Laat me Gaan is het eerste boek ter wereld waarin ook patiënten met een psychische aandoening aan het woord komen over hun wens tot euthanasie. Op woensdag 13 september krijgt minister Ernst Kuipers (VWS) het eerste exemplaar.
Jaarlijks zijn er minstens 800 personen die euthanasie willen vanwege ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden. Slechts voor enkele tientallen wordt de wens op een vredige, zachte dood vervuld. Omdat de wachtlijsten zo lang zijn, komen ze vaker op een gewelddadige manier om het leven omdat ze suïcide plegen. Het taboe is groot en dat moet en kan anders volgens de Groninger psychiaters Menno Oosterhoff en Kit Vanmechelen.
Eigen psychiater
Vooralsnog kunnen mensen met een wens tot vrijwillig levenseinde vaak alleen terecht bij het Expertise Centrum voor Euthanasie. “Voor veel mensen die ondraaglijk psychisch lijden is het een teleurstelling dat ze niet terecht kunnen bij hun eigen psychiater en huisarts”, zegt Menno Oosterhoff. “Beter is het om euthanasie bij psychische aandoeningen te integreren binnen de GGZ, zodat het onderdeel gaat uitmaken van de klinische praktijk. Zo hebben de makers van de euthanasiewet het immers ook bedoeld.”
Confrontatie praktijk
Meegaan in een euthanasiewens bij psychische problemen is een grote beslissing. “Maar er niet in meegaan is dat ook”, zegt Oosterhoff. “Dat wordt minder gevoeld als een verantwoordelijkheid, maar je kunt niet ontkennen dat ook dat een besluit is. Je moet met mensen praten om je er een echt oordeel over te kunnen vormen. Pas dan ga je voelen hoe diep het lijden zit. Mijn attitude was eerst ook ‘nee, tenzij.’ Door mijn confrontatie met de praktijk is dat omgeslagen naar ‘ja, mits.’”
Het boek Laat me Gaan is opgedragen aan Esther Beukema, als vertegenwoordigster van alle mensen voor wie een psychische aandoening het leven ondraaglijk maakt. In het boek staan ook fragmenten uit haar dagboeken. Op 10 december 2021 ging haar euthanasiewens in vervulling. “Als je kind zo ondraaglijk lijdt, is dit het ultieme houden van”, zegt haar moeder Ellen. “Wij hebben haar in liefde laten gaan. Esther is geëindigd waar ze is begonnen: in mijn armen. Dat neemt niemand me ooit meer af”.
Ellen Beukema heeft met twee andere moeders – Mirjam Hulzebos en Bianca de Ruijter – de stichting ‘In liefde laten gaan’ opgericht. Hiermee willen ze andere ouders van een kind dat binnenkort euthanasie krijgt op basis van een psychische aandoening of al heeft gehad steunen en voorlichten.
