Hoewel er dit weekend fraai nazomerweer voorspeld wordt was het afgelopen week guur en nat: voor mij hét moment om kruimige aardappels in huis te halen en mijn favoriete winterse comfortfood klaar te maken waar ik het helemaal weer warm van krijg: stamppot! In deze tekst wil ik graag een recept met jullie delen voor veganistische “gehaktballen” met een ontzettend verrassende tomatenjus, die je heel lekker kunt serveren samen met boerenkoolstamppot.
Stamppot is voor mij echt een comfortfood omdat ik er als kind al dol op was en er goede herinneringen aan heb. Je kon mij echt wakker maken voor met name zuurkoolstamppot! Ik zal niet al te zeer in nostalgie vervallen, maar als ik het toch over nostalgie heb, kan ik het ook niet laten een ‘gouden’ tip met jullie delen waardoor je fantastische fluwelen aardappelpuree kunt maken, waarmee wat mij betreft elke stamppot naar een hoger niveau heb gebracht!
Een paar jaar geleden wilde ik in een mooie augustusmaand toen de bramenstruiken vlakbij mijn toenmalige appartement bijna bezweken onder ladingen en ladingen volrijpe zwarte bramen, jam maken. Ik herinnerde me uit mijn jeugd dat mijn moeder aalbessenjam kookte en vervolgens de pitjes eruit haalde met een roerzeef, dus ik vroeg eens om me heen. Een goede vriendin bleek er ooit een te hebben gekregen van haar schoonmoeder, maar die was bij haar onder het stof geraakt omdat ze niet wist wat ze ermee moest. Om een lang verhaal kort te maken: intussen is de roerzeef nog steeds bij mij in min of meer permanente bruikleen en gebruik ik hem elke winter intensief om de lekkerste puree te maken waar mijn vriendlief en andere vrienden en kennissen volop van smullen! Het is misschien echt niet meer iets van deze tijd, maar als je er nog eentje in een hoekje van de kelder hebt liggen, of je kunt er in een kringloopwinkel of via je oude oma aankomen, dan zou ik echt zeggen: probeer eens uit!
Het recept voor Vegan Gehaktballen haalde ik van de Engelstalige website So Vegan. Zij maken hele korte maar ontzettend heldere en aanstekelijke filmpjes bij hun veganistische recepten die ze vaak ook zelf ontwikkelen. Dit recept voor vegan “gehaktballen” stond al langer op mijn lijstje, en ik kwam er eindelijk eens aan toe. Ik vind het een heel geslaagd recept omdat het smaakvol en eenvoudig is, met een originele saus die wat mij betreft heel goed bij de stamppot paste.
Ingrediënten (hoofdgerecht voor 4-5 personen, je houdt dan misschien een paar ballen over die je bijv. Kunt invriezen, ik heb het recept van de Vegan Gehaktballen verdubbeld, ik vond het Engelse recept niet voor 4 personen genoeg). Bereidingstijd +/- 45 min.
- 1,5 kg kruimige aardappelen
- ongeveer 900g (diepvries) boerenkool
- pakje rijstcuisine of soyacuisine
- 1 blik van 400g rode kidneybonen (uitlekgewicht is 240g)
- 1 rode ui
- 2 teentjes knoflook
- 35 gram (glutenvrije) havermout
- 30 g walnoten
- 4 eetlepels edelgist
- 1 tl oregano
- 1/2 tl zout en 1/2 tl peper
- handjevol verse basilicum (optioneel)
- 1 wortel
- 120 ml vegan rode wijn**
- 120 ml groentebouillon
- 1 potje (300ml) basilicum-tomatensaus (ik nam die van de biologische supermarkt: Demeter pastasaus basilicum).
- Olijf- of kokosolie om in te bakken
Bereidingswijze:
Verwarm de oven voor op 200°C en bekleed een bakplaat met bakpapier. Spoel de kidneybonen goed af in een vergiet en laat ze even uitlekken. Snijd de ui heel fijn en voeg de helft toe in aan een kom (van een keukenmachine), laat de andere helft apart staan voor in de saus. Pel de knoflookteentjes, pers ze uit en voeg toe aan de kom, net als de uitgelekte kidneybonen, de oregano, de gesneden basilicum, de walnoten, de edelgist en de havermout. Voeg ook nog de zout & peper toe en mix alles KORT met de keukenmachine of staafmixer tot de ingrediënten nog een grove mix vormen, met wat grotere stukken erin. Zorg er echt voor dat je het mengsel niet te lang mixt, dan worden de ballen een grote prut in plaats van mooi stevig.
Rol van ongeveer een eetlepel mengsel de “gehaktballen” en leg ze op het bakpapier. Je kan er ongeveer 12 maken (tip: ik verdeelde het mengsel eerst in vieren, en vervolgens elk kwart in drie delen, om daarvan balletjes te maken, dat vind ik zelf gemakkelijker). Bak de ballen gedurende 20 minuten in de oven.
Schil vervolgens de aardappelen, spoel ze af en doe ze in een stoompan of in een pan met water waar ze net in onderstaan. Breng aan de kook en kook ongeveer 20 minuten tot ze gaar zijn. Kook de boerenkool in een laagje water in een aparte pan ook ongeveer 15-20 minuten. Het kan lekker zijn hier een beetje zout of bouillon in mee te koken.
Terwijl de aardappels en boerenkool koken, neem even een paar diepe bewuste ademhalingen om terug te komen naar het moment – zie mijn eerste blog over kookmeditatie ;) – je lichaam te ontspannen en te genieten van waar je mee bezig bent, de geuren uit de oven, het gepruttel van de pannen, en de sensaties van je lichaam, of je maag al hard knort of niet bijvoorbeeld!
Daarna kun je de saus gaan voorbereiden. Verwarm wat olie in een (diepe) koekenpan en bak de ui 3 minuutjes op een middelhoog vuur. Snijd de wortel in kleine stukjes en bak die vervolgens nog 3 minuten mee, voeg dan de wijn toe en laat 5 minuten sudderen op een laag vuur. Giet daarna de bouillon en de tomatensaus in de pan, roer goed, en als alles goed gemengd is plaats je voorzichtig de gehaktballen die je nu uit de oven kunt halen in de saus. Roer deze niet door, maar leg ze gewoon in de saus, en laat het geheel nog 10-12 minuten heel zachtjes doorkoken.
In de tussentijd zijn de stamppot-ingrediënten gaargekookt en kun je ze afgieten, laat vooral de boerenkool goed uitlekken! Ik begin altijd met eerst de aardappelpuree te maken, van de kruimige aardappels met een paar flinke scheuten rijst- of sojaroom, een grote scheut lekkere olijfolie en wat zout & peper. Als ik echt een super fijne romige puree wil maken, draai ik de puree die ik dan heb gestampt vervolgens nog door de roerzeef (echt een leuk werkje en de moeite waard, vind ik). Tot slot roer je er de goed uitgelekte boerenkool doorheen en voilà!
Serveer in een diep bord met een kuil met de saus en een paar ballen aan de zijkant. Smakelijk!
Leuk detail: het kostte me heel veel moeite om een enigszins aantrekkelijke foto van dit gerecht te maken, eerdere versies leken echt teveel op een portie braaksel met een bruine drol… Maar dat leverde wel een gezellige lachbui op met een vriendin. Als jij dit recept gaat maken en er in slaagt een nog mooiere foto te maken, stuur je hem dan naar me op? Dat zou ik erg leuk vinden!
** Ik heb zelf ook pas niet zo lang geleden geleerd dat veel ‘normale’ wijn niet veganistisch is. De druiven zijn natuurlijk wel gewoon druiven, maar voor het bereidingsproces worden vaak dierlijke klaringsmiddelen gebruikt zoals gelatine, eiwitten uit ei of melk of vislijm. Deze ingrediënten hoeven niet op het etiket te staan omdat ze als klaringsmiddelen worden gebruikt en de voedingswetgeving niet verplicht dat te vermelden.
