Over het loslaten van religieuze dogma’s en het vinden van je eigen pad.
Wat gebeurt er als je binnen een geloofsgemeenschap opgroeit en je jezelf er op een dag niet meer thuis voelt? Daarover praat Özcan Akyol met zes voormalig gelovigen in de serie Vrijdenkers.
Eus groeide zelf op binnen het alevitisme, een vrijzinnige stroming binnen de islam. Op latere leeftijd kon hij zich er niet meer in vinden en nam hij er afscheid van. Hij is benieuwd hoe dat proces bij anderen verliep en gaat daarover in gesprek met zes jonge mensen, ieder met een andere achtergrond: joods, hindoeïstisch, islamitisch, gereformeerd vrijgemaakt, Jehovah’s getuigen en zevendedagsadventisten.
Ze hebben allen afscheid genomen van hun geloofsgemeenschap en hebben zichzelf opnieuw moeten uitvinden. Eus: “Om vrijdenker te kunnen worden, moet je een ontzettend sterke persoonlijkheid hebben. Het loskomen van religie gaat gepaard met conflicten – bijna altijd veroorzaakt door dierbaren en mensen uit dezelfde geloofsgemeenschap. Je verliest, of je het nu wilt of niet, een deel van je identiteit. Voor veel mensen is het zelfs alsof ze opnieuw worden geboren. Dat is niet alleen bevrijdend, maar ook zwaar en verwarrend.”
Een zoektocht in vier afleveringen
In de eerste aflevering vertellen de vrijdenkers Eus over hun geloof en over de zekerheden en rituelen die daarbij horen. Hoe veilig en geborgen ze zich hebben gevoeld, maar ook hoe angstig. Aflevering twee gaat over hun eerste twijfel en de worsteling om te breken en een eigen pad te durven gaan. In aflevering drie vertellen ze over hun coming-out: hoe vertel je aan je ouders dat je niet meer gelooft? In de laatste aflevering vraagt Eus of het inslaan van de eigen weg hen de vrijheid heeft gegeven waarnaar ze verlangden.
Over de vrijdenkers
Inge (43) komt uit een gereformeerd vrijgemaakt gezin. Als ze in een ongelukkig huwelijk terechtkomt en wil scheiden, wordt dat tegengehouden door haar familie en de kerk. Ze komt voor een dilemma te staan.
Oliver (42) is geboren in Ghana waar hij door zijn opa wordt opgevoed binnen de zevendedagsadventisten. Als Oliver later naar Nederland verhuist, ontstaat de vurige wens om predikant te worden. Tijdens zijn studie komt hij erachter dat veel dingen niet overeenkomen met wat hem is aangeleerd en slaat de twijfel toe.
Rajiv (35) wordt geboren als hindoestaan binnen de hoogste kaste; die van de priesters. Zijn toekomst is beklonken, hij zal later in zijn vaders voetsporen treden en ook priester worden. Eenmaal ouder wordt Rajiv steeds kritischer en begint hij hele andere dingen in de geschriften terug te lezen. Als hij vervolgens de wereld van de hiphop ontdekt, lijkt er geen weg meer terug.
Veerle (52) is derde generatie Jehovah’s getuige. Op haar dertiende draagt ze tijdens de doop haar wil volledig over aan God. Wanneer haar man besluit uit het geloof te stappen ziet ze hoe goed hem dat doet. Veerle kan er niet omheen, dat wil ze ook, meer de wereld in. Het leidt tot een intern conflict.
Sofyan (26) groeit op als enige moslim in een Vlaams dorp. Al heel jong begint hij interesse te ontwikkelen in zaken als sterrenkunde en filosofie. Hierdoor krijgt hij steeds meer twijfels. Als puber is hij er dan snel uit: hij gelooft niet meer. Maar hoe vertelt hij dat aan zijn ouders?
Dina-Perla (36) behoort tot de joods ultraorthodoxe gemeenschap in Amsterdam. Het leven binnen de gemeenschap ervaart ze als beklemmend en dogmatisch. Ze verlangt naar meer ruimte om zichzelf te kunnen zijn. Wanneer ze verkering krijgt, voelt ze zich sterker staan en weet ze zich steeds meer los te breken. Maar de droom van een joods kind blijkt toch hardnekkig, helemaal als kinderen krijgen biologisch erg moeilijk blijkt.
