Hoe meer ik in de Pali Canon lees, des te meer groeit de twijfel. Het boeddhisme van de Boeddha is niet het boeddhisme van ná de Boeddha.
Solidair met de vragende underdog
Op het internet was ik er pas getuige van hoe de onschuld weer eens het onderspit dolf tegen het gelijk van degenen die het allemaal zeker menen te weten. In een Engelstalige discussiegroep over zenboeddhisme op Facebook vertelde iemand dat hij wat in de Pali Canon had zitten neuzen. Hij stelde de vraag welke rol er binnen zen eigenlijk is weggelegd voor het woord van de Boeddha.
De hunkering naar heil en de macht van zelfbedrog
Als je niet oppast kan boeddhisme worden vervormd in de mal van het al te menselijke wensdenken in termen van houvast waar geen houvast is. Op iedere stap loert de dreiging van zelfbedrog. Door zijn ontkenning van het bestaan van een onsterfelijke ziel (atman) heeft het boeddhisme in zijn lange wordingsgeschiedenis vaak gekampt met een ‘nihilistisch’ imago.
‘Onze Boeddha die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd’
Binnen het christendom bestaat meer dan de orthodoxie van ‘Rome’ tot gereformeerd. Er zijn gedeelde spirituele waarden die boeddhisme en christendom verbinden.
Ware Aard: zuiver of niet?
Bij de Chinese boeddhistische leraar Chih-i (538-597) geldt boeddhanatuur als bron van goed én kwaad.
Gods oorspronkelijk gelaat
Contact maken met je ware aard is een bekend zenthema. In de christelijke mystiek kom je dit motief eveneens tegen.
Boeddhisme behoeft een sociale dimensie
Een van de grootste problemen van boeddhisme vind ik dat het voor onze tijd geen of een tekortschietende verklarende kracht heeft voor het gebeuren in de wereld.
Gedroomde mystificatie
Waarom maken mensen van leegte een begrip dat de hele werkelijkheid omvat? “Als alle individuele vormen leeg zijn, dan leven wij in leegte.”
Geen verzekeringspolis voor verlichting
Hoezeer Dogen ons de weg ook wijst, zijn tijdgenoot Shinran lijkt meer van het leven in de wereld te hebben begrepen.
De glimlach van een kind doet je beseffen dat je leeft
Wie de kunst van de leegte verstaat, weet het evenwicht te bewaren tussen houvast en geen houvast. Het is precies daar, op dat punt, dat de glimlach van een kind je waarlijk kan doen beseffen dat je leeft.
De reset-knop
Wie niet in staat is zich vrij te maken voor een weg van persoonlijke zuivering, kan zich door de ethiek van de Boeddha laten inspireren maar leeft als een bombu in samsara.
Moderniteit en metafysica
Een kernvraag voor westers boeddhisme: Wat prevaleert als zingevend kader, traditie of moderniteit?
God, Spinoza en boeddhanatuur
Taigu was ooit in het middelgebergte van de Duitse Harz met de oudste van zijn courante vrienden. Hier zijn wouden vol everzwijnen temidden waarvan Ryokan zo uit het niets naar voren zou kunnen treden.
Geen boeddha in onze tijd
In wat werkelijk lijkt, zie je wat werkelijk is. Of je ziet het niet. In beide gevallen zie je hetzelfde.
Homo ludens
Bij zelfonderzoek ontdekt Taigu twee zielen in zijn binnenste. Zal bij de moderne mens de leegte het ooit winnen van de doelgerichtheid?
Baptisme en boeddhisme
Baptisme lijkt meer kaas van bevrijding te hebben gegeten dan boeddhisme.
Een slechte boeddhist
Geplaagd door angsten gaat Taigu op zoek naar verlichting. Hij wendt zich tot een psychiater en bevraagt het boeddhisme op zijn helende vermogen.
Taigu – De kleine Sukhavati sutra
Taigu leest voor: De kleine beschrijving van Sukhavati (in het Japans de kleine sutra van Amitayus genoemd) is door Honen uitgekozen als één van de drie Reine-Landsutra’s die in het shinboeddhisme centraal staan. Sukhavati is de naam van Amida’s Reine Land.
De weg naar voren leidt terug
Met één keer kloppen gingen 84.000 vensters open.
Wedergeboorte, een hopeloze zaak?
Als je sterft, dan ga je naar de hemel. Daarover lijkt onder gelovige christenen brede overeenstemming te bestaan. Maar hoe zit het eigenlijk in het boeddhisme? Wat zegt dat over wat er met je gebeurt wanneer je komt te overlijden?
Dit leven is niet alles wat er is
“Dit leven is alles wat er is.” Wie dit als zenbeoefenaar werkelijk meent, heeft nog het een en ander te leren over de bodhisattvaweg. Het westerse agnosticisme dat uit dit ene zinnetje spreekt, staat op gespannen voet met heel de ervaringshorizon van vijfentwintig eeuwen boeddhisme.
Het gevoel van niets te hoeven
Ongeveer zeshonderd jaar geleden, in een tijd dat in Europa de Zwarte Dood rondwaarde, stuurde een man uit Kumasaka in Japan een brief aan zijn zenleraar. De man was ziek en bedlegerig. Hij klopte bij zijn leraar aan om raad. Wat kon hij in deze situatie doen aan beoefening?
Nico Tydeman over zen en het coronavirus
Ook nadat Nico Tydeman (1942) het geestelijk leiderschap van het Zen Centrum Amsterdam heeft overgedragen aan een groep opvolgers, is hij er actief gebleven als docent. In drie blogberichten aan de sanghaleden van het ZCA heeft hij deze maand stilgestaan bij de betekenis van het coronavirus voor de zenbeoefening.
Wat is de overeenkomst tussen de Boeddha en een glaasje Spa?
‘Over de hele wereld zijn mensen die op gezette tijden onvermoeibaar stukjes produceren over de vraag of recente uitspraken die in cyberspace aan de Boeddha worden toegeschreven, werkelijk van hem afkomstig zijn. Niet al deze scribenten lijken zich ervan bewust te zijn dat zij bijdragen aan de mythe dat de Boeddha uit een sutra beter, zuiverder is dan de levende Boeddha die voortkomt uit het voorstellingsvermogen van mensen, volgelingen of niet’.
