• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » De kern van yoga – Hatha yoga (deel 2)

De kern van yoga – Hatha yoga (deel 2)

24 februari 2021 door Dharmapelgrim

Er bestaat een directe verband tussen yoga en  Gautama Boeddha. Reden genoeg om een serie afleveringen  over yoga te publiceren in een Boeddhistisch Dagblad.
Je zult vergeefs zoeken naar bronvermeldingen. Iedere zin  is ‘naar mijn voorlopige mening’  en elke stelling poneer ik  ‘volgens mijn huidige inzichten’. Ik neem de volle verantwoordelijkheid voor elk citaat op me, in de context van het moment.  Misschien is wat ik schrijf zowel waar als niet waar, of noch waar, noch niet waar, want dat kan ook. Openheid is de bron van wijsheid, en elk ‘zeker weten’ is een rotsblok waarmee je die bron afsluit.   Neem niets zomaar van anderen aan, ook niet van mij. Toets het zelf. Doe dat vooral grondig.
Dharmapelgrim.

 

Je kunt bij de meeste asana’s vijf fasen onderscheiden: voorbereiden; inkomen; handhaven; uitkomen en loslaten. Iedere fase is even belangrijk (zie verderop). Wanneer je aan de éne fase minder aandacht besteedt dan aan de andere, doe je afbreuk aan het geheel. Ben je in de uitvoering (in- of uitkomen) slordig of gehaast; laat je je in de handhaving afleiden door allerlei gedachten; of verzuim aan het einde de hele oefening los te laten…dan doe je afbreuk aan de asana. Dat is jammer (maar geen ramp).

Er zijn allerlei indelingen mogelijk, afhankelijk waar je van uitgaat. De volgende indeling gaat uit van de wervelkolom: Asana’s met …

  1. een normale rechte positie van de wervelkolom;
  2. buiging voorover;
  3. buiging achterover;
  4. zijwaartse buiging naar links / rechts;
  5. torsie naar links / rechts;
  6. strekking in lengterichting;
  7. samendrukkend (omgekeerde houding)

Meer mogelijkheden heeft de wervelkolom niet. Deze indeling helpt je balans en harmonie te brengen en te houden in het opstellen van een oefenschema.  Zorg voor ‘spiegelen’ van de asana’s: doe je een keer iets naar links, doe dan hetzelfde naar rechts; doe je iets naar voren, dan ook naar achteren…. Uiteraard voor zover dat zonder enig forceren mogelijk is.

  • Na een asana met buiging voorover, past een asana met buiging achterover, vice versa.
  • Na een omgekeerde houding – die de wervelkolom altijd enigszins samendrukt – past (na een pauze) een strekoefening.

Er zijn ook indelingen mogelijk die uitgaan van spiergroepen; of van de mate waarin ze invloed hebben op energiestromen in het lichaam. Het voert te ver om deze indelingen hier weer te geven. En of al dat indelen nut heeft, is ook nog maar de vraag. Zoek gewoon asana’s bij elkaar die bij qua intensiteit en te leveren inspanning bij elkaar passen. Anders geformuleerd: doe niet zo moeilijk en streef naar balans en harmonie. Je bewijst jezelf een dienst door simpele asana’s perfect uit te voeren in plaats van jezelf te verliezen en te forceren in ingewikkelde asana’s. Het draait bij yoga nooit om het leveren van prestaties noch om competitie.

Je kunt allerlei boeken op de markt en documenten op internet vinden waarin asana’s beschreven staan, met de namen er bij. In dit werk gaat het om de essentie van yoga. Namen van asana’s zijn bijzaken. Een lijst met namen wekt slechts de schijn dat alleen genoemde houdingen belangrijk zijn, waardoor niet vermelde houdingen minder belangrijk lijken. Waar vind je bijvoorbeeld ‘de opgetilde vinger houding’?  Ik zal die hieronder beschrijven:

Leg je handen ontspannen voor je neer, met de handpalmen naar beneden. Sluit je ogen. Doorloop de vijf fasen van een asana (zie verderop), met de volgende instructies:

  1. Til de wijsvinger van je linkerhand op.
  2. Houd de wijsvinger opgetild tot je alle 10 aandachtspunten van de fase van handhaven hebt gehonoreerd. .
  3. Leg de wijsvinger neer.

