• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Nut en noodzaak van hechting op het pad naar bevrijding

Nut en noodzaak van hechting op het pad naar bevrijding

14 april 2022 door gastauteur

Ja, ja, ik weet het. In een leer die terecht stelt dat hechting de bron van al het lijden is, zal deze titel wellicht de nodige wenkbrauwen doen fronsen en mij weinig vrienden opleveren. Toch ga ik hier een lans breken voor de waarde van hechting op het boeddhistische pad. In de uitleg ervan beperk ik mij tot meditatiebeoefening.

Tekst Gerben Hieminga

Zodra we op het kussentje gaan zitten wordt de kracht van hechting al snel duidelijk. We verlangen naar het ophouden van allerlei pijntjes en ongemakken, de volgende maaltijd of we verblijven in prettige gedachten. Onrust is het onvermijdelijke gevolg. Ook kijken we uit naar de volgende dhammatalk. Eindelijk even wat anders! Daarin staan niet zelden de rol van voorkeur en afkeer centraal. Weg met de hechting en omarm het loslaten. Op naar het ongeconditioneerde, waar afkeer en verlangen geen grond hebben. Alles wat onrust geeft, dooft uit. Het aangename gevoel van de koelkast die plotseling stopt met brommen en waarvan je het brommen eigenlijk niet had opgemerkt. Wat een weldadige rust en stilte.

Op het kussentje is het natuurlijk niet zo zwart wit. Hechting is geen knop die aan of uit staat, maar een spectrum. Het kan sterk en krachtig aanwezig zijn, zoals op de momenten waarop iemand plotseling op ‘jouw kussentje’ gaat zitten of wanneer we ons druk maken om het feit dat het belachelijk is dat er ’s-ochtends geen koffie is. Soms poederkoffie. Maar ja, wat heb je daar nou aan?! Het kan ook veel subtieler aanwezig zijn. Bijvoorbeeld wanneer we diepere staten van gelijkmoedigheid ervaren. Hierin zijn voorkeur en afkeer veel minder sterk aanwezig, waardoor er minder objecten door de geest gefabriceerd worden. De geest komt daardoor tot rust en krijgt de kans om een staat van gelijkmoedigheid te creëren. Bevrijdende inzichten krijgen de ruimte om zich te manifesteren.

En hier wordt voor mij, naast het probleem, ook het voordeel van hechting zichtbaar. Liefde voor en verlangen naar de dhamma zorgen ervoor dat ik in actie kom. Ik spaar voor een retraite. Ik maak tijd vrij om te kunnen mediteren, regel vrij op mijn werk en zorg ervoor dat de kinderen goed achterblijven als ‘papa op zijn kussentje zit’. Al deze acties komen voort uit een vrij grove vorm van hechting. Maar ook hier werkt het veel subtieler. De subtiele intentie om te gaan mediteren, maakt al dat de geest andere mogelijkheden uitsluit. De intentie richt en hecht mijn aandacht op de beoefening en sluit daardoor andere mogelijkheden uit. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat ik ’s-avonds over meditatie lees of dit artikel schrijf in plaats van TV kijk of aan mijn motor sleutel.

Hechting helpt mij ook bij het cultiveren van inzichten in mijn hart. Het gebeurt zelden dat een inzicht meteen beklijft. Kenmerken van de werkelijkheid als zelfloosheid, veranderlijkheid, onbevredigdheid, wederzijdse afhankelijkheid en het ongeconditioneerde, ze zijn pas bevrijdend als we ze velen malen gezien hebben en de implicaties ervan in ons hart hebben laten doordringen. Pas dan wordt het in het dagelijks leven een tweede natuur Dat vraagt herhaling. Hechting is daarvoor een nuttige voorwaarde.

Concentratiemeditaties zijn ook zo’n mooi voorbeeld. Voor de meesten van ons kost het een lange en intensieve periode van beoefening voordat de 8 concentratiestadia of ‘jhanas’ zich manifesteren. Niemand in mijn vriendenkring is in staat om na een drukke week op zaterdag naar een meditatiedag te gaan en die stadia één voor één te doorlopen. In praktische zin (tijd, geld en begeleiding) is er nogal wat nodig om deze stadia te kunnen beoefenen. Hechting aan deze staten kan enorm helpen om die tijd en financiën vrij te maken, ze daadwerkelijk te beoefenen, en ze eigen te maken. Op een veel dieper niveau is een subtiele vorm van hechting juist een voorwaarde voor het verschijnen van de jhana. De geest pakt als het ware de jhana vast. Zo lang de hechting in stand blijft, blijft de jhana in takt. Pakt de geest iets anders, dan stort de jhana als een kaartenhuis in.

Als we te snel gaan, dan lopen we de kans dat inzichten eenmalige ervaringen blijven. Het brein stelt ons weliswaar in staat om er op terug te kijken, maar in het hart is er weinig verandert. Ze zullen dan ook niet echt als bevrijdend ervaren worden in het dagelijks leven.

Het is daarom helemaal niet erg om tijdelijk in meer of mindere mate gehecht te zijn aan onderdelen van het pad en de beoefening. Het stelt ons in staat de rijke boeddhistische leer eigen te maken en het hart te cultiveren. Na een tijd zal de hechting en interesse daardoor vanzelf afnemen en kunnen we ook die hechting los- en achterlaten. En wie weet horen we dan opeens, totaal onverwacht, de koelkast niet meer brommen.

Hechting is de bron van al het lijden. Beschouw het echter niet als vijand. Het is helemaal niet erg om het tijdelijk te omarmen. Van tijd tot tijd kan het ook een nuttige metgezel zijn op het pad naar bevrijdend inzicht.

Gerben Hieminga is econoom, bouwkundige en boeddhist met een passie voor meditatie. Voorheen was hij penningmeester bij stichting Sangha Metta en stichting Meditatie- en Studie Centrum Vipassana Nederland. Hij schrijft dit artikel op persoonlijke titel.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, meditatie Tags: beoefening, hechting, lijden, metgezel, zitten

Lees ook:

  1. Dick – De zin van zen
  2. Nelly Giskes – Het andere leven van Anne den Otter
  3. Kijken en luisteren
  4. Je wordt gedragen – zitten in verbondenheid

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
24 mrt
Zen Weekend
24 mrt 23
26 mrt
Kum Nye Yoga op Zondag Serie | Online | Start 26 maart
26 mrt 23
26 mrt
Filmmiddag
26 mrt 23
26 mrt
Medicijnboeddha ceremonie | Live en Online
26 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Tussen punt en lichaam vind je de deur naar non-dualiteit
    • Het jaar 2023 – dag 82 – eekhoornsindestad
    • Boeken – Goed leven als aardbewoners
    • Het einde van de wereld
    • De Salla sutta – een vergelijking van twee vertalingen en overpeinzingen over vertalen in het algemeen.

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens