Nog maar enkele dagen geleden, aan het begin van mijn vakantie, stonden we aan het Erawan Shrine in Bangkok. De laatste dag van de reis, we waren al ingecheckt op de luchthaven, las ik tot mijn verbijstering op mijn iPhone dat er een bomaanslag in Bangkok was gebeurd. Terwijl wij in de taxi zaten op weg naar de luchthaven, had iemand op een van de drukste plaatsen van de stad, aan het Erawan Shrine, een bom tot ontploffing gebracht. De verslaggever had het over ‘een grote vuurbal’ en ‘de grond bezaaid met lichaamsdelen’.
Niet iedereen in ons reisgezelschap begreep waarom ik die dag zo nodig dat Erawan Shrine wou zien. Het lag in een drukke zakenbuurt waar verder niet veel te beleven viel. Het was al laat in de middag. We waren op van de jetlag, de broeierige hitte, de honger, de drukte van de stad … en het bleek dan nog eens een stuk verder dan ik op de kaart had ingeschat. Maar op een of andere manier voel ik mij steeds tot dit soort plaatsen aangetrokken.
Op zich was er niet veel aan te zien. Het was een beeld van de Indische god Brahma, zoals er tientallen in de stad staan. Maar om allerlei redenen is er uitgerekend rond dit beeld een hele mythe ontstaan. De westerse media hadden het moeilijk om uit te leggen waarom Thaise boeddhisten schrijnen bouwen voor hindoegoden. Azië houdt zich nu eenmaal niet aan de hokjes die wij hier hebben klaarliggen.
Het was er heel druk. Mensen kwamen er bloemen en wierook offeren. De offerblokken puilden uit. We waren de enige westerlingen. Er waren vooral lokale Thaise mensen en heel wat Chinese toeristen.
Op terugweg naar ons hotel ontstond er een levendige discussie. Wat bezielt moderne zakenmensen om te komen offeren aan afgodenbeelden? Stel je voor, dit zou bij ons toch ondenkbaar zijn. Ik van mijn kant benijd Azië dat het die in het dagelijkse leven ingebedde religiositeit nog heeft kunnen bewaren. Ik droom ervan dat wij hier ook nieuwe vormen daarvoor vinden, maar dan zonder bijgeloof en magie.
Over het motief van de aanslag is er op het ogenblik dat ik dit schrijf nog geen duidelijkheid. Heel waarschijnlijk is er ook van de kant van de daders een verhaal van groot lijden en onrecht. Het is zeer de vraag of we de ware toedracht ooit gaan te weten komen. Transparantie is Azië’s sterkste kant niet.
Het is een kwetsbaar gegeven. Een plek in de stad waar iedereen welkom is, open en onbeschermd, waar je kunt neerknielen en bij je diepste nood zijn. En dan plaatst iemand een bom.
In principe is in het boeddhisme iedereen welkom. Volgens de Lotus Sutra zullen zelfs monsters en demonen boeddha’s worden. Dat doen ze wel niet door bommen te gooien, maar door respect te betonen en de bescherming van de dharma op zich te nemen. Daarom zie je ze als wachters aan de ingang van iedere tempel staan. Aan het Erawan Shrine heeft het niet mogen baten.
Beschouw het leven als een luchtbel, zegt de Boeddha. Het kan in ieder ogenblik uiteenspatten. Met een net iets andere timing waren wij daar aan het Erawan Shrine in een grote vuurbal uiteengespat. We zijn in iedere ogenblik maar één ademhaling van de dood verwijderd.