Heb je de wijsvinger tijdens een in- of een uitademing opgetild? En legde je de wijsvinger tijdens een in- of uitademing neer? Was het met een in-ademing? Doe het dan eens met een uitademing. Of andersom. Merk je verschil? Je hebt aan iedere hand vijf vingers… Herhaal de oefening met iedere vinger van de linkerhand en vervolgens iedere vinger van de andere hand. Deze oefening heeft geen naam in het Sanskriet en staat in geen enkel boek. Toch noem ik ‘de opgetilde vinger’ een yogaoefening, een asana! Ik vind deze oefening belangrijker dan op je hoofd gaan staan of een knoop in je onderstel leggen.

Zo eenvoudig als het lijkt, is het in de praktijk vaak helemaal niet. Het is de bedoeling dat je een alerte toeschouwer bent en blijft door de autonome adembewegingen van jouw lijf met aandacht te volgen. Zo dien je jouw vinger pas op te heffen als de adem dat aangeeft door als vanzelf in te stromen. Zo ook: leg je vinger neer op een moment dat de adem als vanzelf uitstroomt. Wanneer jouw ademproces heel rustig verloopt, vraagt dit uiterste concentratie van je, want juist dan is de verleiding voor jouw ego bijzonder groot om in te grijpen. Nog een keer:  het ego vindt volgen heel moeilijk. Het neemt liever de leiding en geeft jouw lijf graag opdracht adem te gaan halen… Foute boel. Zolang je gezond bent en niets aan je luchtwegen mankeert, hoort de adem onbelemmerd en zonder dat jij daar bij na hoeft te denken jouw longen in- en uit te stromen. Automatisch. Als je adem moet gaan halen, is er iets niet in orde. Adem…halen is een noodzakelijk kwaad. Daar weten mensen met CARA alles van.

De voorbereidingsfase begint met nemen van het besluit dat je deze oefening gaat uitvoeren. Vervolgens laat je jouw aandacht door, over en om jouw lijf heengaan, en neem je waar hoe de situatie en gesteldheid van jouw lichaam is op het moment vóór je in beweging komt. Wat voel je? Hoe is de positie in ruimtelijke zin? Dat soort zaken. Daarna doe je de oefening eerst in gedachten, zodat je een helder idee hebt wat je gaat van doen en wat het juiste moment is om te beginnen.

De hele oefening moet harmoniëren met het ademproces. Soms valt het juiste moment om te beginnen op een uitademing en soms op een inademing; en soms precies tussen een in- en uitademing in, of tussen een uit- en inademing. Daar zit verschil tussen.

Verschillen ontdek je door aandachtig waarnemen. Het is een kwestie van je lichaam goed leren aanvoelen. Het is trouwens niet de bedoeling dat een ander jou vertelt wat jij moet voelen, het is eerder de bedoeling dat jij een ander vertelt wat jij voelt. Je longen bevinden zich weliswaar in je borstkas, maar de belangrijkste speler in het ademproces is het middenrif, de spier die borstholte en buikholte van elkaar scheidt. Let daarom allereerst op wat er met het middenrif gebeurt als je een beweging maakt. Je merkt dit vooral in de buik. Wanneer de beweging die je maakt geen invloed heeft op de buik; let dan op de borstkas, en daarna het hoofd/halsgebied. Let tenslotte op de hoeveelheid kracht die je gebruikt. Flinke krachtsinspanningen waarbij je grote spieren gebruikt, hebben direct invloed op de bloedsomloop en de drukverdeling in je lijf.

Hieronder staat het puntsgewijs:

Borstkas:

  1. Wordt de ruimte in je borstkas kleiner (en de druk hoger)? Adem uit.
  2. Wordt de ruimte in je borstkas groter (en de druk lager)? Adem in.

Buik:

  1. Neemt de druk in de buik toe? Adem uit.
  2. Neemt de druk in de buik af? Adem in.

Hoofd/hals:

  1. Neemt de druk in hoofd/halsgebied toe? Adem uit.

(de kans dat je voelt dat de druk in dit gebied afneemt, is nihil)

Krachtsinspanning:

  1. Lever je een duidelijke krachtsinspanning (met toenemende druk)? Adem uit!

Overig (geen drukverandering merkbaar in hoofd/hals; buik of borstkas):

  1. Creëert de beweging ruimte of ‘opent’ de beweging iets? Adem in.
  2. Maakt de beweging ruimte kleiner of ‘sluit’ deze iets? Adem uit.

Uitademen      Generaliserend kun je stellen dat je uitademt wanneer je:

▪          voorover buigt;
▪          zijwaarts buigt;
▪          een draaibeweging maakt (tordeert);
▪          gaat zitten;
▪          gaat liggen;
▪          iets zwaars optilt;
▪          iets met kracht van je afduwt;
▪          iets loslaat, neerlegt of sluit.

