Tricycle Magazine publceert op zijn website opnieuw een interview uit 1993 met Philip Kapleau Roshi (1912-2004), zenmeester en auteur van de klassieker The Three Pillars of Zen.
In het interview laat Kapleau zich in scherpe, niet mis te verstane bewoordingen uit over de westerse zenpraktijk. De ware corruptie is niet seks, geld of macht, zegt hij, maar het aanpassen en vereenvoudigen van de lesmethodes. In de transmissie naar het Westen sluipen compromissen in die de kwaliteit van het zenboeddhisme hier aantasten. Leraren weten kwalijke maatschappelijke invloeden niet voldoende te weerstaan en zijn daardoor niet het toonbeeld van onberispelijkheid dat je in Japan tegenkomt.
Kapleau is ook kritisch over het lekenboeddhisme. Mensen met verplichtingen aan gezin en werk kunnen niet dezelfde zuiverheid ontwikkelen als monniken in een zenklooster. En zo gaat het interview nog een tijdje door. Niet alle boeddhistische scholen komen uit bij dezelfde ervaring van verlichting en ontwaken, laat hij bijvoorbeeld ook zien aan de hand van een vergelijking van Zen met het Reine Land-boeddhisme.
Kortom, een bijzonder lezenswaardig artikel waarvan de prikkelende stellingen je aan het denken zetten. Het rakelt het vuurtje op onder de discussie over de affaire-Ritskes enkele maanden geleden.
Maar de gewetensvragen die het interview naar boven brengt, gaan dieper, naar het hart van onze dharmapraktijk: draaien wij ons geen rad voor ogen wanneer wij ons het boeddhistisch heil te makkelijk toerekenen in onze geseculariseerde manier van leven? Ik zie zulke vragen als een uitdaging om ons kritisch te bezinnen op onze beoefening en onze verwachtingen zo nodig in overeenstemming te brengen met wat voor een ieder, in zijn of haar situatie, doenlijk is.
oscar römer zegt
Alweer zo’n strijd tussen Preciesen en Rekkelijken; wie wordt er nu weer onthoofd na Van Bernevelt.
Het maakt allemaal niets uit!
Let it be.
Don’t worry be happy
Sjoerd zegt
Tja, wat wil Philip. Misschien heeft hij gelijk en misschien ook niet. Is het belangrijk?
Meesters, leraren, overblijfselen uit een feodaal cultureel tijdperk?
Of zijn wij de keien in de rivier, die elkaar slijpen. Rond, vierkant, hoekig of glad, allemaal keien.
In dat geval moeten we niet allemaal stijf op ons eigen kussen blijven zitten en elkaar begluren, maar in de stroom gaan.
In dat geval zijn we allemaal gelijk en ongeveer niet verder dan de ander.
Iedere omrol tussen de andere keien in het water is dan opnieuw beginnen, een nieuw perspectief, ook voor Philip.
Henk Molenaar zegt
Er is wel degelijk een groot verschil tussen leek, leraar en guru;
A teacher takes responsibility of your growth
A Guru makes you responsible for your growth
A teacher gives you things you do not have and require
A Guru takes away things you have and do not require
A teacher answers your questions
A Guru questions your answers
A teacher helps you get out of the maze
A Guru destroys the maze
A teacher requires obedience and discipline from the pupil
A Guru requires trust and humility from the pupil
A teacher clothes you and prepares you for the outer journey
A Guru strips you naked and prepares you for the inner journey
A teacher is a guide on the path
A Guru is a pointer to the way
A teacher sends you on the road to success
A Guru sends you on the road to freedom
A teacher explains the world and its nature to you
A Guru explains yourself and your nature to you
A teacher makes you understand how to move about in the world
A Guru shows you where you stand in relation to the world
A teacher gives you knowledge and boosts your ego
A Guru takes away your knowledge and punctures your ego
A teacher instructs you
A Guru constructs you
A teacher sharpens your mind
A Guru opens your mind
A teacher shows you the way to prosperity
A Guru shows the way to serenity
A teacher reaches your mind
A Guru touches your soul
A teacher gives you knowledge
A Guru makes you wise
A teacher gives you maturity
A Guru returns you to innocence
A teacher instructs you on how to solve problems
A Guru shows you how to resolve issues
A teacher is a systematic thinker
A Guru is a lateral thinker
A teacher will punish you with a stick
A Guru will punish you with compassion
A teacher is to pupil what a father is to son
A Guru is to pupil what mother is to her child
One can always find a teacher
But a Guru has to find and accept you
A teacher leads you by the hand
A Guru leads you by example
When a teacher finishes with you,
you graduate
When a Guru finishes with you, you celebrate
When the course is over you are thankful to the teacher.
