De Britse denker Iain McGilchrist waarschuwt dat AI deze reductie tot cijfers en controle nog verder kan doordrijven. Volgens hem dreigt een ongekende ramp: de mens wordt gereduceerd tot object — een radertje in een machine — terwijl ziel en vrijheid verdwijnen. Hij spreekt zelfs van een “machinale dood”. Zijn waarschuwing is radicaal, maar juist daarom belangrijk: ze maakt duidelijk dat het hier niet gaat om technische details, maar om de essentie van ons mens-zijn.
ChatGPT
Het jaar 2025 – dag 248 – kapper
AI en de hond van de kapper.
Somewhere over the rainbow skies are blue.
Take care out-there.
VS – Ouders klagen OpenAI aan voor zelfmoord zoon na contact met ChatGPT
De advocaat van de ouders, Sarah Kay Wiley zegt dat Adam ChatGPT eerst gebruikte bij zijn huiswerk. “Maar in een relatief korte tijd, we hebben het over maanden, trok ChatGPT hem de duisternis in en gaf hem uiteindelijk specifieke instructies die tot zijn dood leidden. ChatGPT ging zelfs zo ver dat hij Adam instrueerde hoe hij met alcohol van zijn ouders zijn overlevingsmechanisme kon onderdrukken.”
De ziel en de chip 7 – Weten dat leeft
Onze samenleving lijkt zich steeds meer te verliezen in cijfers en modellen. Alles moet meetbaar zijn, en dat voedt de groei van steeds meer bestuurders, managers en toezichthouders. Zij plaatsen zichzelf daarmee boven de werkelijke ervaring en bepalen van bovenaf wat telt en wat niet, waardoor het geleefde weten naar de marge wordt geduwd. Maar wie in cijfers en modellen leeft, ziet vaak het wezenlijke niet meer: de ervaring, het contact, het geleefde weten.
Psychose dankzij ChatGPT? Experts: Wetenschappelijk onderzoek nodig
Mensen met psychosegevoeligheid lopen mogelijk risico als ze ChatGPT gebruiken. Experts pleiten voor snel wetenschappelijk onderzoek naar het mogelijke verband tussen intensief gebruik van populaire chatbots en psychosevorming.
De ziel en de chip – deel 3 – gids bij innerlijke stemmen
Wie met ChatGPT in gesprek gaat over gevoelens, overtuigingen of keuzes, kan ontdekken welk deel van zichzelf aan het woord is: Is het de overlever die wil beschermen? Of spreekt de innerlijke volwassene? Wat AI uniek maakt, is dat het niet gekwetst raakt, niet wegloopt en geen verborgen agenda heeft. Daardoor durven mensen soms eerlijker te zijn dan bij een vriend, een therapeut, of zelfs tegenover zichzelf. AI stelt geen diagnoses, maar kaatst vragen terug. Het helpt je woorden geven aan innerlijke stemmen die vaak vaag of tegenstrijdig aanvoelen.
De ziel en de chip – deel 2 – AI en intimiteit
Net als bij stemhulpen zie je ook in de wereld van online dating dezelfde logica terug: je geeft aan wat je zoekt – lengte, interesses, politieke voorkeur – en het systeem toont een selectie. Efficiënt, overzichtelijk, zelfs verslavend. Maar net als bij verkiezingen sluipt er iets subtiels in: de aanname dat jij een profiel bent. Een optelsom van voorkeuren.
Terwijl echte verbinding juist ontstaat in het onverwachte, het kwetsbare, het ongemakkelijke. Zelfs als we eerlijk invullen wat we zoeken, blijft een diepere laag onzichtbaar: waarom we verlangen wat we verlangen.
Serie – De ziel en de chip – deel 1: Verkiezingen met een algoritme
In deze rubriek verkennen we hoe kunstmatige intelligentie – met name ChatGPT – mensen kan helpen naar binnen te kijken. Niet als vervanging van menselijke relaties, maar als spiegel die uitnodigt tot een innerlijk gesprek. Wie AI met aandacht en intentie benadert, merkt dat het vragen kan oproepen die iets in je aanraken – en zo inzicht geven in je gedrag, keuzes en verlangens. In elke aflevering staat een ander thema centraal, met steeds dezelfde uitnodiging:
Durf jij samen met AI te luisteren naar wat er in jou leeft?
B’eter: salade met grapefruit, amandelen en bessen
Wij mensen hebben door onze verslaving aan fossiele brandstoffen zodanig het klimaat veranderd dat het weer alsmaar extremer wordt. Natuurlijk waren er vroeger ook hittegolven, maar we krijgen ze nu vaker, langer, en heter. Op dat soort hete dagen wil een mens niet lang in de keuken staan, en al zeker niet bij een hete oven of dampende pannen. Het is al warm genoeg zónder deze extra warmte. Tijd voor maaltijdsalades dus.
Het volk mort (8) – Maak contact tussen mensen steeds digitaler
Als we een contact aangaan met een robot als partner, kunnen we die programmeren naar onze eigen smaak. In dit geval ga je geen ontmoeting aan met iemand met eigenheid, maar heb je een ontmoeting met je eigen droom of fantasie. Je creëert een (fantasie)ontmoeting waarbij je alleen maar in je eigen afgesloten wereld blijft. Onze stelling is dat een ontmoeting, wil het betekenis krijgen, weerstand moet ontmoeten. Weerstand ontstaat door verschil en er is verschil als twee mensen elkaar ontmoeten met elk hun eigenheid.
Dharmapelgrim – Nog een keer ChatGPT
Als echte Dharmapelgrim zeg ik: Pas op met ChatGPT en alle andere (toekomstige) AI robots die teksten genereren. Ze worden steeds beter, maar missen iets heel belangrijks.
Hallo, waarmee kan ik u helpen?
In zijn columns hanteert Dharmapelgrim een vrijmoedige en zeer lezenswaardige duiding van de Lotus soetra. Maar de ChatGPT kent geen humor.
Taigu – De babbelrobot en het boeddhisme
Het onderwijs is in rep en roer nu blijkt dat ChatGPT op verzoek complete essays uitbraakt over bijna ieder onderwerp. Hoewel de robot niet foutloos werkt, zijn de resultaten van voldoende kwaliteit om je af te vragen hoe je eigen werk van studenten nog kunt onderscheiden van opstellen die door een computer worden gemaakt. Er zijn ook nieuwsmedia die inmiddels experimenteren met machinaal vervaardigde teksten als vervanging van door mensenhand geschreven journalistieke producten.
