Bij karma en causaliteit gaat het in de mahayana-traditie eerder om de veelsoortige inzetbaarheid van rituelen om karmische gedachteprocessen te beïnvloeden dan om een worsteling met het concept karma.
Lotus Soetra
‘Iedere dag is een goede dag’
Een paar weken geleden kreeg ik een vraag over de Satipatthāna soetra. Ik vind het fijn vragen te krijgen omdat het de mogelijkheid biedt aan te sluiten bij wat er leeft. Het was een vraag of de Satipatthāna soetra (MN 10) een rol speelt binnen de zentraditie. Die vraag kun je verbreden naar de gehele Pali-Canon. Het is een hele concrete vraag en het kwam goed uit, want ik was net bezig me te verdiepen in de Bhaddekaratta soetra (MN 131) een andere soetra uit de Pali-Canon.
Over de Lotus-soetra (46) – voorbeeld doet volgen
De ongeloofwaardigheid ligt er in de Lotus-soetra zo duimendik bovenop dat ik alle verhalen daarin beslist niet letterlijk neem. Volgens mij zijn de verhalen die in het Joodse, Christelijke en Islamitische geloof rondgaan niet ongeloofwaardig genoeg, waardoor er nogal wat mensen zijn die denken dat ze wel echt waar zijn. En daar begint dan de ellende, want als je gelooft dat je ongeloofwaardige verhalen toch letterlijk moet nemen, mis je de werkelijke betekenis ervan. En die betekenis is niet in woorden te vatten. En ik ga daar nu ook geen poging toe doen. Ik zou op Tijl Uilenspiegel lijken, die een zak openhield om die met zonlicht te vullen.
Dharmapelgrim – Over de Lotus-Soetra (44) – ollekebolleke
De Lotus-soetra wijdt een hoofdstuk aan dharani’s, een onvertaalbaar begrip, dat ondanks de onvertaalbaarheid toch vertaald wordt, omdat menigeen het tegenwoordig algemeen noodzakelijk vindt de betekenis van een begrip te kennen. Vooruit dan maar: een dharani is een bezwering (luidt de vertaling); een lange mantra (luidt een andere vertaling); een boeddhistisch gezang (luidt weer een andere vertaling); een te reciteren geheugensteun (vertaling nummer zoveel). Ik noem het gewoon een ollekebollekerebusollekeollekebollekeknol.
Over de Lotus-soetra (45): Barmhartigheid
Je hoeft maar naar het nieuws van de afgelopen tijd te kijken: Congo, Jemen, Oekraïne, Gaza, en alle andere godverlaten oorden hebben allemaal barmhartigheid nodig. Maar je hoeft daar niet eens naartoe. Welnee. Iedere stad, ieder dorp, iedere buurt heeft eigen noden en behoeften. Je kunt overal een van de duizend armen van Quanyin zijn. In jouw eigen straat, jouw eigen rijtje huizen, jouw eigen woning! Dat is wat de Lotus soetra jou (en mij) leert.
Over de Lotus-soetra (42): Moeder van alle wijsheid
Hoe beter ik ‘de moeder van alle wijsheid en alle heiligheid’ leer kennen, hoe meer ik meen te verstaan dat ik haar niet letterlijk mag nemen. Neem bijvoorbeeld het stukje tekst dat verhaalt over een bodhisattva die zichzelf in brand steekt en daarna wel 1200 jaar lang blijft fikken. Dat gaat natuurlijk nooit over een brandend fysiek lijf. Los van het feit dat het nooit zolang blijft branden, is het ook nooit bedoeld geweest om letterlijk navolging te krijgen. Dat sommige boeddhistische monniken dat wél deden (o.a. in Thailand, Vietnam, Tibet) en zichzelf eerst met benzine overgoten en daarna demonstratief ‘offerden’ is diep en diep tragisch.
Over de Lotus-soetra (41): Tekenen van macht
Het eenentwintigste hoofdstuk van de Lotus-soetra is volgens kenners heel belangrijk omdat het twee hoofdbestanddelen van de soetra bij elkaar brengt: de Wet van de verschijning en de Wet van de oorsprong. De eerste heeft te maken met de mens Shakyamuni, de ander met de Eeuwige Boeddha. En ik denk dan: dat hadden we toch al gehad? Maar ok, beter dubbel dan helemaal niet: Shakyamuni boeddha is de in een menselijk lichaam verschenen Eeuwige boeddha. De eerste gaat dood, net zoals jij en ik, de ander gaat nooit dood, want die was, is en zal altijd zijn, onveranderlijk in een oneindige variatie van manifestaties waar Shakyamuni er slechts één van is.
Over de Lotus-soetra (40B): Intermezzo
Deze bijdrage gaat over het schrijven van deze column over de Lotus=soetra. Ik heb het gevoel dat het nodig is een en ander toe te lichten, om misverstanden te voorkomen. Om te beginnen meen ik te mogen concluderen dat er mensen zijn die denken dat ik een deskundige ben op het gebied van soetra’s in het algemeen. Nee! Dat ben ik niet. Ik ben geen soetra-loog, soetra-soof of soetra-bolleboos. Het lezen van de Lotus-soetra brengt mij op allerlei gedachten, en die schrijf ik op.
Over de Lotus-soetra (40): Materialisme
Zelf meen ik dat wanneer ik zelf de boeddhanatuur heb, anderen die ook bezitten. Zowel de heel ‘goede’ als notoir ‘slechte’ mensen en alle mensen daartussen hebben dus ook de boeddhanatuur. Dat kan gewoon niet anders.
Over de Lotus-soetra (38): Prediking
De Lotus-soetra besteedt naar mijn smaak te veel tekst aan het aanprijzen, bejubelen en ophemelen van de prediking van Boeddha’s leer, en natuurlijk ook van de predikers die dat allemaal voor hun rekening nemen. Het zijn geweldenaars, helden, lichtende voorbeelden en ga zo maar door. Ik kan daar niet zo goed tegen. Dat ligt aan mij, en dát het aan mij ligt komt wellicht doordat ik een Calvinistisch landje woon waar ‘Doe maar gewoon’ zo’n beetje tot nationale geloofsbelijdenis is verheven.
Hallo, waarmee kan ik u helpen?
In zijn columns hanteert Dharmapelgrim een vrijmoedige en zeer lezenswaardige duiding van de Lotus soetra. Maar de ChatGPT kent geen humor.
Over de Lotus-soetra (28): Blij en ongedwongen (1)
Laat je niet in met lieden die jou of anderen proberen op andere gedachten te brengen, namelijk hun gedachten. Ik lees dit als: ga niet in discussie. Een discussie is een twistgesprek, een woordenstrijd, waar altijd slechts één winnaar uit kan komen. Wanneer die ander beter gebekt is dan jij, leg je het dus af. Ben jij vlotter van de tongriem gesneden, dan legt die ander het af.
Over de Lotus-soetra (26): Volhouden
Acht jaar na mijn oorspronkelijke voornemens was ik een rokende, zuipende, neukende carnivoor! Waardoor? Door het volstrekt losgezongen zijn van de boeddha in mij, die ik overigens niet kende, hoewel ik het zelf was. Het heeft jaren geduurd om de boeddha in mij weer te ontdekken. Daar was ie weer van nooit weg geweest.
Over de Lotus-soetra (24): Pracht en praal
Als alle Nederlandse woorden samen de Waarheid zouden bevatten, zou het voor iedereen wijs zijn om alle tijd te besteden aan het bestuderen van de Dikke van Dale. Ik geef dan ook onmiddellijk toe dat mijn bijdragen aan het BD de volledige Waarheid missen, net als de Lotus-soetra. Het is een prachtige soetra, maar de Waarheid? Die vind je zelfs niet in de rook van een vuurtje waarin je de soetra (als je dat zou willen) kunt verbranden.
Over de Lotus-soetra (23): De parabel van de man die naar water graaft
Volgens de Boeddha bereikt iedereen ooit zelf het boeddhaschap. Hij belooft dat zelfs, en echt … aan iedereen! Nu is ‘ooit’ een begrip dat qua uitleg oneindig rekbaar is en het kan daarom zowel ‘zeer zeer binnenkort in het huidige leven’ betekenen als ‘over zeer zeer vele levens, dus zeg maar over een paar miljard jaar’. Je hebt er daardoor vrijwel niets aan. ‘Ooit’ is een nietszeggend begrip. Maar het is niet nooit! Dat dan weer wel.
Over de Lotus-soetra (21): De parabel van de Parel
Wij kennen de uitdrukking: praten als Brugman. De Lotus-soetra heeft het over Poerna. Poerna is een bodhisattva met een gouden tong. Hij heeft – zoals dat hier heet – de gave van het woord. Hij is in staat om iedereen, maar dan ook letterlijk iedereen – zelfs de meest verstokte tegenstanders van boeddha’s leringen – te boeien met zijn verhalen.
Over de Lotus-soetra (19): Het Slotgebed
Hemelingen, vissers en lezers van het Boeddhistisch Dagblad zijn naar mijn (on)bescheiden mening één pot nat. Waar het op neerkomt is: kun je je iets waardevollers voorstellen dan het leren kennen van de WET, de onversneden enige eeuwige Waarheid? Kun je ooit iets waardevollers krijgen dan inzicht in hoe je je voor eens en altijd kunt bevrijden van de boeien van het lijden?
Over de Lotus-soetra (18): Overdrijven is ook een kunst
Kortom, overdrijven is een kunst die Shakyamuni tot in perfectie beheerste. Hij zou ook kunnen zeggen dat TIJD niet bestaat, of niet relevant is, of wat dan ook. Menigeen zou daarna zeggen dat de man van lotje getikt was; ze niet allemaal op een rijtje had; uit zijn nek kletste of iets anders.
Over de Lotus-soetra (15): De verloren zoon
Boeddha past zijn preken tactvol aan aan het niveau van de luisteraar of lezer. Alleen al daardoor toont hij zijn liefde voor iedereen. Het verschil met lieden die vooral van zichzelf houden, is onmiddellijk duidelijk: zij vinden dat luisteraars en lezers zich maar aan hen moeten aanpassen!
Edel – De dochter van de drakenkoning
Maar er is meer. Wat maakt dat het drakenmeisje ter plekke verandert in een Boeddha? Wat bewerkstelligt de transformatie?
Over de Lotus-soetra (5): Verdiensten
Waarom zou je proberen een voorbeeldige gelovige te zijn, als je zelf nul komma nul niks opschiet met een voorbeeldig gelovige te zijn? Nou, dat hangt er dus vanaf wat de kern is van wat je gelooft!
Over de Lotus-soetra (4): Vier wetten
Boeddha verklaart dat hij in de drie perioden dat hij predikte steeds hetzelfde heeft betoogt, zoals alle boeddha’s vóór hem dat ook hebben gedaan. Die drie perioden zijn: het prille begin, in het Hertenpark; daarna op allerlei verschillende plekken waar hij over twaalf oorzaken preekte, en tenslotte toen hij andere soetra’s de wereld in lanceerde.
Over de Lotus-soetra (1): Inleiding
De boeddhistische leer is moeilijk, heet het. Is dat zo? Of maken we het zelf moeilijk? Kan zomaar. Mijn ervaring is dat veel mensen geneigd zijn om alles wat gemakkelijk is af te wijzen, omdat het véél te simpel is om waar te zijn. Diezelfde mensen lijken alles wat moeilijk is te beschouwen als waar omdat het juist – soms onmenselijk en onbegrijpelijk – moeilijk is. “Waarom simpel doen als het moeilijk kan”, luidt het motto van de meesten. Best sneu, eigenlijk.
Boekbespreking – Dan liever dood, over martelaren en hun religieuze drijfveren
De titel van dit boek herinnert aan de woorden van commandant Jan van Speijk: ‘Dan liever de lucht in!’. Dit zou hij hebben gezegd toen zijn schip in 1831 in Antwerpen door woedende Belgen werd bestormd en hij zichzelf met zijn schip en een deel van zijn bemanning opblies. De heldhaftigheid van deze daad is omstreden, maar een feit is dat Van Speijk zijn leven opofferde voor het staatsbelang. Was hij een martelaar?
