• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Is bewustzijn een soort stof, of is stof een soort bewustzijn?

Is bewustzijn een soort stof, of is stof een soort bewustzijn?

24 september 2023 door Hans van Dam

Over onbeantwoordbare vragen en onbevraagbare antwoorden.

(Deel 7 van een reeks van 15 artikelen over de kosmische grap.)

Vroeger dachten mensen dat warmte een stofje was, flogiston. Hoe meer flogiston hoe heter, hoe minder flogiston hoe kouder. Wetenschappers hebben zich een ongeluk gezocht, maar die flogiston is nooit gevonden.

Tegenwoordig zien fysici warmte niet als een stofje maar als een functie van de bewegingssnelheid van moleculen. Hoe sneller ze bewegen (de moleculen en de fysici) hoe warmer, hoe langzamer ze bewegen hoe kouder.

Psychologen zien warmte als een gevoel, dat soms verband houdt met natuurkundige warmte, soms niet. Zo kan iemand het bij onderkoeling heel warm krijgen, terwijl zijn lichaamstemperatuur juist gevaarlijk laag is.

Dat je het in het dagelijks spraakgebruik warm kan hebben, betekent niet dat er zoiets is als warmte in de vorm van een substantie of essentie die je kan hebben of kwijtraken.

Dat je je in het dagelijks spraakgebruik ergens van bewust kan zijn, betekent niet dat er zoiets is als bewustzijn of Bewustzijn. Het betekent niet dat er een substantie, essentie of medium is, laten we zeggen consciëntium, waarin alles verschijnt en verdwijnt.

Dat er nooit zoiets als flogiston is gevonden betekent natuurlijk ook niet dat er géén warmtestof bestaat. Dat er nooit zoiets als consciëntium is gevonden betekent evenmin dat er geen bewustzijn of Bewustzijn bestaat.

Wetenschappers hebben nooit een onweerlegbaar bewijs gevonden voor het wel of niet bestaan van flogiston, niet dat ik weet.

Theologen hebben nooit een onweerlegbaar bewijs gevonden voor het wel of niet bestaan van God, niet dat ik weet.

Platonisten hebben nooit een onweerlegbaar bewijs gevonden voor het wel of niet bestaan van de Idee, niet dat ik weet.

Psychoanalytici hebben nooit een onweerlegbaar bewijs gevonden voor het wel of niet bestaan van het onderbewustzijn, niet dat ik weet.

Boeddhisten hebben nooit een onweerlegbaar bewijs gevonden voor het wel of niet bestaan van het opslagbewustzijn, niet dat ik weet.

Non-dualisten hebben nooit een onweerlegbaar bewijs gevonden voor het wel of niet bestaan van universeel bewustzijn, niet dat ik weet.

Natuurkundigen hebben simpelweg hun belangstelling voor flogiston verloren. Het verveelde ze. Er was geen eer aan te behalen. Ze zochten en vonden een andere invalshoek, en niet zomaar een: de thermodynamica.

Onze theologen, platonisten, psychoanalytici, boeddhisten en non-dualisten zijn minder praktisch ingesteld. Ze zagen maar door over onbeantwoordbare vragen en onbevraagbare antwoorden. Zo blijven ze zonder flogiston toch op temperatuur.

Penseur met een rood hoofd.
Zo blijven ze zonder flogiston toch op temperatuur.

Vragen aan de lezer

Wat weegt zwaarder, een kilo warmte of een kilo bewustzijn?

Wat is aanweziger, een kilo bewustzijn of een kilo bewust zijn?

Wat is esoterischer, de moleculaire gastheorie of de orthomoleculaire geneeskunde?

Wat voor type denker ben jij, een natuurkundige of een non-dualist?

Wat voor type denker zou je willen zijn?

Wat voor type non-dualist is het die in types denkt?

Index | vorige | volgende

Deze tekst maakt deel uit van het Witboek Advaita. Woord: Hans van Dam. Beeld: Lucienne van Dam. Alle teksten van deze serie. Het Witboek Advaita op NietWeten.nl. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad.

Categorie: Hans van Dam Tags: advaita, de kosmische grap, niet-weten, non-dualisme, non-dualiteit, Witboek Advaita

Lees ook:

  1. De kosmische grap voor niet-tweelingen: Siamese dwaasheid
  2. De kosmische grap voor heksen, 1
  3. De kosmische grap voor heksen, 6
  4. De ene monist is de andere (niet)

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Hans van Dam is de auteur van de Agnosereeks: 13 boeken over niet-weten, verluchtigd door Lucienne van Dam. Lees ze gratis op NietWeten.nl of in het BD, of als paperbacks tegen kostprijs. Disclaimer. Contact. Winkel. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Gedachten over een haiku 36 – Chiyo-ni
    • Ardan – Een boot die waarschijnlijk nooit komt…
    • Het verschil tussen apofatisch spreken en katafatisch spreken
    • Sodis – de virtuele denkster 527
    • Officiële lancering van het herintroductieproject van de Gele Komkommer

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.