• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Nut en noodzaak van hechting op het pad naar bevrijding

De geest is de voorloper van alle dingen, de geest is hun leider, ze zijn door de geest geschapen. Als iemand spreekt of handelt met onzuivere gedachten, volgt lijden dat daardoor is veroorzaakt, zoals het wiel de hoef van de os volgt.

Nut en noodzaak van hechting op het pad naar bevrijding

20 september 2022 door gastauteur

Ja, ja, ik weet het. In een leer die terecht stelt dat hechting de bron van al het lijden is, zal deze titel wellicht de nodige wenkbrauwen doen fronsen en mij weinig vrienden opleveren. Toch ga ik hier een lans breken voor de waarde van hechting op het boeddhistische pad. In de uitleg ervan beperk ik mij tot meditatiebeoefening.

Zodra we op het kussentje gaan zitten wordt de kracht van hechting al snel duidelijk. We verlangen naar het ophouden van allerlei pijntjes en ongemakken, de volgende maaltijd of we verblijven in prettige gedachten. Onrust is het onvermijdelijke gevolg. Ook kijken we uit naar de volgende dhammatalk. Eindelijk even wat anders! Daarin staan niet zelden de rol van voorkeur en afkeer centraal. Weg met de hechting en omarm het loslaten. Op naar het ongeconditioneerde, waar afkeer en verlangen geen grond hebben. Alles wat onrust geeft, dooft uit. Het aangename gevoel van de koelkast die plotseling stopt met brommen en waarvan je het brommen eigenlijk niet had opgemerkt. Wat een weldadige rust en stilte.

Op het kussentje is het natuurlijk niet zo zwart wit. Hechting is geen knop die aan of uit staat, maar een spectrum. Het kan sterk en krachtig aanwezig zijn, zoals op de momenten waarop iemand plotseling op ‘jouw kussentje’ gaat zitten of wanneer we ons druk maken om het feit dat het belachelijk is dat er ’s-ochtends geen koffie is. Soms poederkoffie. Maar ja, wat heb je daar nou aan?! Het kan ook veel subtieler aanwezig zijn. Bijvoorbeeld wanneer we diepere staten van gelijkmoedigheid ervaren. Hierin zijn voorkeur en afkeer veel minder sterk aanwezig, waardoor er minder objecten door de geest gefabriceerd worden. De geest komt daardoor tot rust en krijgt de kans om een staat van gelijkmoedigheid te creëren. Bevrijdende inzichten krijgen de ruimte om zich te manifesteren.

En hier wordt voor mij, naast het probleem, ook het voordeel van hechting zichtbaar. Liefde voor en verlangen naar de dhamma zorgen ervoor dat ik in actie kom. Ik spaar voor een retraite. Ik maak tijd vrij om te kunnen mediteren, regel vrij op mijn werk en zorg ervoor dat de kinderen goed achterblijven als ‘papa op zijn kussentje zit’. Al deze acties komen voort uit een vrij grove vorm van hechting. Maar ook hier werkt het veel subtieler. De subtiele intentie om te gaan mediteren, maakt al dat de geest andere mogelijkheden uitsluit. De intentie richt en hecht mijn aandacht op de beoefening en sluit daardoor andere mogelijkheden uit. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat ik ’s-avonds over meditatie lees of dit artikel schrijf in plaats van TV kijk of aan mijn motor sleutel.

Hechting helpt mij ook bij het cultiveren van inzichten in mijn hart. Het gebeurt zelden dat een inzicht meteen beklijft. Kenmerken van de werkelijkheid als zelfloosheid, veranderlijkheid, onbevredigdheid, wederzijdse afhankelijkheid en het ongeconditioneerde, ze zijn pas bevrijdend als we ze velen malen gezien hebben en de implicaties ervan in ons hart hebben laten doordringen. Pas dan wordt het in het dagelijks leven een tweede natuur Dat vraagt herhaling. Hechting is daarvoor een nuttige voorwaarde.

Concentratiemeditaties zijn ook zo’n mooi voorbeeld. Voor de meesten van ons kost het een lange en intensieve periode van beoefening voordat de 8 concentratiestadia of ‘jhanas’ zich manifesteren. Niemand in mijn vriendenkring is in staat om na een drukke week op zaterdag naar een meditatiedag te gaan en die stadia één voor één te doorlopen. In praktische zin (tijd, geld en begeleiding) is er nogal wat nodig om deze stadia te kunnen beoefenen. Hechting aan deze staten kan enorm helpen om die tijd en financiën vrij te maken, ze daadwerkelijk te beoefenen, en ze eigen te maken. Op een veel dieper niveau is een subtiele vorm van hechting juist een voorwaarde voor het verschijnen van de jhana. De geest pakt als het ware de jhana vast. Zo lang de hechting in stand blijft, blijft de jhana in takt. Pakt de geest iets anders, dan stort de jhana als een kaartenhuis in.

