• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Achtergronden » ‘Evam me sutam’, aldus heb ik gehoord

‘Evam me sutam’, aldus heb ik gehoord

5 augustus 2022 door André Baets 1 Reactie

Deze woorden werden uitgesproken door Ananda, de neef en persoonlijke verzorger van de Boeddha. Volgens de traditie had hij een uitzonderlijk geheugen en reciteerde hij, tijdens het eerste concilie dat vlak na de dood van de Boeddha werd gehouden, alle leerredes.
Evam me sutam is dan ook, traditiegetrouw, de aanhef van elke sutta in de Pali-Canon.

Alagaddupama-Sutta deel 2

In het vervolg van dit sutta gaat de Verhevene over tot een van de meest diepzinnige uiteenzettingen over de centrale leer van het boeddhisme, namelijk die over het ‘niet-zelf’ (anatta).

“Monniken er zijn zes [verkeerde]  grondstellingen.”

[volgens het commentaar zijn dit verkeerde visies die de grond vormen voor meer uitgebreide verkeerde visies]

“Welnu, een niet-onderrichte, doorsnee mens, die onbekend is met de Leer, die beschouwt het lichaam als volgt: “Dit is van mij, dit ben ik, dit is mijn zelf.”

Op dezelfde wijze beschouwt hij de gevoelens, de cognitie en de drijfveren”

[dit zijn vier van de vijf geledingen (khandha) van de persoonlijkheid. De vijfde geleding (perceptueel bewustzijn) wordt in volgende passage vertegenwoordigd door ‘het geziene, het gehoorde, etc. Deze vijf geledingen van het toe-eigenen vormen de bestanddelen van wat men als ‘zichzelf’ ervaart.]

“Hij beschouwt het geziene, het gehoorde, het gedachte, het waargenomene, het verkregene, het gezochte, het in de geest overwogene als volgt: “Dit is van mij, dit ben ik, dit is mijn zelf.” Ook de stellingname: “De wereld is [identiek] aan het zelf; daarom zal ik na de dood onvergankelijk, permanent, eeuwig, onveranderlijk zijn en zal ik voor alle eeuwigheid blijven bestaan”; ook deze stellingname beschouwt hij als: “Dit is van mij, dit ben ik, dit is mijn zelf.”

“Maar een onderrichte leerling, die bekend is met de Leer, die beschouwt het lichaam als volgt: “Dit is niet van mij, dit ben ik niet, dit is niet mijn zelf.” Op dezelfde wijze beschouwt hij de gevoelens, de cognitie, (…) het geziene, het gehoorde, (…) de stellingname dat de wereld identiek is aan het zelf en hij daarom na de dood permanent, onveranderlijk, eeuwig (…) zal bestaan”. Dit alles beschouwt hij als: “Dit is niet van mij, dit ben ik niet, dit is niet mijn zelf.”

“Omdat hij deze manier van beschouwen heeft, is hij niet geschokt om wat niet aanwezig is.”[‘niet aanwezig’ is het niet bestaan van een onveranderlijk, eeuwig zelf]

Na die woorden zei een monnik het volgende tot de Verhevene:

Heer, kan men eigenlijk wel geschokt zijn om wat niet aanwezig is in de buitenwereld?”

“Dat is mogelijk”, sprak de Verhevene.

“Hierbij denkt iemand als volgt: “Ach, ik had het en nu heb ik het helaas niet meer!” Of: “ach, had ik het maar! Helaas kan ik het niet krijgen!” Daarom treurt hij, jammert hij en raakt hij in verwarring. Zo is men geschokt om wat niet aanwezig is in de buitenwereld.”

“Heer, kan men ook niet geschokt zijn om wat in de buitenwereld niet bestaat?”

“Dat is mogelijk”, sprak de Verhevene.

“Hierbij denkt iemand als volgt: “Ik had het en nu heb ik het niet meer.” Of: had ik het maar; helaas kan ik het niet krijgen.” Maar daarom treurt hij niet, jammert hij niet en raakt niet in verwarring [omdat hij weet dat alles vergankelijk is]. Zo is men niet geschokt om wat niet aanwezig is in de buitenwereld.”

“Heer kan men geschokt zijn om wat innerlijk niet aanwezig is?” [d.w.z.: een eeuwig, onveranderlijk zelf]

“Dat is mogelijk”, sprak de Verhevene.

“Hierbij heeft iemand de volgende opinie: “De wereld is [identiek aan] het zelf; daarom zal ik na de dood onvergankelijk zijn, permanent, eeuwig.” Maar dan hoort hij hoe een Voleindigde of een leerling van een Voleindigde de Leer voor de eliminatie van alle stellingnames, vooroordelen, obsessies, overtuigingen, latente neigingen [voor het tot rust brengen van alle drijfveren] voor het opgeven van alle hechtingen aan bezit [voor de vernietiging van begeerte] voor passieloosheid, voor nirvana, onderwijst. Hij denkt daarop: “Ik zal dus vernietigd worden! Ik zal ten onder gaan! Ik zal er niet meer zijn!” En daarom treurt hij, jammert hij, weent hij en raakt hij in verwarring. Zo is men geschokt om wat innerlijk niet aanwezig is.”

“Heer, kan men ook niet geschokt zijn om wat innerlijk niet aanwezig is?”

“Dat is mogelijk”, sprak de Verhevene.

“Hierbij heeft iemand niet de volgende opinie: “De wereld is[identiek aan] het zelf; daarom zal ik na de dood onvergankelijk zijn, permanent, eeuwig.” Als hij dan een Voleindigde of een leerling van een Voleindigde de Leer voor de eliminatie van alle stellingnames, vooroordelen, obsessies, overtuigingen, latente neigingen, (…) voor nirvana, hoort onderwijzen denkt hij niet: “Ik zal dus vernietigd worden. Ik zal er niet meer zijn.” Daarom treurt hij niet, jammert niet, raakt hij niet in verwarring. Aldus is men niet geschokt om wat innerlijk niet aanwezig is.”

“Monniken, kunnen jullie bezit verwerven dat onvergankelijk, permanent, eeuwig en onveranderlijk is?”

“Zeker niet, Heer!”

“Goed, ook ik zie zo’n bezitting niet.”

“Monniken, kunnen jullie een leer of een opinie over het zelf opvatten, waarbij bij degene die haar opvat geen verdriet, weeklagen, pijn, terneergeslagenheid en vertwijfeling zou opkomen?”

“Zeker niet, Heer!”

“Goed, ook ik zie zo’n leer of opinie niet.”

“Monniken, als er een zelf is, zou er dan iets zijn waarvan ik kan zeggen dat het tot mijn zelf behoort?”

“Ja, Heer!”

“Of als er iets is dat tot mijn zelf behoort, zou men dan kunnen zeggen: “Ik heb een zelf?”

“Ja, Heer!”

“Maar als een zelf en wat tot een zelf behoort naar waarheid en werkelijkheid niet aangetroffen wordt, is dan ook niet de visie: “De wereld [is identiek aan] het zelf en daarom zal ik na de dood onveranderlijk, permanent en eeuwig zijn”, geheel en al dwaasheid?”

“Zeker, Heer!”

“Monniken, wat denken jullie? Is het lichaam onvergankelijk of vergankelijk?”

“Vergankelijk, Heer!”

“Wat vergankelijk is, is dat leedvol of plezierig?”

“Leedvol, Heer!”

“En wat leedvol, aan verandering onderworpen is, is het passend om het te beschouwen als; “Dit is van mij, dit ben ik, dit mijn zelf?”

“Zeker niet, Heer!”

“Wat denken jullie, monniken, zijn de gevoelens, de cognitie, de drijfveren en het perceptuele bewustzijn  [khanda] onvergankelijk of vergankelijk?”

“Vergankelijk, Heer!”

