Na de dood van de Boeddha ontstond er veel discussie en twijfel over wat nu precies jhāna is. Aan deze discussies is nog steeds geen einde gekomen. Het begint al met de vaststelling dat het begrip samādhi ook al voor het boeddhisme bestond en nog steeds ook in andere kringen met een andere betekenis wordt gebruikt. Het betekent in het boeddhisme meestal zoiets als concentratie of verzonkenheid. Shankman omschrijft het als “een geest die kalm en stabiel is en die niet wordt afgeleid” (a mind that is calm and settled without distraction). Er zijn verschillende meningen over hoe diep je verzonkenheid moet zijn. Moet je niet verder gaan dan voorverzonkenheid (acces concentration), of moet je de vier jhāna’s helemaal doorlopen? De leraren de methode van het inzicht of vipassana voorop stellen neigen tot het eerste, anderen vinden echter dat een diepe verzonkenheid onmisbaar is voor fundamenteel inzicht.
Vipassana
‘We zijn hier gekomen om onszelf te ontmoeten’
‘Ik heb veel geleerd van het loslaten van iets dat moet of voorgeschreven is, bijvoorbeeld nauwgezet alle stadia volgen zoals bij de loopmeditatie onderwezen. Het loslaten van het benoemen, ook bij het met aandacht beleven van de ademhaling. Benoemen is soms behulpzaam en niet meer dan dat. Er is een andere diepere aanraking van de werkelijkheid die boven het benoemen uitstijgt.’
Hoe effectief zijn methoden om tot niet-weten te komen?
Over het nut van zelfonderzoek, autolyse, het werk, cognitieve therapie, filosofie, zen en vipassana.
Vipassana, inzichtmeditatie of mindfulness?
Op een niveau nog lager dan de inzichtmeditatie begeven zich de ‘mindfulness’ trainers, die de oplettendheid volledig degraderen tot een instrument zuiver om te kunnen omgaan met pijn en stres. Hiermee verwordt de dhammische leer van oplettendheid tot een gezondheidszorg product in een markt georiënteerde maatschappij, beheerst door vraag en aanbod.
Vipassana en Pasen
Ik mediteerde al jaren, maar eigenlijk deed ik maar wat. Het wordt een project voor de komende jaren. Ik schafte een houten bankje aan, een meditatiekussen en een warme deken en ik probeerde vaste tijden aan te houden voor meditatie, ‘s ochtends en ’s avonds. Het mediteren gaf me evenwicht en rust. Ik sliep beter en voelde me meer verbonden met alles om mij heen. En heel soms was ik op een plek van liefde en vrede.
Op een waarheid kun je niet lopen
Sartre schreef in ‘Over het existentialsime’: de mens is vrijheid en hij wordt wat hij van zichzelf maakt. De leegte is het einde van alle gevangenschap en beperkingen, in de menigte willen zijn, alles altijd net als alle anderen willen doen, is de oorsprong ervan.
Het gebruik en weer loslaten van hulpmiddelen in de vipassana meditatie
Er zijn mensen die vanaf het begin dat ze gaan mediteren weerstanden hebben om te benoemen. Er wordt dan wel opgemerkt dat het labelen ze in de war brengt of dat het in hun hoofd gaat zitten. Benoemen is een hulpmiddel en als het niet positief bij je werkt is het beter om het niet te gebruiken. Als je wat langer mediteert is het zinvol kritisch te kijken hoe je het benoemen gebruikt.
Mindfulness oplettendheid werkt niet voor Vipassana
Om het pad– en vruchtbewustzijn van Vipassana te realiseren, is het vereist om door te groeien in de zestien Vipassana inzichten en niet gefixeerd te zijn op oplettendheid
Moniek Nooren – sculpturen van steen en hout en levensverhalen
Moniek: ‘Omdat de boeddhistische leer een belangrijke rol speelt in mijn leven, komt die ook tot uiting in mijn werkstukken – vanzelf of doelgericht, duidelijk herkenbaar of in meer symbolische vorm.’
Ina Fisher – zitzak, yoga en mindfulness
Ina Fisher: ‘Ik beken, ik kijk weleens rond, zo tijdens een retraite. Een gedachte heeft me in de greep; waar ben ik eigenlijk mee bezig? En dan zie ik mijn buren. De gebogen ruggen, de hangende hoofden. En dan vult mijn hart zich met compassie.’
Zachte discipline
Vipassanameditatie is een prachtig middel, maar is niet altijd leuk. En meditatie werpt weinig vruchten af, als we het alleen maar doen wanneer we het leuk vinden. Soms moeten we een beetje tegenzin overwinnen om ons tot de zitmeditatie te brengen.
Vedananupassana -gevoelens als grondslag voor oplettendheid-
Gevoel dat is ontstaan door contact van de zintuigen met stimuli is de eigenlijke toegang naar de geest. Door de macht van gevoelens te ontkrachten is geestesrust mogelijk, dan wel de gedachten, begeertes, aspiraties tot verstilling te brengen.
Boeddhistische doeners en denkers – de serie (22)
Chris van der Velden: ‘In “mijn” geest is een sterke neiging tot terugtrekken, afzonderen, wat opkomt bij gevoelens van angst en onveiligheid. In het verleden vielen mijn ogen spontaan dicht bij een vervelende situatie, of kroop ik in een “veilige” cocon.’
Boeddhistische doeners en denkers – de serie (19)
Sanne Helbers: ‘Hoeveel het ook opbrengt, ik merk ook de worsteling die het altijd met zich meebrengt. Om de zoveel tijd vertroebelt de focus en stuit ik op stagnatie in mijn ontwikkeling. Dat brengt frustratie teweeg.’
In or Out the Box? That is the Question!
Marnix van Rossum is zich aan het aan het ontwikkelen om de Dhamma door te geven. Hij doet dat op een geheel eigen wijze, door meer traditionele vormen van meditatiebeoefening te combineren met psychotherapie en andere spirituele methodes.
Vipassa mét…
Vipassana en metta-meditatie zijn twee verschillende meditatiemethodes. Bij vipassana staat het ontwikkelen van opmerkzaamheid centraal, bij metta-meditatie het ontwikkelen van vriendelijkheid en welwillendheid.
De juiste inspanning met creativiteit?
Geleidelijk aan, terwijl ik de overige gewone ochtendrituelen doorliep en vervolgens boodschappen deed, bracht de vergelijking van ‘kunstzinnig scheppen’ en ‘baren’ een stroom van verdere kleine inzichten over de juiste inspanning op gang. Ik begon de gedachten te noteren op papier en in de loop van de dag voelde ik mijn scheppingskracht terugkeren.
Moniek Nooren – sculpturen van steen en hout en levensverhalen
Moniek: ‘Omdat de boeddhistische leer een belangrijke rol speelt in mijn leven, komt die ook tot uiting in mijn werkstukken – vanzelf of doelgericht, duidelijk herkenbaar of in meer symbolische vorm.’
Marnix van Rossum – ‘Mindfulness, back to the roots’
Wijsheid in Azië, of cultureel bijgeloof?
‘Het beoefenen van dana schept vreugde bij degene die geeft en bij degene die ontvangt’
In het Westen kost het volgen van retraites en boeddhistische trainingen vaak een lieve, en voor veel mensen niet op te brengen duit. Sommige boeddhistische instituten worden professioneel geleid en lijken soms een bron van inkomsten. Is dana uit de mode geraakt?
Goff – leraar, leerling
Veel mensen doen in enige vorm aan zelf-onderzoek. Het is zoiets als permanente verbouwing van de winkel terwijl de verkoop gewoon door gaat. De meesten doen het zonder speciale begeleiding. De minderheid doet het mét begeleiding – door een sjamaan, een dominee, een astroloog, een psychotherapeut, een meditatie-instructeur.
Zitten maakt van mensen dwazen
Hengelaars op het meditatiekussen
Het uitwisselingsgesprek tijdens retraites – deel 1
Mediteren is een wonderlijk gebeuren. Het lijkt heel eenvoudig en dat is het eigenlijk ook. Misschien is het wel zo eenvoudig dat we in een mum van tijd terechtkomen in vertrouwde patronen en dan onbewust iets uitvergroten of juist als verstoring van de beoefening gaan benaderen.
Dhammanupassana – werkelijkheid als grondslag voor oplettendheid
Er is duidelijk een tendens zichtbaar bij de meditatiemeesters dat zij zo weinig mogelijk inhoudelijk willen ingaan op dhammanupassana en zich beperken tot de technische en methodologische uitvoering.
