Poortloze Poort 2 – Een oude vos

Steeds wanneer meester Baizhang een toespraak gaf, kwam er een oude man bij zitten die er na afloop stilletjes vandoor ging. Op een dag bleef de grijsaard achter. Meester Baizhang zei: ‘Wie is het die hier voor mij staat?’ De man antwoordde: ‘Ik ben eigenlijk geen mens. In het verre verleden, nog in de tijd van Kashyapa boeddha, was ik zelf zenmeester, hier op deze berg. Eens vroeg een leerling mij: “Is de verlichte onderworpen aan de wet van oorzaak en gevolg?” “Nee,” zei ik achteloos, “de verlichte is niet langer onderworpen aan de wet van oorzaak en gevolg.” Vanwege dat antwoord ben ik nu al vijfhonderd keer herboren als vos. Alstublieft meester, wat had ik dan moeten zeggen?’ Baizhang antwoordde: ‘De verlichte is één met de wet van oorzaak en gevolg.’ Eindelijk zag de oude man het licht.

Nadat hij zijn dankbaarheid had betuigd, zei de grijsaard: ‘Ik ben nu bevrijd van mijn vossenlijf dat zich in een grot aan de andere kant van de berg bevind. Wilt u zo vriendelijk zijn het de eer te bewijzen die een overleden monnik toekomt?’

Baizhang liet de tempelklok luiden en een begrafenisplechtigheid aankondigen. De monniken vroegen zich af wat er aan de hand kon zijn, daar iedereen op dat moment in goede gezondheid verkeerde. Bai­zhang leidde hen naar de grot en trok met zijn staf het vossenkadaver naar buiten, dat op traditionele wijze gecremeerd werd.

Die avond nam de meester plaats op het spreekgestoelte en deed het relaas. Eerwaarde Huangbo vroeg: ‘De oude man gaf het verkeerde antwoord en werd daarvoor tot vijfhonderd vossenlevens veroordeeld. Wat als hij het juiste antwoord had gegeven?’ Meester Baizhang zei: ‘Kom maar even naar voren, dan zal ik het in je oor fluisteren.’

Huangbo stapte op de meester af en gaf hem onverhoeds een draai om zijn oren. Baizhang klapte verheugd in zijn handen en riep: ‘Ik dacht dat alleen de barbaar een rode baard had, maar nu zie ik een barbaar met een rode baard!’