Als we te snel gaan, dan lopen we de kans dat inzichten eenmalige ervaringen blijven. Het brein stelt ons weliswaar in staat om er op terug te kijken, maar in het hart is er weinig verandert. Ze zullen dan ook niet echt als bevrijdend ervaren worden in het dagelijks leven.

Het is daarom helemaal niet erg om tijdelijk in meer of mindere mate gehecht te zijn aan onderdelen van het pad en de beoefening. Het stelt ons in staat de rijke boeddhistische leer eigen te maken en het hart te cultiveren. Na een tijd zal de hechting en interesse daardoor vanzelf afnemen en kunnen we ook die hechting los- en achterlaten. En wie weet horen we dan opeens, totaal onverwacht, de koelkast niet meer brommen.

Hechting is de bron van al het lijden. Beschouw het echter niet als vijand. Het is helemaal niet erg om het tijdelijk te omarmen. Van tijd tot tijd kan het ook een nuttige metgezel zijn op het pad naar bevrijdend inzicht.

Gerben Hieminga is econoom, bouwkundige en boeddhist met een passie voor meditatie. Voorheen was hij penningmeester bij stichting Sangha Metta en stichting Meditatie- en Studie Centrum Vipassana Nederland. Hij schrijft dit artikel op persoonlijke titel.

 

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Columns, Geluk, meditatie Tags: dagelijks leven, Gerben Hieminga, hechting, jhana, kussen

Lees ook:

  1. Nut en noodzaak van hechting op het pad naar bevrijding
  2. Nut en noodzaak van hechting op het pad naar bevrijding
  3. Luisteren naar iemands verdriet leer je in de eerste plaats op je kussen (2)
  4. De kern van yoga – Jñāna

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Mieke zegt

    21 september 2022 om 08:46

    Ik onderschrijf dit van harte. Hechting is ook een noodzakelijk gebeuren voor pasgeborenen, misschien wel net zo belangrijk als de melk die er voor hen is. Zonder hechting is er geen loslating mogelijk dat we uiteindelijk moeten leren om vrij te worden van ons zelf. Dit is in de regel een levenslang proces.

  2. Tantra Hardrock zegt

    21 september 2022 om 18:23

    Mijn hechting, doet mij pijn

    Maar, wat ben ik zonder vormen van pijn ?

    Mijn hechting aan mijn ex vriendin, maakt dat het mij pijn doet dat ik haar niet meer zie

    Maar, die pijn geeft blijk van het feit dat ik van haar gehouden heb

    Als het mij geen pijn deed, hield ik ook niet van haar

    Het is dus heel dubbel allemaal

    Ik snap wel dat het mij pijn doet. Ik kan dus proberen het te remmen. Maar, als het er niet was, wie was ik dan ?

    Een persoon zonder emoties, kwetsbaarheden, verlangens, dromen.

    Dat ik van haar (mijn ex) hield, maakt dat ik nu pijn voel. Maar als ik niet van haar gehouden had, voelde ik nu ook geen pijn. Geen liefde geen pijn. Geen pijn geen liefde

    Boeddha heeft gelijk, dat de 3 vergiften leiden tot pijn. En hij heeft ook gelijk dat je kan proberen het te minimaliseren

    Maar, je moet ook niet verdwijnen. Je moet het middenpad bewandelen, niet het ascetische pad.

    Het is dus een moeilijke kwestie, die ieder persoon voor zichzelf moet uitzoeken. De drie vergiften gaan je pijn doen, wat doe je met de drie vergiften?

    In hoeverre ga je ze uitbannen ? Dat is steeds de vraag.

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
22 sep
Retraite: natuur en meditatie
22 sep 23
24 sep
Meditatiedag: handleiding voor creatieve meditatie
24 sep 23
24 sep
Theme Sunday with Ven. Amy: Dealing with Difficult People
24 sep 23
24 sep
De Vier Zegels van het boeddhisme
24 sep 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Is bewustzijn een soort stof, of is stof een soort bewustzijn?
    • De virtuele denkster 442
    • Het denken (1) – Boeddhisme is gezond verstand
    • Renske – haiku
    • B’eter – Risotto met paprika, courgette en paddenstoelen.

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.