Leven in Thailand – blokfluit

Ik heb een soort afwijking; ik verzamel, ongewild, nutteloze wetenswaardigheden. Ik onthou dingen die er helemaal niet toe doen. Belangrijke of nuttige woorden blijven niet in mijn hersens plakken, terwijl volkomen nutteloze woorden op de meest onzinnige momenten te voorschijn komen. 2 voorbeelden: ฝักบัว (fàk-buwa) douchekop, wanneer heb je dat nodig? Die ene keer in de 10 jaar als dat ding stuk is? Ik kan het onthouden omdat buwa ook de lotuskop betekent en die twee zien er ongeveer hetzelfde uit. Ander voorbeeld: in het Thai heb je ontelbaar veel classifiers, niet te onthouden! Behalve dan die ene voor blokfluiten; เลา (lao), ik heb echt 0 interesse in een blokfluit!

Bovenstaande alinea heb ik niet zelf geschreven. Ik kreeg hem toegestuurd van Carin, die jarenlang mijn steun en toeverlaat was bij 2Xplain en met wie ik de fascinatie voor Thailand deel. Carins vader woont hier in de buurt en die zocht ze 2x per jaar op (totdat corona roet in het eten gooide) dus we zien of zagen elkaar nog regelmatig. Ik herken het verschijnsel van het opslaan van overbodige informatie wel. Ik heb het (nog) niet met Thaise woorden, hoewel je je af kunt vragen of het eerste Thaise woord dat ik echt onthield, กระเทียม (gratiam, knoflook), nu wel het meest noodzakelijke is om te weten. Maar ik ken bijvoorbeeld wel allerlei tennissers, schaatsers, voetballers en autocoureurs, terwijl ik echt helemaal nooit naar sport kijk en al die namen niet eens wíl weten.

Carins miniblogje is een leuke aanleiding om weer eens wat over de Thaise taal te schrijven. Ik besef dat niet iedereen dat interessant vindt, daarom kondig ik dat maar even aan. Wie wil kan dan nu wat nuttigers gaan doen.

De classifiers waar Carin het over heeft kennen we in het Nederlands ook, maar in het Thais en bijvoorbeeld ook in het Chinees zijn ze veel belangrijker. Een classifier wordt gebruikt om het aantal bij specifieke zaken te benoemen en verwijst vaak naar uiterlijke kenmerken. Zo hebben we in het Nederlands een tros druiven, een kam bananen en een vlucht regenwulpen, en als we de classifier niet kennen kunnen we altijd terugvallen op “stuks”. Maar in de meeste gevallen kunnen we best zonder de classifier. We hoeven geen 2 stuks bananen te bestellen: simpelweg 2 bananen is voldoende. In het Thais kan dat niet. 2 bananen in het Thais is กล้วยสองลูก, kluay song loek, ofwel bananen twee stuks. Als het tenminste gewone bananen zijn. Gaat het om gefrituurde bananen dan is de classifier geen loek, maar chin; zit de banaan verwerkt in sticky rice dan wordt het haaw.

Maar daarmee zijn we er nog lang niet. Want de classifier ลูก (loek) wordt niet alleen voor bananen gebruikt, maar ook voor kinderen, rond fruit, ballen, harde ronde objecten van middelgrote omvang en stormen. Voor kinderen kan je trouwens ook khon gebruiken. Dat is de classifier voor personen in het algemeen. “Ik heb één zoon en één dochter” wordt dan mie loek song khon, loek chai neung khon lae loek saaw neung khon, ofwel heb kinderen 2 personen, zonen 1 personen en dochters 1 personen.

Sommige classifiers worden gebruikt voor een aantal zaken die niets met elkaar te maken hebben. Bai, bijvoorbeeld, is de classifier voor flessen, drinkglazen, rugzakken, geld, bladeren, hoeden, de wereld, speelkaarten, kussens, doodskisten, frituurpannen, visvallen, de vulstof in tabletten, emmers, portemonnees (mits gemaakt van natuurlijke materialen), vliegtickets, scheermesjes, toffees, pruimen en ga zo nog maar even door. Aan de andere kant van het spectrum staan classifiers als rang, dat uitsluitend gebruikt wordt voor klamboes. En lao dus, voor blokfluiten.

Gelukkig begrijpen de meeste Thai ons ook wel als we gratiam song, zonder de classifier hoewaa, bestellen. En anders wijzen we de knoflook aan en steken twee vingers op. Die taal spreekt iedereen. Hoewaa gebruik je trouwens ook bij onder meer menselijke hoofden, puisten, abcessen en pukkels en de injector in een automotor.

Als we over een paar jaar eindelijk de tonen een beetje onder de knie hebben, kunnen we ons gaan storten op de 338 classifiers. We hebben er nu al zin in.