Inademen     –   Je ademt in wanneer je

▪          achterover buigt;
▪          terugkomt uit een zijwaartse buiging;
▪          terugkomt uit een draaibeweging;
▪          overeind komt;
▪          iets met kracht naar je toe haalt;
▪          ergens ruimte schept;
▪          iets opent.

In situaties waarin je tegenstrijdige ervaringen opdoet en twijfelt tussen in- of uitademend bewegen, heb je natuurlijk nog de derde mogelijkheid: niet ademen. Wat je ook doet, laat je leiden door aandachtig volgen van de adembewegingen en door voelen wat er allemaal gebeurt op gebied van toe- en afnemende druk. Dat laatste is voelbaar door het hele lichaam.

Als de druk in de buik tijdens een inademing toeneemt, zet de buik alleen uit wanneer de buikspieren niets of onvoldoende doen. Wanneer de buikspieren tijdens een inademing actief meedoen, blijft de buik plat of vrijwel plat, en verplaatst de toenemende druk in de buikholte zich naar de flanken, die zich lichtjes verbreden. Dit alles heeft grote gevolgen voor de gezondheid en het welbevinden.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, de kern van yoga, Geluk, Gezondheid, Zorg Tags: deel 2, hatha yoga, kern van yoga

Lees ook:

  1. De kern van yoga – Bhakti yoga (deel 2)
  2. De kern van yoga – Hatha yoga (1)
  3. De kern van yoga – hatha yoga (deel 3)
  4. De kern van yoga – raja yoga (deel 2)

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Dharmapelgrim

Probeert sinds zijn 16de jaar het Edele Achtvoudige pad te volgen. Dat lukt hem met vallen en opstaan, waarbij hij zichzelf voorhoudt dat hij dat pad tot het einde zal gaan, zolang hij maar één keer vaker opstaat dan valt. Iedereen die de dharma beoefent is een pelgrim op zijn eigen weg. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
02 apr
Medicijnboeddha ceremonie | Live en Online
2 apr 23
02 apr
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
2 apr 23
02 apr
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
2 apr 23
03 apr
Dagstart met meditatie en Kum Nye yoga | Gratis proefles 3 april | Online
3 apr 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Taigu – Noem mij Jimmy

    Taigu - 30 maart 2023

    Na slechts één termijn in het Witte Huis werd de wat verlegen Democraat Jimmy Carter aan de stembus verslagen door zijn Republikeinse tegenstrever Ronald Reagan. Hij trok zich vanuit het centrum van de macht in Washington, DC terug naar Plains, in Georgia, een dorp met 700 bewoners. Daar zette hij zijn oude gebruik voort om wekelijks les te geven op de plaatselijke zondagsschool van zijn baptistische gemeente.

    Boekbespreking- De beste filosofische ideeën om je moraal te verbeteren

    Erik Hoogcarspel - 29 maart 2023

    Het begrip ‘moraal’ is niet voor iedereen even duidelijk, dus laat ik hier eerst een definitie ervan geven. In het algemeen is ethiek het nadenken over wat je hoort te doen en waarom. Moraal is het stelsel van normen (gedragsregels) en waarden (dingen waar je om geeft) dat daarmee samenhangt. Waarom zou iemand nu zijn moraal willen verbeteren? Klaas Rozemond, filosoof, jurist en universitair hoofddocent strafrecht aan de VU, is ervan overtuigd dat hier een grote behoefte aan is.

    De dingen zijn zoals ze zijn en daar dien je bij te blijven

    gastauteur - 29 maart 2023

    Femke is moeder van een zoon van 11 jaar oud, een gevoelige jongen die al vanaf zijn zesde niet meer naar school gaat. Na zes weken in groep 3 viel hij uit. Hij is hoogbegaafd en kan vanwege zijn eigen manier van leren en onderzoeken niet aarden in een schoolse omgeving. Hij zat toen hij uitviel al in een Leonardo-klas, een onderwijsvorm voor hoogbegaafde kinderen van 4 tot 12 jaar, aldus moeder Femke, maar ook dat paste helaas niet.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Waarom Thomas Hobbes bezwaar zou maken tegen de advaita vedanta
    • De virtuele denkster 415
    • Dick – Godsbeeld
    • Chinees tempeltoerisme: honderden jongeren trekken naar boeddhistische heiligdommen
    • Lezerspost, notenmelk, en echte kaas – maar dan plantaardig

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens