervan overtuigd bent, dat mensen zelf bepalen welke verbindingen de hersenen aangaan.
Het lijkt me dat de meneer uit het genoemde voorbeeld niet “zelf” wil reageren op de manier zoals hij reageert.
Hoe zie je dit dan?
Marja zegt
Dat denk ik ook Judith, dat die man daar niks aan kan doen. Maar het schijnt wel zo te zijn dat je hersenen altijd weer nieuwe verbindingen aan kunnen gaan. Zelfs als er beschadigingen zijn opgetreden.
Sjoerd zegt
Zo eenvoudig ligt het niet Marja. Wat je ‘zelf ‘ noemt, is een ander ander woord voor ‘ik ‘. Laat dat ‘ik ‘ nu juist de bewustzijnsprojectie zijn van een gezond werkend stel hersenen. Op het aanleggen van nieuwe verbindingen heeft een mens eigenlijk geen echte invloed. Alleen zijdelings door ervaringen en gedrag, maar zonder zekerheid over het resultaat.
Een heilzame leefstijl in combinatie met een heilzame meditatie, zonder onverwachte ( psycho)trauma’s, biedt een faciliterende omgeving, maar biedt bv waarschijnlijk weinig afweer tegen alzheimer op latere leeftijd.
Marja zegt
Ben ik met je eens Sjoerd. Ik moet oppassen het te simplistisch voor te stellen. Maar ik blijf er toch wel van overtuigd dat we een grote invloed hebben op hoe we onszelf ervaren. Uitgaande van een normaal functionerend stel hersenen. Alzheimer is een heel ander verhaal. En ik bedoel ook absoluut niet te zeggen dat iemand met hersenletsel dat ‘zelf op zou kunnen lossen’.
Judith Nachtschade zegt
Mij lijkt het dat je niet zo zeer invloed kunt hebben op hoe je jezelf of de dingen, de wereld in en om je heen ervaart, maar dat je je ervaring wel kunt relativeren, dat je in je achterhoofd kunt houden dat dit subjectief is en dat het niet de waarheid is, dat jouw waarneming niet is zoals het is.
maud van der kloet zegt
Bekijk deze link;
https://www.youtube.com/watch?v=xAdMbNI8u2M ;
The ego illusion ~ Alan Watts
kees moerbeek zegt
‘Ik ben er van overtuigd dat wij zelf voor een groot deel bepalen welke verbindingen onze hersens aangaan.’ Inderdaad Marja, hoewel we het fijne er nog lang niet van weten. Het is de overtuiging dat we onze eigen baas zijn, die telt. Zelfs al zou dat tegen beter weten in zijn, of haaks staan op wat wetenschappelijk bekend is.
Overigens vindt niet iedereen zichzelf handelingsbekwaam. Er zijn er die ervan overtuigd zijn dat het Lot, de Voorzienigheid, het Volk of enig Opperwezen aan al hun touwtjes trekt.
https://www.youtube.com/watch?v=AyenRCJ_4Ww
wv zegt
Een beetje een vreemde vraag op een boeddhistisch forum. Is het boeddhisme niet de religie of filosofie die zegt dat het mogelijk is jezelf te veranderen, transformeren door het achtvoudig pad te volgen?
Ik denk niet dat je met hersenonderzoek veel verder komt, net zo min als je met fysiek onderzoek of transplantatie van het hart iets te weten komt over liefde.
Edel Maex zegt
Is iemand die vaak last heeft van depressies en met een laag zelfbeeld dan een minder goed persoon?
nic schrijver zegt
Die vraag kun je het beste aan een depressief persoon met een laag zelfbeeld zelf stellen lijkt me.
Borisboyo zegt
Ik ben zeer geïnteresseerd in de wetenschap van de hersenen, ook dat deze nieuwe verbindingen kunnen aangaan. En wie weet wat er nog meer kan in de toekomst met de hersenen?? Maar ik denk niet dat je alles alleen maar tot hersenen moet reduceren . Hoe zit trouwens met mensen die in hun kindertijd trauma’s hebben opgelopen en daardoor hun leven lang kampen met angsten en depressies?? Ik uit ervaring weet dat die hersenverbindingen zeer en zeer sterk kunnen zijn. Dat wil niet zeggen dat er door mindfulness of meditatie geen verbetering en verzachting en verandering kan optreden. Net een voor mij geweldig artikel gelezen van Eric Kolvig,Amerikaanse meditatieleraar, the oak in the garden heet het artikel. Die kampt zijn hele leven met posttraumatische stressstoornis en depressies, en bewandelt zijn leven lang, hij is nu 64 het pad van de Dharma, en heeft ondanks de depressies toch de vruchten ervan weten te plukken. Veel mud, en ook gelukkig de lotus!! Hij wil ook mensen met dit artikel een hart onder de riem steken. Maar ondanks dat zegt hij ook dat hij niet van zijn ziektes is afgekomen en heeft er nog steeds last van, alleen zijn ze milder..
Verder ben het met Edel Maex eens, wat is een beter mens??
Han zegt
Zelf heb ik een vergelijkende ervaring als Marja beschrijft. Zaken zijn niet ‘over’ maar na inmiddels een jaar lang elke dag minimaal een half uur mediteren word ik zachter van binnen. Dus minder boos en het dagelijks bestaan wordt kwalitatief veel beter doordat ik beter mijn focus kan verleggen en ook meer kan genieten van het moment. ( Dit zou zo in een brochure kunnen staan van een Mindfulness training ;) )
wv zegt
We kunnen een onderscheid maken tussen een vnl. westerse benadering, de benadering van de wetenschap, die “objekten” bestudeert en de zaken van de buitenkant bekijkt en een meer oosterse benadering, die het kennende subject tot onderwerp heeft en de realiteit van binnenuit benadert via een meer directe ervaring, meditatie etc.
Beide benaderingen hebben m.i. hun waarde: de mens is een body/mind eenheid die van beide kanten benadert kan worden. Ik denk dat in het westen momenteel allerlei uiterlijke waarden als geld, macht, hebzucht, die alleen via een naar buiten gerichte energie verkregen kunnen worden, overgewaardeerd worden ten koste van de meditatieve inwaartse zoektocht en dat dit hier de menselijke balans verstoord heeft.