Shell misbruikte het handelsakkoord tussen Nederland en Nigeria om een lucratief olieveld in handen te krijgen tegen opvallend goede voorwaarden. Dit zou blijken uit een rapport van SOMO en Milieudefensie, op basis van interne mails van het oliebedrijf, stelt Milieudefensie.
In 2006 werd de vergunning van olieveld OPL 245 aan een andere partij dan Shell gegund. Uit interne mails blijkt dat Shell een claimzaak op basis van een Nederlands-Nigeriaans investeringsverdrag gebruikte om Nigeria onder druk te zetten om alsnog akkoord te gaan met gunning van het olieveld.
Corruptie
Shell en het Italiaanse ENI betaalden 1,3 miljard dollar voor het olieveld. Een groot deel van het geld kwam niet terecht bij de Nigeriaanse overheid, maar verdween in de zakken van corrupte politici. Shell en ENI zouden daarvan geweten hebben en worden hiervoor inmiddels vervolgd in een Italiaanse strafzaak. Ook het Nederlandse OM onderzoekt de deal.
Shell gebruikte voor het indienen van de schadeclaim het handelverdrag tussen Nigeria en Nederland. In dit verdrag is ook het ISDS-arbitragesysteem opgenomen. Dit systeem maakt het mogelijk voor een multinational om een overheid aan te klagen en een schadevergoeding te eisen als het bedrijf vindt dat het benadeeld wordt. Over het verloop van de meeste ISDS-zaken is zeer weinig bekend, maar de interne mails van Shell geven een unieke inkijk in hoe een multinational een ISDS-zaak kan gebruiken om een overheid onder druk te zetten.
Toenmalig CEO van Shell Jeroen van de Veer dreigde bij de Nigeriaanse president met een schadeclaim als Shell het lucratieve olieveld niet zou krijgen. Uit de mails blijkt echter dat Shell nooit uit was op een schadevergoeding en uitsluitend uit was op een deal met de Nigeriaanse regering om het olieveld alsnog in handen te krijgen. ¨Het is duidelijk dat in bijna alle gevallen een deal meer geld oplevert […] dan een arbitragezaak¨, schrijven de advocaten van Shell in 2007.
Uiteindelijk bindt Nigeria in en krijgt Shell het olieveld tegen zeer gunstige voorwaarden. Een aantal weken later trekt Shell de schadeclaim in. Nigeria loopt naar schatting 4,5 miljard dollar aan belastinginkomsten over het olieveld mis, ten opzichte van de oorspronkelijke overeenkomst, blijkt uit onderzoek van Resources for Development Consultancy.
Freek Bersch, campagneleider bij Milieudefensie: ¨Shell’s honger naar olie kent geen grenzen. Ze chanteren met schadeclaims, sluiten deals waar smeergeld aan te pas komt en pompen enorme olievoorraden op waarmee Shell het klimaat wederom aan zijn laars lapt.¨
Bart-Jaap Verbeek, onderzoeker bij SOMO: ¨Jarenlang beweert Shell dat het geen juridische binding heeft met hun dochterbedrijven in Nigeria. Deze zaak laat zien dat ze zeer opportunistisch omgaan met hun complexe structuur.¨
