AH Lekkerbekjes diepvries is door Nederlandse consumenten gekozen als meest opvallende misleiding in de supermarkt. Albert Heijn wint daarmee het Gouden Windei van voedselwaakhond Foodwatch. Van de mensen die hebben meegedaan aan deze publieksverkiezing heeft 39% op de AH Lekkerbekjes gestemd. Het Gouden Windei werd vandaag naar het hoofdkantoor van Albert Heijn gebracht. AH is het niet eens met de nominatie en weigerde dan ook de ‘prijs’ in ontvangst te nemen.
Verlagen hoeveelheid
De misleiding bij Albert Heijn zit hem in het een paar jaar geleden stilzwijgend verlagen van de hoeveelheid vis, terwijl het gewicht gelijk is gebleven. Van 75% koolvis naar 55%, terwijl de korst dikker is geworden. Albert Heijn beweert op basis van eigen consumententests dat een dikkere korst beter wordt gewaardeerd. De argumentatie dat de klant minder product wil of andere ingrediënten is door meer producenten gebruikt als verweer voor de nominatie. Ook inflatie is tijdens de verkiezing aangehaald door de genomineerden om kostenstijgingen te legitimeren. Wat Foodwatch betreft is er sprake van beknibbelflatie of krimpflatie wanneer er stilzwijgend iets wordt veranderd aan ingrediënten, in kwaliteit of hoeveelheid, zonder dat daar een lagere prijs tegenover staat.
Frank Lindner, campagneleider bij Foodwatch: ‘Dit jaar maakte onze verkiezing meer los dan anders bij producenten en supermarkten. We hadden dan ook meer kandidaten dan andere jaren omdat het beknibbelen op producten mede door inflatie op grote schaal plaatsvindt. Het is ook een makkelijke manier om kosten te besparen: alleen de zeer oplettende consument ontdekt vervanging van dure naar goedkope ingrediënten, of een verschil in het totaalgewicht. Als we het al ontdekken, slagen producenten erin een rookgordijn op te trekken waarin de wens van de consument en de hoge inflatie de boosdoeners zijn. Ze wassen hun handen in onschuld.’
Al jaren minder vis lekkerbek AH
Vertegenwoordigers van Albert Heijn hebben Foodwatch gewezen op het feit dat de vermindering van de vis met een kwart in de lekkerbek al enige jaren geleden heeft plaatsgevonden en dat de schapprijs pas later is verhoogd. Wat Foodwatch betreft is het ontbreken van een boodschap op de verpakking de belangrijkste reden dat de lekkerbek toch genomineerd is. Bovendien is een lekkerbek met slechts 55% vis misleidend te noemen. Een overweldigende groep stemmers vindt dit ook: maar liefst 39% stemde voor de lekkerbek, ook nadat het verweer van Albert Heijn integraal op de website van Foodwatch was geplaatst.
Dit jaar eindigt Milka Choco Sensations van fabrikant Mondelez als tweede met 28% van de stemmen. Heel veel consumenten zijn gevallen over het stilzwijgend vervangen van zonnebloemolie voor palmolie in dit product. Palmolie is relatief goedkoper, vaak minder duurzaam en minder gezond dan zonnebloemolie. Fabrikant Mondelez wijst naar de onvoorziene wisselingen in het grondstoffenaanbod en de inflatiedruk. Foodwatch wijst naar de netto jaarwinst van Mondelez over 2023 van omgerekend 4,7 miljard euro.
De derde plaats is dit jaar voor Nescafé Farmers Origin India koffiecups met 14% van de stemmen. Deze koffiecups van Producent Nestlé bevatten tegenwoordig minder gram koffie per cupje en koffie van goedkopere bonen, wat voorheen niet het geval was. De kiloprijs is daardoor sterk toegenomen. De fabrikant wijst naar de gestegen wereldmarktprijzen voor koffiebonen en zegt dat consumenten nog wel altijd 10 kopjes koffie kunnen zetten uit een verpakking. Foodwatch wijst naar de netto jaarwinst van Nestlé van omgerekend 10,6 miljard euro in 2023.
Op de vierde plaats eindigen de dit jaar veel kleiner geworden Knorr Veggie Wraps Wortel van Unilever (9% van de stemmen). De vijfde plaats wordt ingenomen door Liga Repen Noten Amandel & Pinda van Mondelez waar consumenten minder notenreep voor veel meer geld krijgen (6% van de stemmen). Zesde plek met 3% van de stemmen is voor Hertog IJs Citroentaart Meringue (Unilever) waaruit één portie ijs is verdwenen en het biscuitgehalte is verlaagd. En als laatste zijn de uitgeklede Danerolles Petit Pains Chocolat geëindigd, deze bevatten minder chocolade (1% van de stemmen).
Misleidende trucs
Dit jaar stond de verkiezing in het teken van krimpflatie en beknibbelflatie. Twee misleidende trucs die worden gebruikt door fabrikanten om dezelfde of een hogere prijs te vragen voor minder inhoud en/of een mindere kwaliteit. Consumenten krijgen, zonder het te merken, minder product of een slechter product. Beide trucs zijn zeer lastig om te ontdekken, want vaak zijn oude verpakkingen en kassabonnetjes al weggegooid. Oude prijzen en ingrediëntenlijsten zijn hierdoor lastig te achterhalen. Door dit soort misleiding aan de kaak te stellen, wil Foodwatch de eerlijkheid in de supermarkt bevorderen en fabrikanten aansporen om transparanter te zijn.
Het is niet de eerste keer dat Albert Heijn het Gouden Windei van Foodwatch krijgt. In 2015 wonnen de gedroogde cranberries van AH de prijs die geen enkele voedselfabrikant wil winnen. De cranberries werden toen verkocht als superfood. De cranberries bestonden alleen voor maar 30% uit de beroemde veenbessen en voor maar liefst 68% uit ananassiroop.
Foodwatch ontvangt jaarlijks honderden klachten van teleurgestelde consumenten die zich bedrogen voelen in de supermarkt. Hieruit worden de kandidaten voor het Gouden Windei geselecteerd. De genomineerden die het veel te bont maken worden op basis van deze meldingen en eigen onderzoek van de voedselwaakhond geselecteerd.
