Een fantasie over de mens als onderdeel van het proces van wordingsdrang

Na de geboorte start je met de rechterhersenhelft als dominante hersenhelft. Je ervaart zonder woorden, indelingen of categorieën. In de loop van de tijd ga je situaties herkennen, zie je patronen, ontdek je dat je kunt beïnvloeden. Je ontwikkelt, naast het rechtstreekse ervaren en de wordingsdrang kenmerkend voor de rechterhersenhelft, daadkracht. Je leert situaties naar je hand te zetten en daarvoor is je Linkerhersenhelft verantwoordelijk. Rechts is ervaren, links maakt een model van de ervaringen, neemt beslissingen over hoe de wereld in elkaar zit en hoe je de omgeving kan gebruiken. Tenminste hoe je gelooft dat de wereld in elkaar zit. De LH gaat uit van een ‘geloofde’ werkelijkheid. De modellen die de LH maakt zijn voor een belangrijk deel afkomst uit de kindertijd, die zich kenmerkt door je afhankelijkheid van de belangrijke relaties. Als je volwassen bent kan je je eigen relaties kiezen. Vaak zijn de modellen die je als jong kind leerde later niet meer adequaat, maar je werkt er nog wel mee. Je gebruikt ze om te overleven.

Adam en Eva kwamen ook voor de vraag te staan hoe ze moesten overleven, toen voor hun het paradijs voorbij was. De vanzelfsprekendheid van het -in-de-wereld-zijn- was voorbij. Het kwam nu aan op keuzes maken, daadkracht tonen. Hun kinderen lieten al zien wat dat kan betekenen. Broedermoord was het gevolg, omdat machtsuitoefening een optie was geworden. Leven vanuit de LH betekent dat je gaat voor je eigen belang, je gebruikt en manipuleert de wereld en je hebt nog slechts gefragmenteerd moreel besef. ‘Ben ik mijn broeders hoede?’; zo praat Kaïn zichzelf goed.

Afgunst als motivatie voor een broedermoord. De LH is bezig met eigen belangen; egoïsme en narcisme zijn niet om je voor te schamen. We hebben twee hersenhelften met twee totaal verschillende manieren van in de wereld zijn. Rechts beleeft het verbindende -in-de-wereld-zijn-, links beleeft -Ik-versus-de-wereld-. De mens verliest zijn vanzelfsprekende verbondenheid door de dominantie van de LH en de RH voelt zich hierdoor bezwaard en somber. De LH gedomineerde mensen hebben daar geen weet van.

Bewust worden van onszelf zal in meer of mindere mate ontstaan bij het volwassen worden. Een persoonlijke crisis (een weerstand) kan tot gevolg hebben dat je wel de aandacht op je eigen strategieën en tot voor kort vanzelfsprekende overtuigingen moet richten. Kennelijk voldeden deze voor een groot deel in de kindertijd ontwikkelde strategieën voldoende om de al langer sluimerende crisis nog enigszins te kunnen hanteren. Wat onbewust was krijgt nu aandacht, kan bewust gemaakt worden en vervolgens herzien worden. Zo ontstaat er een derde manier van in de wereld zijn, die we de volwassen zijnswijze noemen. De volwassen zijnswijze is de bewustwording van de modellen van de LH. en wat we zijn gaan geloven over onze wereld (hierover is een vervolg artikel meer).

Wanneer we uitzoomen en verder uitzoomen dan kunnen we fantaseren over het ontstaan van de kosmos. We kunnen gedachten ontwikkelen over hoe het begonnen is. Filosoof von Schelling (1775-1854) had het idee van een ‘Weltseele’, een fundamentele energie, als bron van waaruit alles ontstaan is. We willen dit zien als een soort van intelligentie. Hoe moeten wij ons die intelligentie, die Weltseele voorstellen. We gebruiken de analogie van een stromende rivier. Zonder weerstand is er alleen stromend water. Een draaikolk ontstaat als de rivier een weerstand ondervindt van iets buiten zichzelf. De draaikolk is ontstaan uit water van de rivier en zal weer veranderen in water van de rivier.

De Weltseele of wordingsdrang kan je zien als een stroom intelligentie, die vrij door de kosmos beweegt. Als het een weerstand ontmoet creëert deze wordingsdrang ook een soort draaikolk. Het ene, de stroom verandert in 100.000 dingen wanneer deze in aanraking komt met iets anders dan zichzelf, een weerstand. Er ontstaat dan iets dat zich onderscheidt van de intelligentie zelf en tegelijk doordrenkt is met die intelligentie. De stroom intelligentie is één en al potentie en wordingsdrang. De Natuur, de 100.000 dingen, ontstaat uit dergelijke weerstanden. We zijn een onderdeel van de Natuur, een conglomeraat van draaikolken, manifestaties van interfererende stromen intelligentie, doordrenkt met de intelligentie en terugkerend naar die intelligentie.

Met de Weltseele, de wordingsdrang, staan we in contact via onze hersenen. Het mentale, de geest is niet afkomstig uit de hersenen. Niet materie maakt de geest, maar wordingsdrang is fundamenteel voor de manifestatie van materie.  De hersenen creëren niet, maar selecteren welke informatie doorkomt in onze RH. Onze hersenen creëren niet maar inhiberen vooral en zorgen ervoor dat we niet overspoeld worden met informatie uit de Weltseele. Onze hersenen vormen een weerstand.

Wat de RH ervaart (-in-de-wereld-zijn-) wordt voor een deel doorgegeven aan de LH die er een model van maakt. Ook hier is weer filtering. Dat model van de LH bevat een geloof over hoe de wereld in elkaar zit. Onderdeel van dat geloof is de dualiteit -Ik-en-de-wereld-. We ervaren ons niet meer als een onderdeel van de flow van de wordingsdrang, we ervaren onszelf als iets dat min of mee vast is, bijna als materie, een Ik-versus-de wereld. Een dualisme bedacht door de LH.

Vanuit de Weltseele gezien, zo kunnen we door fantaseren, spelen wij de rol van bewustwording. We zijn afkomstig uit de Weltseele, ontstaan door een weerstand, we ervaren en maken modellen van wat me meemaken. Hiervan kunnen we ons bewust worden en zo spelen we een rol in de ontwikkeling van de bewustwording van de Weltseele, waardoor deze zich van zichzelf bewust wordt.

Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.

Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.