“Wat vergankelijk is, is dat leedvol of plezierig?”

“Leedvol, Heer!”

“En wat leedvol, aan verandering onderwerpen is, is dat passend om het te beschouwen als: “Dit is van mij, dit ben ik, dit is mijn zelf?”

“Zeker niet, Heer!”

“Daarom, monniken, elke lichamelijke vorm die er maar is – in het verleden, in de toekomst en in het heden, in jezelf of daarbuiten, grof of fijn, gering of verheven, veraf of dichtbij – die moet, overeenkomstig de werkelijkheid met volledig inzicht zo gezien worden: “Dit is niet van mij, dit ben ik niet, dit is niet mijn zelf”. Hetzelfde geldt voor gevoelens, de cognitie, de drijfveren en het perceptuele bewustzijn.”

“Zo ziende keert een goed onderrichte leerling van de edelen zich af van het lichaam, de gevoelens, van de cognitie, van de drijfveren en van het perceptuele bewustzijn.

Zich afkerend wordt hij vrij van passie; door passieloosheid wordt  [de geest] bevrijd; in de bevrijde [geest] rijst de kennis op dat hij bevrijd is: “Vernietigd is geboorte, geleefd het heilige leven, gedaan is wat gedaan moest worden, er is niets meer dat tot terugkomst hier leidt”, [er is geen karma meer dat tot wedergeboorte op aarde leidt], zo beseft hij”.

“De goden – inclusief Indra, Brahma en Prajapati – slagen er niet in de monnik wiens geest zo bevrijd is te vinden. [Zij vinden niets waarvan zij kunnen zeggen: ] “Hierop is het bewustzijn van de voleindigde (van deze bevrijde monnik)  gebaseerd.” En waarom? Al in dit bestaan is een voleindigde niet meer traceerbaar.”

[ Het commentaar geeft twee mogelijke verklaringen voor deze passage:

(1) Een bevrijde is niet meer traceerbaar, omdat hij in laatste instantie geen zelf heeft.

(2) De geest van de bevrijde is niet meer peilbaar, omdat het object van het bewustzijn van een voleindigde, nirvana is.]

Slot:

[ de Verhevene: ]

“De Dhamma is door mij aldus goed uiteengezet, hij is helder, open, manifest en onomwonden. Daarom, geeft op wat niet van jullie is: het lichaam, gevoel, cognitie, drijfveren en perceptueel bewustzijn. Als deze door jullie opgegeven zijn, zal dat jullie lange tijd tot heil en geluk strekken.”

(sutta ingekort)

1.Tenzij anders vermeld komen de citaten van de Pali-Canon uit de vertalingen van Jan de Breet & Rob Janssen.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Andre Baets, Boeddhisme, Buddhavacana, Columns, Geluk, Onderwijs Tags: Alagaddupama-Sutta

Lees ook:

  1. Tien jaar Boeddhistisch Dagblad
  2. Boeddhistische doeners en denkers – de serie (58)
  3. ‘Ik walg van dit etter-lichaam, ziek en vergankelijk’
  4. André – Het boek van de bossen

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Tantra Hardrock zegt

    6 augustus 2022 om 22:41

    die beschouwt het lichaam als volgt: “Dit is van mij, dit ben ik, dit is mijn zelf.”

    Ik hoorde, dat je iedere 7 jaar, dat iedere 7 jaar al je cellen vervangen zijn, in je lichaam. Dus, na 7 jaar ben je letterlijk dus iemand anders. En dat voel je ook wel hé

    Ik denk de laatste tijd veel na over mijn verleden. Tien jaar geleden, was ik een totaal ander persoon dan nu. Was ik toen wel, wie ik nu ben? Je kan je dat afvragen. Ben ik nog dezelfde? Wel en niet hé. Moeilijk, moeilijk.

