• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Dharma en filosofie » Nico Tydeman: Multiple religious belonging

Nico Tydeman: Multiple religious belonging

13 januari 2014 door de redactie

Nico Tydeman

door Nico Tydeman Sensei, zenleraar,  Zen Centrum Amsterdam.

In academische kringen is al geruime tijd sprake van – en ik moet altijd even diep nadenken en enkele keren slikken terwijl het alsnog enigszins krom uit mijn mond komt – multiple religious belonging.

In de vertaling: ‘veelvoudige religieuze’ … – en dan wordt het spannend hoe belonging vertaald wordt – … ‘behoren tot’, ‘zich thuis voelen bij’, ‘geïnteresseerd zijn in’. Wat met dit moderne verschijnsel bedoeld wordt: men houdt het niet langer bij één traditie, maar men legt zijn oor ook te luisteren bij andere spirituele scholen of leraren. Een boeddhist gaat een week logeren in een soefikamp; een christen bezoekt een lezing van de Dalai Lama, iemand van joodse huize gaat eens langs bij een katholiek theoloog. In boeddhistische kringen is er ook interesse in verschillende boeddhistische scholen. Er zijn leerlingen die af en toe naar de sesshins van Ton Lathouwers gaan, of een week doorbrengen bij mijn dharmabroeder Tenkei Roshi in Zenriver. Anderen doen een Vipassana-retraite, of bezoeken een bijeenkomst met Sogyal Rinpoche. Ook zijn er de ‘ongebondenden’, vrij van welke traditie dan ook.

Men noemt het soms wel ‘shopping’. Voor mij hoeft men over dit verschijnsel niet denigrerend te spreken. Al deze zoektochten kunnen zeer betekenisvol zijn, begrip wekken, verhelderend werken – ook voor de eigen traditie – en vooral vrede stichtend zijn.

Het is iets van onze tijd. Sinds Nietzsche weten we dat ‘de waarheid’ nergens pasklaar ligt te wachten totdat zij aanvaard wordt. Waarheid, ook de religieuze waarheid, is steeds een kwestie van perspectief. En er zijn vele perspectieven mogelijk op de werkelijkheid waarin we leven en sterven. Alles wat vanuit het zenboeddhisme gezegd wordt, is te danken aan een bepaalde wijze van zien. Bovendien zijn we dankzij de media (vooral internet) goed op de hoogte van wat andere scholen te bieden hebben. We zijn omgeven met vele waarheden die ons dicht op de huid naderen. Dit kan verwarrend zijn, maar het dwingt ons ook om onze eigen ogen te gebruiken: wat zie ik en wat doet mij goed?

zendo zin in zen.
zendo zin in zen.

Spirituele scholen zijn praktische onderwijsinstituten. Theorievorming is behulpzaam, maar de beoefening is beslissend. De vraag is niet zozeer: wat weet ik, beschik ik over een sluitende theorie of goed klinkende verklaringen, de vraag is wat doet de beoefening en de verstandelijke reflectie daarover met mij? Dit, volgens het bekende gezegde: onderzoek alles en behoudt het goede.

Ramakrishna is wellicht de meest bekende hindoemysticus uit de 19e eeuw. Opgegroeid in een hindoe-omgeving, wijdde hij zich aan de tantrische godin Kali en beschouwde zichzelf als een kind van de moedergodin. Hij liet echter ook dit beeld achterwege om zich te richten op het vormloze Brahman van de Veda’s. Maar zijn interesse gold ook andere religies. Voor hij zich als goeroe vestigde, wilde hij, zover als mogelijk was, aan den lijve ondervinden wat het betekent een moslim of een christen te zijn. Enige tijd werd hij moslim. Hij riep herhaaldelijk de naam van Allah aan, droeg moslim kleren en bad dagelijks de gebeden van de moslims. Na dit experiment wendde hij zich tot het christendom. Met een christenvriend las hij vele passages uit de bijbel. Hij kon in extase (dat gebeurde vaak bij Ramakrishna) voor een afbeelding van Maria met het kind Jezus staan. Uiteindelijk identificeerde hij zich met Jezus Christus als de grootste yogi. Later zou hij vaak spreken over het mata-patha, wat betekent het ‘perspectief pad’ of ‘zoals het gezichtspunt is, zo is de religieuze beoefening’. Overigens gaf hij zijn leerlingen het advies zich altijd te houden aan één pad.

Ik weet te weinig van Ramakrishna waarom hij dit laatste zo stelt. Maar ik heb wel een vermoeden: er is altijd het gevaar dat je iets niet aangaat in de hoop dat het gras groener is bij de buren. Wie zich nergens aan wenst te binden, wil wellicht het heft in eigen handen houden en komt niet toe aan ‘Uw wil geschiede’.

De kwestie is niet of de ene religieuze traditie beter is dan de andere, noch of alle religies over ‘hetzelfde’ gaan, noch dat zij allen leiden naar één punt (Rome, Mekka of Bodhgaya). Religies zijn ten diepste inwijdingswegen die een mens willen inwijden in het mysterie van bestaan. En hoe kunnen we weten dat zij gaan over één en hetzelfde? Mysteries zijn niet met elkaar te vergelijken. In een mooie studie over de mystieke ervaring las ik: ‘De mystici zijn oecumenisch zonder dat zij de opzet hebben oecumenisch te zijn’. Hun inwijdingswegen willen het mysterie van bestaan naderen, zodat hun volgelingen erdoor geraakt worden en in staat zijn daarin binnentreden. En dit doende komen zij dezelfde, algemeen menselijke, universele gegevens tegen: onthechting, de grote twijfel, de grote dood, de vreugde van de mystieke ervaring en de betekenis die dit heeft voor de persoonlijke ontwikkeling.

Dat ik Shinran, de stichter van de Zuivere Landschool, een groot geestelijk schrijver vind, die mij veel te leren heeft en dat ik een grote waardering heb voor het Nembutsu, het zeggen van de naam van Boeddha, betekent niet dat ik mij beschouw als een volgeling van het Zuivere Land. Die waardering heb ik ook voor het Jezusgebed uit de Oosterse Kerken. Dat ik Emmanuel Levinas grondig bestudeerd heb, betekent niet dat ik joods ben. Ik kan Rumi niet lezen met droge ogen, maar ik ben geen moslim. Ik ben een volgeling van de Boeddha. Ik waardeer de zentraditie. Ik houd van zazen, de koans, de historische zenmeesters als mijn voorgangers, de zenkunst. Ik waardeer ook de fouten en de zwakheden die kleven aan de zengeschiedenis, al was het maar dat zij mij leren hoe het niet moet. Ik weet ook, dat als ik naar andere tradities ga in de hoop een volmaakte spirituele leerschool te ontdekken, ik bedrogen uitkom. Er bestaan geen volmaakte geestelijke tradities. Elke school heeft zijn schaduwzijde. Het erkennen en aanvaarden van die zwarte bladzijden heeft een grote spirituele waarde voor de beoefening. Dit ga ik niet uit de weg. Mijn vertrouwen in de zenbeoefening maakt het mij mogelijk te luisteren naar andere tradities en hen naar waarde te schatten.

Altijd als een leerling mij vraagt, ik zou graag naar een sesshin van Jiun Roshi of naar een straatretraite onder leiding van Frank De Waele of naar een workshop van een soefileraar, of naar iemand anders gaan, moedig ik hem of haar aan dat te doen. Ik waardeer het overleg hierover zeer. En ik hoor na afloop graag wat dit voor de leerling betekend heeft en wat dit ook zegt over het gaan van het zenpad.

Tenslotte. De zenweg kent zijn moeilijkheden. Soms van niet geringe omvang. Het is troostrijk te weten dat ook de volgelingen van andere spirituele scholen te maken hebben met dezelfde problemen. Ook zij maken tijden mee van zware twijfel, wanhoop en teleurstelling. Ook zij moeten het hebben van moed en vastberadenheid, discipline, doorzettingsvermogen, toewijding, geduld en een groot vertrouwen in de leer en de leraren. Dit weten, dat wij ‘zennies’ niet de enige zijn die kunnen lijden aan dit pad, is troostrijk en spoort ons aan vooral door te gaan.

Multiple religious belonging toont de rijkdom van de spiritualiteit.

 

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Dharma en filosofie, Zen Tags: Multiple religious belonging, Niko Tydeman, Ramakrishna, Shinran, shopping, zen centrum amsterdam

Lees ook:

  1. ‘Voor mij zijn de religieuze tradities in hun mystieke kern uitdrukkingen van de rijkdom van de geest’
  2. Retraites Vught – ‘wij huren Nico in en betalen hem een salaris’
  3. Niko Tydeman – transmissie aan acht zenleraren
  4. Taigu – De wijsheid van de wereld en het vers van berouw

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Menno Prins zegt

    13 januari 2014 om 16:40

    Dank voor deze tekst. Je schrijft dat je te weinig van Ramakrishna weet om te verstaan waarom hij zijn leerlingen het advies geeft zich altijd te houden aan één pad. Maar aan het einde van je artikel geef je mijns inziens het antwoord:
    “Er bestaan geen volmaakte geestelijke tradities. Elke school heeft zijn schaduwzijde.” Iedere leerling, iedere persoon die voortgaat op een weg – welke ook – komt vroeg of laat moeilijkheden tegen, hindernissen, schaduwzijden, woestijnen en dorre vlakten en schier onoverkomelijke stukken waarop het lijkt alsof het dáár eindigt … als je steeds van school wisselt, kom je uiteindelijk nooit voorbij die problemen. Alleen door juist dan te volharden, geraak je er uiteindelijk voorbij en kun je verder.
    Overigens herken ik mij helemaal in de term “ongebondene” of “onafhankelijke” pelgrim op de dharmaweg die al kronkelend steeds andere perspectieven toont. Ramakrishna en zijn hindoeistische/ christelijk / joodse / islamitische / boeddhistische bronnen hebben mij zeker geïnspireerd, en doen dat nog steeds. Ik vind dat zelf ook alles behalve spiritueel shoppen. Ik ervaar het als leren van iedereen die soms een heel eind, soms een stukje met je meeloopt … en die je soms meerdere malen, soms slechts één keer tegenkomt. Mogen allen die op weg zijn gelukkig zijn, en mogen zij die bij de pakken neerzitten de moed en de kracht vinden om weer op te staan. En mogen wij allen van elkaar leren.

    • Sjoerd zegt

      14 januari 2014 om 12:04

      Elke “school” weerspiegelt in haar traditie en geschiedenis onze eigen individuele schaduwzijden en zwarte kanten.
      Het is in zo’n traditie als in een spiegelhuis, vluchten kan niet. Waar je ook kijkt en zoekt, je komt jezelf tegen. De enige uitweg is jezelf te aanvaarden, je over te geven aan de weg (van welke “school” dan ook)en het gaan van een weg in de richting van vrede, compassie en liefdevolle onthechting.
      Mijzelf noem ik in dit proces geen boeddhist, maar ik voel mij daarin zeer geïnspireerd door de wijze waarop TNH dat als een wijze spirituele zen(groot)vader vertelt.

  2. Hilla van Onzen zegt

    14 januari 2014 om 09:52

    Een mooi en helder artikel.
    Ik ben je nog steeds dankbaar dat je mij destijds aangemoedigd hebt om naar Judith te gaan.
    Met een blije glimlach
    Hilla

Primaire Sidebar

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
03 jun
Zen in Twente ochtend met Doin Sensei op 3 juni
3 jun 23
04 jun
Lezing 3 principal aspects of the path
4 jun 23
04 jun
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
4 jun 23
04 jun
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
4 jun 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    A-sociale media

    Erik Hoogcarspel - 31 mei 2023

    Als boeddhist kun je Internet misschien als oefening gebruiken. Het is in feite een karikatuur van saṃsāra. De begeerte, de afgunst, de woede, de illusie en de leegte zijn er nog gemakkelijker te begrijpen. Als je het scherm van je mobieltje kunt leren zien als een soort ingewikkelde lamp waar niets gebeurt, kun je misschien ook begrijpen dat de werkelijkheid waarin je leeft een soort openheid is waar echt niets gebeurt.

    De afsluiting van de A12 en het boeddhisme

    Joop Ha Hoek - 30 mei 2023

    Mag je de snelweg A12 een paar uur afsluiten om de mensheid te behoeden voor de ondergang? Is het erg om als automobilist even stilte staan of op die dag de weg te vermijden. Was de Boeddha ook een dwarsligger? Zanger/componist Hans de Booij  schuwde als boeddhist het eenvoudige handwerk niet.

    Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

    Joop Ha Hoek - 29 mei 2023

    ‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

    Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Kees Moerbeek - 28 mei 2023

    Zolang de identiteitsstrijd werd gevoerd uit naam van gemarginaliseerde of als minderwaardig beschouwde minderheidsgroepen, stond deze op het programma van links. Zodra de referentiegroep echter een meerderheid werd, of een groep die zichzelf superieur opstelde naar andere groepen, werd het bestempeld als een rechts of extreemrechts geluid.

    Daoïsme, de mystieke traditie, een bloemlezing

    Erik Hoogcarspel - 27 mei 2023

    Jan de Meyer (1961) is sinoloog en vertaler. Hij doet al 40 jaar onderzoek naar het daoïsme en hij heeft een nieuwe bloemlezing geschreven van de belangrijkste teksten van het daoïsme. De meeste lezers zijn al bekend met twee beroemde teksten uit deze Chinese traditie: de Laozi en de Zuangzi. Beide teksten zijn al verschillende malen in het Nederlands vertaald, onder andere door de bekende sinoloog Kristoffer Schipperṣ.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 133 – rijkswegen
    • Aanleg stuwdam – China jaagt lokale Tibetaanse bevolking van hun land
    • De Boeddha
    • “Ik dacht dat ik gek werd.” in 2Doc: Alleen thuis met een dienstwapen
    • VrijdagZindag – Dilemma

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens