Gisteravond zat ik in de auto en hoorde op de radio een interview met Marjan Minnesma, directeur van Urgenda, de organisatie voor duurzaamheid en innovatie die Nederland, samen met bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en particulieren, sneller duurzaam wil maken. Het ging over de rechtszaak die Urgenda tegen de staat heeft aangespannen vanwege de reductie van de CO2-uitstoot. En waarover gisterochtend een debat was in de Tweede Kamer.
Minnesma zei terecht dat de reductie die het kabinet voorstelt véél te laag is, en dat we daardoor feitelijk generaties na ons opzadelen met een steeds onleefbaar wordende wereld. Een wereld waarin steeds meer mensen uit hun land weg moeten vluchten omdat dat land niet meer leefbaar is door de klimaatsverandering.
Kunnen we straks nog, nu al eigenlijk, tegen onze kinderen en kleinkinderen zeggen, dat ze zich geen zorgen hoeven maken?
Nic Schrijver zegt
De overheid is niet de enige partij die CO2 reductie moet bewerkstelligen.
Iedere kleine individuele inspanning is er één.
Was het bijvoorbeeld noodzakelijk om met de auto te gaan? Was het een elektrische auto, kon je ook met de trein gaan ?
Milieuvriendelijk leven is een goede manier om bewust te leven.
G.J. Smeets zegt
Nic,
“Milieuvriendelijk leven is een goede manier om bewust te leven.”
Dat klopt als een bus en volledig mee eens. Echter, kleine individuele inspanningen leveren helemaal niets op wat CO2 reductie betreft. Eén kolengestookte electriciteitscentrale erbij en de kleine individuele reductie-pogingen van miljoen mensen wordt teniet gedaan.
De overheid is echt de enige die CO2 reductie kan bewerkstelligen. En dat kan ze alleen door de ecologische schade van CO2 in de prijs aan de bron (= fossiele brandstofleveranciers) te laten opnemen. Nu gebeurt dat niet waardoor fossiele brandstofleveranciers hun bevoorrechte concurrentie positie t.o.v. duurzame energieleveranciers behouden.
Wat ik probeer duidelijk te maken is dat (milieu)bewust leven door ieder van ons zeer nastrevenswaardig is maar dat alleen de overheden de mondiale CO2 reductie kunnen bewerkstelligen.
Nic Schrijver zegt
Je kunt minder warm water gebruiken, bewust stoken,minder of geen vlees eten, minder autorijden etc…
Als individu kun je zoveel doen.
Door dit te bekrachtigen wil ik aangeven dat je niet hoeft te wachten op welke partij dan ook.
CO2 reductie is een zaak van ons allemaal en zeker ook de politiek. We kunnen de politici aanzetten tot actie hieromtrent maar we moeten ook onszelf niet uitvlakken als partij.
Elon Musk bouwt in zijn eentje een imperium voor elektrische auto’s (Tesla). Hier in de buurt is iemand begonnen aandelen uit te geven voor windmolens om die te kunnen bouwen. Je kunt altijd wat doen in plaats van wachten tot de kolencentrale dicht gaat. Als we gaan wachten wachten we op elkaar en gebeurd er niets als we wat doen kunnen we elkaar inspireren tot initiatief.
G.J. Smeets zegt
Nic,
Elon Musk doet helemaal niks in zijn eentje. Tesla Motors is opgericht door o.m. https://en.wikipedia.org/wiki/Martin_Eberhard. Later is Musk erbij gekomen, heeft de beursgang van het bedrijf geleid en meteen heel veel staats-subsidie losgepeuterd door fors te lobbyen (lees: de campagne kas te spekken van republikeinen en democraten) in Washington https://en.wikipedia.org/wiki/Elon_Musk
Je stelt dat je altijd wat kunt doen in plaats van wachten tot de kolencentrale dichtgaat. Het punt is dat het voor *structurele* CO2 reductie helemaal niet uitmaakt of ik en jij minder of meer douchen. Dat is precies waar Marja’s blogstuk over gaat: Urgenda heeft via een civiel proces de instantie aangesproken die als enige iets aan *structurele* CO2 reductie kan doen: de overheid. Hier http://www.npo.nl/vpro-tegenlicht/20-09-2015/VPWON_1232887 kun je zien hoe de advocaat van Urgenda het uitlegt terwijl hij achter het stuur van een Tesla naar de rechtszaak rijdt.
Sjoerd zegt
Als genoeg mensen zonnecellen installeren en/of aandelen in windmolens nemen, sluit de kolencentrale vanzelf.
Alleen gascentrales zijn min of meer geschikt om piekvraag 0p te vangen.
Een goede samenwerking met waterkrachtcentrales doet de rest.
Marja zegt
Ja, daar heb je zeker een punt. Elke keuze die je maakt is er één. In dit geval was het ondoenlijk om het openbaar vervoer te gebruiken. Ik was dan niet meer thuis gekomen die avond.
Maar het is absoluut voor mij altijd een afweging. Ik reis vaker met fiets en trein dan met de auto. Ook al woon ik in een buitengebied.
Sjoerd zegt
Een heel praktische benadering.
Plaats zoveel mogelijk hoog rendement zwarte zonnecollectoren op je dak, of doe het samen met anderen op een groot dak in de buurt.
Verdien de investering in 5 tot 7 jaar terug, afhankelijk van jouw contract met jouw energie maatschappij.
Isoleer je spouwmuren, liefst bij de bouw met 10 cm hoogwaardig hardschuim, anders na-isoleren met hoogwaardige verlijmde schuimkorrels.
Dakisolatie met hoogwaardig hardschuim, vloerisolatie met keramische korrels.
Ramen 2-laags HR++ glas of 3-laags HR++ glas.
Niet te veel nieuwe spullen en kleren kopen en niet naar verre retraites afreizen helpt ook.
Net als het niet of weinig ver weg op vakantie gaan.
Een jaar geleden hebben wij 36 panelen (zonnecellen, hoogwaardig en zwart) laten plaatsen, inclusief een 150 liter warmwaterboiler en de spouwmuren laten vullen met tijdens het inbrengen verlijmde hoogwaardige isolatiekorrels.
De totale investering na btw teruggave was netto €14.500.
Wij zijn klant bij een energiemaatschappij waar we onbeperkt mogen salderen.
Dit jaar gebruiken wij ongeveer 1500 m3 gas a €0,61 per m3.
Wij leveren veel meer stroom terug, dan wij gebruiken en dit levert ons ongeveer €800 op. Daarmee zijn de brandstofkosten grotendeels betaald en is onze CO2 uitstoot aanzienlijk teruggebracht. wij verwachten bij de vroegere normale maandlasten van €200 (nu ongeveer €10), de investering in 6 jaar terugverdient te hebben.
Nu willen wij sparen om, wanneer de ketels versleten zijn, een systeem met warmtepompen te laten installeren, waardoor wij niet meer hoeven te salderen en wellicht CO2 neutraal kunnen leven.
We gebruiken nog wel een auto voor verder weg (platteland), maar hebben 1 auto weggedaan en onze rijstijl zo aangepast dat we met de huidige auto 1:16 tot 1:17 rijden (benzine auto, Mitsubishi Carisma 2001).
Verder streven wij naar de slowfood-omgang met eten en drinken. Zelf telen waar je ruimte voor hebt en anders zoveel als mogelijk uit de directe omgeving betrekken. Liefst onbespoten en zonder kunstmest geteeld.
Al met al is voor ons de achtergrond van onze manier van leven om bij te willen dragen aan een leefbare en aangename wereld voor de mensen nu en de generaties na ons.
Vroeger hebben wij in de stad gewoond en we begrijpen dat sommige zaken daar veel lastiger te realiseren zijn, maar ook dan kun je producten bij telers uit de buurt kopen. Dat volgens de Greenery niet courante spul kost weinig en is vaak goed uitgegroeid.
Wat ik duidelijk wil maken is dat het best mogelijk is voor veel mensen om hun CO2 uitstoot te verminderen, maar dat dit om actieve werkmeditatie vraagt in plaats van teveel en te lang op je kussen stilletjes te zitten staren, terwijl je jouw geest niet vrij kunt maken van alle wereldproblemen,levens- en zingevingsvragen.
Nic Schrijver zegt
Dat lijkt me een hele zen-nige aanpak.
Doen wat je kunt doen.
G.J. Smeets zegt
Sjoerd,
je hebt het over “Een heel praktische benadering.” Ik neem aan dat je bedoelt een heel praktische benadering van *bewust milieuvriendelijk leven*. En bovendien een benadering voor mensen die beschikken over een investeringsbedrag van jouw €14.500.
Je snapt wel wat ik wil zeggen: net als miljarden (ik herhaal: miljarden) andere mensen op de wereld heb ik dat investeringsbedrag niet tot mijn beschikking. En al had ik dat bedrag wél tot mijn beschikking, het lost het structuele vraagstuk van CO2-reductie niet op. De enige structurele oplossing is een CO2 beprijzing aan de bron (lees: de leveranciers) van fossiele brandstof. En de enige die dat kan bewerkstelligen is de overheid. Hier http://www.nrc.nl/klimaat/2015/05/21/5-600-000-000-000-dollar-subsidie/ kun je lezen wat IMF (Internationale Monetaire Fonds) als kampioen van de vrije markt er zelf van zegt: de fossiele industrie krijgt jaarlijks (ieder jaar!) ongeveer 5.000 miljard euro in de schoot geworpen doordat de ecologische schade van fossiel stoken niet in de prijs is doorberekend. Zolang dat zo blijft heeft zonne-energie geen kans voor mensen die niet over €14.500 beschikken.
Nogmaals: bewust milieuvriendelijk leven is één ding, het globale CO2-vraagstuk aanpakken is een totaal ander ding. Die constatering stuit intuïtief tegen de borst, ook bij mij, maar het is niet anders. De advocaat van Urgenda heeft dat heel goed begrepen en heeft daardoor de rechtzaak tegen de NL staat gewonnen. Zen in actie waar actie nodig is : )
Sjoerd zegt
Ik kan niet over de portemonnee van een ander oordelen en dat wil ik ook niet.
Bij een rente van 2,5% is de jaarlijkse hypothecaire rentelast slechts €362,50. Dat wordt volop gedekt door de lagere energiekosten.
Wij kiezen voor veel zelf te produceren, goedkope en bepekte vakanties en relatief lage investeringen in luxe goederen.
We reizen niet zo veel ver weg en zeker niet veel over de grens.
Ook het bezoeken van allerlei boeddhistische en/of andere spirituele festivals en retraites is niet zo aan ons besteed.
Al met al ogenschijnlijk een nogal regelmatig en saai leven, maar zoals wij het ervaren is niets minder waar.
Wij leven iedere minuut volop, met alles er op en er aan en dat is voor ons op dit moment genoeg.
Daar komt bij, dat ik geen Jezus of Boeddha ben en de wereld of de mensheid niet hoef te redden.
Wij doen ons best goede (groot-)ouders te zijn, zo constructief mogelijk te leven, met aandacht voor wat wij gebruiken en nalaten, en dat vinden wij goed genoeg.
Nic Schrijver zegt
Geachte G.J.Smeets,
Wat ik duidelijk wil maken is dat CO2 reductie niet een kwestie is van eerst dit dan dat. Het moet allemaal!
Jouw idee, dat van Sjoerd,waterenergie,windenergie,zonne-energie, kolencentrales sluiten, minder vlees eten,minder auto rijden,kortom minder CO2 uitstoten waar je maar kunt, alles helpt.
Zonne energie heeft wereldwijd nog geen groot aandeel maar de ontwikkeling is aan de gang met of zonder overheid.
http://www.groen7.nl/aandeel-zonne-energie-wereldwijd-stijgt-tot-boven-1-procent/
G.J. Smeets zegt
Nic,
“Wat ik duidelijk wil maken is dat CO2 reductie niet een kwestie is van eerst dit dan dat.”
Dat ben ik niet met je eens en ik ben bepaald de enige niet. Het is niet voor niks dat alle (inter)nationale accoorden over CO-reductie en energie-transitie *niet* op de individuele inspanning mikken maar op structurele maatregelen van de overheden. Pas als dat lukt heeft individueel gedrag daadwerkelijk effect. First things first. Het alternatief is ‘dweilen met de kraan open’. Wat mij betreft, ik heb er genoeg over gezegd.
Nic Schrijver zegt
Het kan zeker geen kwaad om alvast te beginnen met CO2 reductie en als de politiek daar achteraan hobbelt is dat helemaal prima.
Geen probleem.
Nic Schrijver zegt
Overigens hoeft het installeren van zonnepanelen geen €14.500,00 te kosten.
Dat hangt af van wat je wilt voor € 3000,00 installeer je 6 panelen en het wordt steeds goedkoper.
http://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/zonnepanelen/zonnepanelen-kopen/kosten-en-baten-van-zonnepanelen/
Annabel zegt
-reactie verwijderd-
(PvB)
andré zegt
ik neem aan , beste G.J. Smeets,
dat jij mee gaat betogen einde november
in Parijs ?
Want dat betekent dan vragen aan de politici
wat ze eraan willen doen !
En daarmee is de cirkel rond, denk ik dan.
Iedereen kan er iets aan doen … in Parijs
G.J. Smeets zegt
nee, ik ga in november niet betogen in Parijs, dat is te ver weg dus ik betoog in mijn woonplaats, georganiseerd door Avaaz.
Los daarvan, welk klimaatverdrag er in Parijs over twee maanden ook uit de bus komt, dat verdrag gaat pas gelden over vijf jaar, in 2020. Voor details zie http://www.europa-nu.nl/id/vjmhg41ub7pp/klimaatconferentie_parijs_2015_cop21
In de tussentijd wordt de echte strijd geleverd aan de vergadertafels waar CO2 beprijzing wordt besproken. Die beprijzing is er nog nauwelijks waardoor fossiele energie een oneerlijke marktpositie heeft t.o.v. duurzame energie. Voor details zie hier http://www.energieoverheid.nl/2015/06/02/reacties-van-experts-op-plan-oliegiganten-co2-beprijzing/
Nic Schrijver zegt
Zo denkt Elon Musk er ook over zie vraag 4.
http://www.nrcq.nl/2015/09/29/tesla-baas-voorkom-dieselgate-door-willekeurige-autotest
Nic Schrijver zegt
Annabel,
Gelukkig lees ik onderaan de internetpagina van het Boeddhistisch Dagblad de volgende opmerking van de redactie:
‘We vinden het geweldig om reacties te krijgen op berichten …’
Je bent niet verplicht om reacties te lezen. Voor wie dat niet wil is het misschien een idee voor de redactie een reactie-loze versie uit te geven.
Er is genoeg ruimte voor iedereen om te reageren.
Als het te bond wordt grijpt de redactie in dus alles is hier goed geregeld wat dat betreft.
Je kunt altijd een poging wagen. Succes !
Sjoerd zegt
He bah Nic, niet gelijk als een bok op de haverkist joh!
Misschien heeft ze wel een punt, misschien niet.
Mooi om in meditatie als vraag mee te nemen.
Léon zegt
Wie zijn hele leven al “idealisties” leeft hoeft zich over al dit gedoe (wel of geen zonnepanelen, wel of niet met de auto, enzovoort) helemaal niet druk te maken. Het komt op mij nogal over als het afkopen van schuldgevoel.
Samengevat: maak je nou maar geen zorgen over deze aardbol, maar wel, indien nodig, over je eigen gedrag.
De aardbol heeft meer levenservaring dan wij allemaal samen.
G.J. Smeets zegt
Léon,
je geeft een advies:
– “…maak je nou maar geen zorgen over deze aardbol, maar wel, indien nodig, over je eigen gedrag.” Ik volg toch liever het advies op van klimatologen, internationale overheden en energie-leveranciers die zich allemaal zorgen maken over de aardbol.
Je geeft niet de indruk dat je de reikweidte van de CO2-gerelateerde opwarming van planeet aarde ziet. Het feit is dat de temperatuur van de aardbol de afgelopen 100 jaar zó snel oploopt dat de levende wezens zich er niet aan kunnen aanpassen. Voorbeeld: het leven in de opgewarmde oceanen (verzuring heet dat in de oceanologie) sterft daardoor in *rap tempo* af. Met dat tempo heeft de aardbol geen enkele ervaring. Je slotopmerking “De aardbol heeft meer levenservaring dan wij allemaal samen” is een dooddoener en ik neem aan dat je het zo niet bedoelt. Maar een dooddoener is het wel.
Nic Schrijver zegt
Het blijft grappig hoe meningen kunnen verschillen.
Ik denk juist dat Léon helemaal gelijk heeft.
Het gaat alléén om ons gedrag als mensen.
Voor de aardbol zelf zijn mensen niet zo relevant voor zover ik dat kan inschatten.
G.J. Smeets zegt
“Voor de aardbol zelf zijn mensen niet zo relevant voor zover ik dat kan inschatten.”
Dan wordt het tijd dat je je inschatting bijstelt ;) Elk geo-historisch tekstboek, niveau 3e jaar universiteit, maakt duidelijk dat de aardbol *grondig* is veranderd door homo sapiens. De mens is zéér relevant voor de aardbol. Enkele illustraties:
– de ecologie van de oceanen is door de mens drastisch veranderd.
– extreme weerstoestanden nemen almaar toe door humane CO2 uitstoot
– het verloop van alle waterwegen wordt anno 2015 door de mens bepaald.
Nic Schrijver zegt
Ja maar de aardbol is niet gehecht aan de mens. De aardbol gaat verder ook als er geen mensen zijn. Andersom is dat moeilijker misschien als we ooit op Mars landen maar dan zijn we weer afhankelijk van Mars.
Arisina zegt
De Dalai Lama zelf roept op om minstens ‘een keer per jaar ergens heen te gaan waar je nog niet eerder bent geweest’. Dat is wel zo verfrissend natuurlijk en je hóeft niet ver te gaan en je kúnt lopen of fietsen, maar ik weet niet of het zó bedoeld is; ik bedoel: je komt er niet mee in India bijvoorbeeld. Tich Nhat Hanh benadrukt altijd wel het milieu-aspect is mij opgevallen. Dus misschien ook bij de leraren een verschillende zienswijze/ mate van belangstelling op/voor het onderwerp?
Léon zegt
We zijn toch zeker niet gebonden aan wat “de leraren” zeggen?
Nic Schrijver zegt
Als jij het niet bent dan wij ook niet.
Arisina zegt
@Léon; nee, tuurlijk niet. Ik vind het alleen intrigerend. Zoveel boeddhisten; zoveel zienswijzen. En ja, ik vind het wel belangrijk om te weten wat er gedacht wordt binnen een bepaalde stroming.