When the discourse is over you are grateful to the Guru.
Sjoerd zegt
Wie is het die zich leraar noemt???
Wie is het die zich leerling noemt???
Wie is deze leegte?
Sjoerd zegt
In onze relatieve werkelijkheid kunnen we werkelijk toveren, ook leraren en leerlingen.
In boeddha’s werkelijkheid is er geen wezenlijk verschil tussen ons en andere levende wezens.
“GEEN ZELF” en “NIET UNIEK” is onze werkelijke realiteit.
Op het moment dat de arts je vertelt dat je nu en hier gaat sterven, wordt de werkelijkheid van boeddha onontkoombaar.
Ruurd zegt
Ik zie realiteit en zelf als gekoppeld begrippen paar, genoteerd als realiteit|zelf. Ze zijn als de afdruk van een sleutel in klei; wederzijds bepalen ze volledig elkaars vorm. De realiteit zoals beleefd (is er een objectieve?, los van iedere beleving?), of dat wat iemand zegt dat ‘de realiteit is’ heeft in zich besloten alle kenmerken van degene die deze uitspraak doet. Zo’n complete totale definitie van ‘de realiteit’ is als het drukken van de sleutel in klei. Als ‘Geen zelf’, en ‘niet uniek’ de werkelijke realiteit bepalen, zoals je zegt, dan ligt daarmee de vorm van degene die dat zegt volkomen vast, waarmee diens zelf is gedefinieerd.
Sjoerd zegt
Beste Ruurd, ik zie niets. Mijn vorm is een golf en mijn realiteit is water.
Op dat moment waar ik het over heb, bleef er niets anders over.
Geen leraar om naast mij te staan, wel een dharma, inmiddels al jaren wel een sangha en wel een weg om te gaan.
Het bevalt nu uiteindelijk goed, deze koan, zo’n vervolg op zo’n ‘raar’ moment waarin alles, inclusief ‘ikzelf’ oploste.
Niet dat ik het gelijk begrepen heb, maar wel een ruimte waarin een belofte schuilt. Als ik werkelijk overga, los ik op zoals de damp van kokend water in het niets vervliegt. Ik keer nooit weer terug.
Wat een leraar er ook over zegt, hoe je ook redeneert, alleen leven in de dharma en gaan van de weg, op wat voor een manier dan ook, kan boeddha’s werkelijkheid voor een mens verlichten.
Anne zegt
Klinkt naar het cultiveren van een ideaalbeeld van zuiverheid. De geschiedenis van het zen boeddhisme in Japan en de keuzen die men gemaakt heeft als leraren laat zien dat men daar net zo min ubermensch is als in het westen.
Raar ding in het westen dat dingen waar zijn als ze maar zuiver oosters genoemd kunnen worden. Zelfs als voor die zuiverheid wensdenken nodig is.
Ruurd zegt
Een mooie mooie alinea Anne, die laatste. Ik zou er op willen inhaken. Westerse Zen: het MAKKELIJKSTE van twee werelden? Overgenomen uit het oosten: de inspiratie en de vruchten van de met hard werken en toewijding gevormde lange traditie, maar dan wel zonder de voorschriften en zonder de hiërarchische gezagslijn. Overgenomen uit het westen: de therapeutische technieken om ons ego uit te deuken en vorm te geven naar ons illusoir ideaal ‘vrijheid vanuit een zuiver autonome identiteit’ als antwoord op onze verwarrende en alles-doordringende ‘vrije wereld’; maar dan zonder de harde eisen van wetenschappelijke bewijs van werkzaamheid en doelmatigheid. De ‘waarheid’ uit het oosten als geloof omhelst als kern van de illusie van een zuivere autonome vrijheid onder afwijzing van de noodzaak de bestaanbaarheid daarvan kritische wetenschappelijk te toetsen. Een commercieel amalgaam?
Sjoerd zegt
Ego en identiteit, Ruurd????
Tom zegt
Dank je Jules, opnieuw een bevestiging om te blijven zoeken naar de oorspronkelijkheid…….
Nic zegt
Philip Kapleau heeft het over zichzelf.
Wikipedia Philip Kapleau:
“Hij verbrak echter de samenwerking met Yasutani, en kreeg geen formele overdracht als dharma-opvolger”
Had hij langer volgehouden was hij dan een meer zuivere meester geweest, meer onberispelijk?
“Hij introduceerde ook westerse aanpassingen, zoals het chanten van de Hartsoetra in het Engels.”