‘Is energie wel de uiteindelijke substantie van de werkelijkheid?’

Uit de moderne natuurkunde weten we dat materie in wezen niets anders is dan samengebalde energie. Deze ontdekking bracht de New Agers er toe te beweren dat alles in wezen energie is. Klinkt logisch nietwaar? Maar is energie wel de uiteindelijke substantie van de werkelijkheid?

Nee, dat is zij niet! Ook energie komt ergens vandaan. Ook energie heeft een bron. Alle soorten energie worden door de kwantum natuurkunde beschreven als fluctuaties van een onderliggend veld. Wat is het onderliggende veld dat de bron is van energie en daardoor ook van materie? Moderne natuurkunde spreekt van het nulpuntveld, als het alomtegenwoordige, abstracte, vormloze gebied dat de bron van alle energie en materie is. Van dit veld wordt gezegd dat het zelf-interactief is.  Volgens de Vedanta zienswijze is dat het zijn als zodanig, dat interactief is met zichzelf. Het wordt het enkelvoudige bewuste zijn genoemd, ofwel bewustzijn. Ook Max Planck zag in dat energie en materie secundair zijn, en dat bewustzijn primair is. Bewustzijn is dus de uiteindelijke werkelijkheid, niet energie. Bewustzijn kan gezien worden als potentiële energie en potentiële materie. Wanneer bewustzijn in beweging komt, ontstaat er energie. Wanneer energie zich samenbalt ontstaat materie. Dus de opvatting over de uiteindelijke waarheid moet luiden: Alles is in wezen bewustzijn. Bewustzijn is de essentie van al wat bestaat. Energie is bewustzijn in beweging. Materie is bewustzijn dat een bepaalde vorm heeft aangenomen. Ook de mens bestaat uit deze drie componenten: ziel, geest en lichaam: Bewustzijn als zodanig is onze essentie, de kern van onze ziel, ons ware zelf. Bewustzijn in beweging is onze geest. Bewustzijn dat een vaste vorm heeft aangenomen is ons lichaam.

Dwaalspoor

Vertegenwoordigt de New Age beweging een verbetering ten opzichte van de afbrokkelende traditionele religies?  Ik geloof dat deze vraag in veel opzichten met ja te beantwoorden is. Toch zijn mij in de loop van de jaren bepaalde New Age opvattingen ter ore gekomen waarvan ik meen dat ze de mensen op een dwaalspoor brengen. Dat betekent dat deze opvattingen mijns inziens niet de waarheid uitdrukken. Ze vallen mijns inziens in de categorie: misverstanden. Een opvatting is waar wanneer hij de werkelijkheid adequaat beschrijft. Een opvatting is onwaar, en daarom misleidend, wanneer hij de werkelijkheid inadequaat beschrijft. Spiritualiteit betekent in feite niets anders dan het ontwikkelen van een adequaat beeld van de werkelijkheid. Een spiritueel persoon is iemand die een adequaat inzicht heeft in de werkelijkheid. Inadequate beschrijvingen van de werkelijkheid kunnen argeloze zoekers in verwarring brengen en in een verkeerde richting sturen. De aanwezigheid van inadequate beelden van de werkelijkheid in de Nieuwe Tijdsbeweging heeft ervoor gezorgd dat verstandige, geaarde en realistische mensen van mening zijn dat deze beweging niet serieus te nemen is. Men ziet het als een  soort voorbijgaand modeverschijnsel. New Agers kunnen naar hartenlust speculeren en van alles en nog wat beweren zonder dat hun uitspraken aan een kritisch onderzoek worden onderworpen. Het is dan ook logisch dat de meerderheid van de mensen zich niet aangetrokken voelt tot deze stroming.

Wereldbeeld

Om de werkelijkheid  adequaat te kunnen beschrijven, hebben we een alomvattend wereldbeeld nodig. Bestaat zoiets eigenlijk wel? Bestaat er überhaupt een allesomvattend paradigma van de werkelijkheid? Jazeker. Deze is te vinden in de aloude Vedanta filosofie, wier centrale stelling is dat het hele universum een manifestatie van bewustzijn is. Veda betekent kennis, weten. Anta betekent einde, uiteindelijk. Vedanta staat dan ook voor de uiteindelijke kennis omtrent alles en iedereen. Vedanta laat ons inzien dat de oneindige veelvuldigheid van de schepping de manifestatie is van een enkelvoudig, onveranderlijk en aldoordringend veld van bewustzijn.   Eenvoudig gesteld zegt Vedanta: bewustzijn is de gemeenschappelijk essentie van alles en iedereen. Ook leidende natuurkundigen zoals Max Planck en Albert Einstein hebben ingezien dat bewustzijn primair is en dat materie secundair is. Dit op bewustzijn gebaseerde wereldbeeld verschaft de mensheid een gemeenschappelijk referentiekader voor alle takken van wetenschap en voor alle stromingen van wijsheid, filosofie en religie. Uitgerust met dit alomvattende bewustzijnsparadigma zal het ons niet moeilijk vallen de meest populaire misverstanden binnen de Nieuwe Tijd beweging te herkennen en vervolgens te corrigeren.