Vergeef me dat ik je pijn heb gedaan

Ik was er kapot van, van die column van Marloes Lasker deze week in het Boeddhistisch Dagblad. Ze beschreef hoe in een week dat ze weinig sliep- een half uur per nacht , in die heftige eerste drie maanden van dit jaar, er een beerput open ging.  ‘Daar kwam een enorme modderstroom aan opgeslagen pijnlijke herinneringen uit. Grote en kleine pijn, grote en kleine trauma’s, vanaf mijn geboorte tot aan dat moment. Ineens kwam dat allemaal aan de oppervlakte. Familieperikelen, jaloezieën als kind, strubbelingen met mijn progressieve ziekte, vernederingen op school, de pijn van verbroken relaties, pijn van allerlei gebeurtenissen door mijn leven heen. Zelfs het niet hebben van een kind kwam voorbij. Echt van alles smeet zich ineens heel duidelijk zichtbaar en invoelbaar als hete, oprispende lava vanuit een diep onderbewuste naar buiten.’

Ze beschrijft hoe deze ervaring, herinnering, haar op een diep gevoelsniveau -in plaats van louter rationeel- doet beseffen wat een ondoorgrondelijke blauwdruk zij als mens is. Hoe alles wordt opgeslagen en meegenomen in de rest van je leven. En wat voor een illusie het is te denken dat wij met alles wel in het reine kunnen komen of zouden kunnen verwerken. Of überhaupt zouden kunnen kennen. ‘En wat een illusie het is te denken dat dit huidige moment dit alles ‘niet’ in zich zou dragen. Maar dat je (zij) het juist met dat alles gewoon doe, moet doen, leven. Dat dat leven ís.’

Moet doen, schrijft Marloes. Dat dat leven is. Een slopende ziekte maakt haar doof en blind. Wat blijft erover? Aanraken? Ik stel me zo voor –het is niet voor stellen-  dat er een moment komt dat de geest niet meer met indrukken van buitenaf gevoed wordt, dat je het moet doen met wat er tot dat moment aan informatie is. Dat het donker en stil wordt. Nadat ik haar column had gelezen,  vond ik geen enkele steun of troost in het boeddhisme dat ik dagelijks zo troostrijk en moedig vind. Ik was woordeloos, sprakeloos, stil van verbijstering. Kwaad ook door haar slotwoorden. Dat dat het leven is. Ik wil dit niet, riep ik, ik wil dit niet Marloes. Maar er kwam geen antwoord.

Heel lang geleden, ik beoefende net het boeddhisme en mediteerde me suf en helder, kwam in een meditatie- ik zat gewoon in mijn woonkamer, het was mooi weer en ik was gelukkig, opeens een beeld van een kerkhof in me op. Een groot kerkhof, met hoge, grijze weggezakte zerken. Onder die zerken lagen mijn fouten, onvolkomenheden en negatieve ervaringen verstopt. Ze kwamen aan de oppervlakte. Rotzooi tot zelfs in de dood, geen degelijk fundament, zelfs niet voor die stenen.

Iets of iemand projecteerde dat beeld in mijn hoofd en geest, er was geen ontkomen aan. In die tijd was ik politieverslaggever en ging beroepshalve om met zware criminelen. In die wereld is het duizend kilo begeerte dat de klok slaat. Hebben en houwen, steeds meer, steeds machtiger. Tegenstanders werden beroepshalve en met gemak uit de weg geruimd. Wat was ik vaak bang. Aan alle kanten werd er aan me getrokken. Door die criminelen, politie, justitie, inlichtingendiensten. Het kostte me zoveel energie en moed om integer te blijven in die hellewereld.

Die zerken bracht ik in verband met mijn werk, maar er werden er steeds meer privé zichtbaar. Lullige zaken, alcohol en drugsgebruik, het schofferen van mensen, name it. De regisseur die het kerkhof toonde pakte het groots aan.

Dit is dus mijn leven, realiseerde ik me en ging aan de slag. Niks ‘het is zo het is’, daar ben ik niet van.  Ik ben vanuit een diepe overtuiging om goed te doen weken bezig geweest om mensen die ik beledig had, tekort gedaan had, respectloos behandeld had, schade had berokkend, op afstand en in meditatie mijn diepe spijt te betuigen. Steeds weer, steeds weer. Vergeef me. Vergeef me dat ik je pijn heb gedaan, leed heb berokkend. Het spijt me.

Monniken in de sangha waar ik toen lid van was, waarschuwden mij dat ik als jonge boeddhistische terriër van het pad zou geraken, gek kon worden, als ik met die enorme zuiveringsoefening door zou gaan. Ik was te onervaren op het boeddhistische pad. De oefening kon ik ook alleen maar volhouden door mezelf geluk en liefde toe te wensen. Duizend kilo geluk, elke dag weer. Dat was de accu. Op een dag had ik in meditatie alle zerken en de daaraan verbonden gebeurtenissen aangepakt. Maar het kerkhof bleef bestaan, al klaagden de zerken niet meer. Ik had gedaan wat in mijn vermogen lag, meer kan het niet zijn. Dat dat mijn leven is, mijn blauwdruk. Maar eigenlijk was ik teleurgesteld omdat ik die hele zooi niet weg kon mediteren. De brand was geblust maar het gebouw stond nog overeind.

Jaren later en een beetje wijzer besef ik dat meditatie geen pleister is, geen drukverband, dat als het licht in de projector gedoofd is het beeld niet  verdwijnt. Maar diep in mijn geest had ik er toen meer van verwacht. Dat die zerken- zoals in de Efteling, op muziek van Dance Macabre vrolijk op en neer zouden dansen en zouden roepen: Dank je, adieu. Dat meditatie een wonderwasmiddel was, hop, hop, hop, en schoon is de boel.

Boeddhistische beoefening creëert geen dank-je-welletjes, is geen toverlantaarn. Zerken verdwijnen daarmee niet, de beoefening helpt soms de pijn te verzachten, iets draaglijker te maken. In mijn geval hebben al mijn ‘slachtoffers’ waarschijnlijk niets van mijn spijtbetuiging gemerkt. Het effect was alleen voor mezelf. Alles is opgeslagen en ik zal het de rest van mijn leven mee moeten zeulen.

Wat voor mij de les is van die kerkhof-ervaring is, dat ik zerkjes moet proberen te voorkomen. Dat ik respectvol met mijzelf en anderen om moet gaan. Dat ik iedereen gelukkig wil zien en daarnaar handel. Met zo’n blauwdruk kan ik wel leven.

Dit is aflevering 27 in een serie columns van Joop Hoek.

Moge iedereen gelukkig zijn, ook zonder zerk.

Cartoon Marja Timmer Blog:  http://marjitatekent.blogspot.nl