    Beantwoorden

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Juist spreken bestaat uit:

  • Onthouding van het vertellen van leugens
  • Onthouding van het spreken van lasterende taal
  • Onthouding van het spreken van harde woorden
  • Onthouding van onzinnig gepraat

Dit zijn de regels voor het reageren op deze site.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Door:

André Baets

Boeddhist en auteur (Kagyu, Zen en Theravada). André publiceert op zijn site Buddhavacana (woorden van de Ontwaakte) en het Boeddhistisch Dagblad sutta’s uit de Pali-Canon. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 14 augustus 2022
    Kum Nye Dancing zomerserie | Online | vanaf 14 aug
  • 19 augustus 2022 - 21 augustus 2022
    Retraite weekend | Vreugde van zijn: gelukkig zijn | Live | 19-21 aug
  • 22 augustus 2022 - 26 augustus 2022
    3-daagse boeddha vakantie
  • 26 augustus 2022 - 28 augustus 2022
    Retraite weekend | Liefde en Compassie voor jezelf en anderen | Live| 26-28 aug
  • 3 september 2022
    Gratis Workshop | Waardering voor jezelf en anderen | Live en Online | 
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – Deel 1

    Kees Moerbeek - 7 augustus 2022

    De auteur signaleert een onontkoombare overgang naar een staatsgrenzen overstijgende vervlechting van belangrijke leefomstandigheden op economisch, cultureel, klimatologisch en technologisch gebied. Het verlies van houvast dat dit veroorzaakt valt samen met het verlies van de bescherming door de verzorgingsstaat. Dit wordt verergerd door de onverschilligheid in leidende politieke en economische kringen ten opzichte van de onzekerheid die de veranderingen oproepen. De weerstand die dit alles opwekt neemt op veel plaatsen onder invloed van populistische en autoritaire bewegingen ‘de vorm aan van een afwijzing van anderen, andersdenkenden en andersverschijnende mensen.’

    Woef hé…een signalering

    Erik Hoogcarspel - 4 augustus 2022

    Georg Luck (1926 – 2013) was hoogleraar aan de Universiteit in Baltimore, Verenigde Staten in de klassieke cultuur en talen. Aan het einde van zijn carrière heeft hij op verzoek van een collega een studie uitgevoerd naar een heel aparte groep van filosofen, de cynici. Het wordt cynicus is afgeleid van “hond”, kynos. Deze “honden” predikten voor het volk en leidden talentvolle leerlingen op.

    De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

    Rob van Boven en Luuk Mur - 2 augustus 2022

    De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

    Crisis op crisis

    gastauteur - 1 augustus 2022

    Stel dat de vooronderstelling dat de mens beschikt over een vrije wil nu eens niet waar blijkt te zijn terwijl ons wetstelsel daar wel vanuit gaat en daarmee aansluit bij het vrije-markt-denken, het kapitalisme. En als dat niet waar is of maar heel beperkt, wat betekent dat dan? Dat er zoiets als een vrije wil bestaat is een aanname, een geloofsartikel.

    Narrative self en experiential self: hoe begrip van meditatieonderzoek beoefenaars kan helpen op hun pad

    gastauteur - 31 juli 2022

    Ik gebruik wel eens het beeld van een motor met zijspan. Als je geen meditatiebeoefenaar bent dan zit het narratief achter de stuur en de directe ervaring in het zijspan. Door beoefening kan je dat omdraaien, kom je ‘in’ de ervaring. En als je het narratief toch nodig hebt, dan zet je hem in. Waarvoor het ook helpt is dat mensen het niet meer zo vervelend vinden wanneer ze niet opmerkzaam zijn omdat ze begrijpen waar het narratief mee bezig is. Zo voorkom je de opbouw van aversie tijdens het mediteren.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Elf visioenen van het Levende Licht
    • Het jaar 2022 – dag 219 – sorrypoliticus
    • Dalai Lama feliciteert nieuwe Indiase vice-president met benoeming
    • Halte Hertenkamp – Alsof er iets te kiezen valt
    • Over Theologie 29 – Even tussendoor…

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens