• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Beeldende kunst » Anneke Roozendaal- kalligrafie is een spiegel van het hart

Anneke Roozendaal- kalligrafie is een spiegel van het hart

29 maart 2014 door de redactie

Anneke Roozendaal portretAnneke Roozendaal is vanaf haar twintigste bezig met kalligrafie en sinds vijftien  jaar met de Japanse en Chinese kalligrafie. De laatste twee jaar werkt zij professioneel als kalligraaf. Anneke is verbonden aan het International Zen Center Noorderpoort, zij voelt zich zen boeddhist, voor haar een  levensweg. ‘De stilte die ik ervaar bij het kalligraferen , doet mij scheppen en creëren.’

Kalligrafie is een spiegel van het hart

Anneke: ‘Kalligrafie belichaamt voor mij een vorm van schoonheid, dat alleen kan ontstaan vanuit verstilling van lichaam en geest, zeer essentieel voor de wijze waarop de inkt,  geconcentreerd en vrij, vloeit op het rijstpapier. Hierdoor ontstaat mijn werk vanuit Chi, trouw blijvend aan een gedegen basis en dagelijkse oefening van de Kanji karakters en de verschillende stijlen die daaruit voortvloeien.

Anneke Roozendaal Harmony
Anneke Roozendaal Harmony

Mijn weg in het kalligraferen begon toen ik twintig jaar was met het beoefenen van diverse westerse stijlen. Ook maakte ik deel uit van een groep die vertaalde filosofische teksten van Plato en Ficino kalligrafeerde. De laatste vijftien jaar kalligrafeer ik in de Japanse en Chinese stijl. De lessen en inspiratie ontving ik van een Japanse lerares en een Chinese meester. Met name mijn interesse voor het zenboeddhisme is altijd van sterke invloed geweest. Het kalligraferen kan alleen maar ontstaan vanuit een staat van ”No Mind.’

Een stille ruimte, ik leg mijn vilt op de grond of tafel, een vel rijstpapier, een wrijfsteen met een staaf zwarte inkt of bij groter werk een fles inkt … ik druppel een paar druppels water in de holte van de wrijfsteen en wrijf met de inktsteen totdat de inkt zwart is … is de inkt zwart, dan ga ik zitten bij het papier, ik kijk eerst in alle rust naar het witte vel voor enkele momenten, neem de penseel , laat deze zweven in de lucht boven het papier … haal diep adem en zet de eerste streep als een dans op het papier. Zo ontstaat mijn werk, na veel voorbereiding van het werk vooraf, veel oefenen, bestuderen en reflecteren.

Schrifttekens kunnen langzaam en precies geschreven worden of spontaan en snel, al naar gelang je stemming en techniek, maar vooral brengt de penseelvoering de ziel van de kalligraaf tot uitdrukking, wat de schrifttekens ook betekenen, de manier waarop ze geschreven zijn, toont het karakter van de kalligraaf.

Anneke Roozendaal KalligraferenKalligrafie kan nooit onoprecht zijn, er zal altijd een licht haperen van de kwast zijn, waarin het ware wezen van de schrijver onthuld wordt. Het gaat om schoonheid en expressiviteit, boven leesbaarheid. De penseelstreek kan dik en breed zijn, of diepzwart en gesloten, of dun en fijn, of licht en doorschijnend, als de kwast bijna droog is.

Ik heb me verdiept in alle stijlen van kalligrafie, volgens een eeuwenoude traditie, oude meesters bestudeerd. Het normaalschrift, Kaishu (Chinees) of Kaisho (Japans), zijn vereenvoudigde schrifttekens, veelal gebruikt in boeken en kranten. Het cursief schrift, Xingshu (Chinees) of Gyosho (Japans) is een sterk individueel bepaald handschrift. De penseelstreken van de afzonderlijke schrifttekens gaan vaak in elkaar over, wat ten koste kan gaan van de leesbaarheid. Het grasschrift, Caoshu (Chinees) of Sohsho (Japans) is een schrift met vereenvoudigde schrifttekens, waarbij de uit vele streken bestaande componenten van de schrifttekens door een krul worden vervangen.

Ondanks de grote ‘vrijheid’ die je hebt als kalligraaf in de schrijftypes is de volgorde van de streken waaruit het karakter bestaat een vaststaande regel.

De karakters bevatten een duizenden jaren oude beschaving, elk kalligrafisch werk heeft een eigen leven, ziel en verstilling … voorkomend in gedichten, geschriften of als toevoeging op een schilderij.

Mijn kalligrafisch werk wordt gemaakt of ontstaat in een enkele seconde, vanuit die basis, die bezieling door de studie van die eeuwenoude kunstvorm, waaraan maandenlange voorbereiding vooraf is gegaan. Het oefenen van de karakters klein en groot … vervolgens de eigen expressiviteit zoeken van binnenuit. Ik denk dan niet, reflecteer niet, er is niets anders dan de kwast, het papier, het moment van zijn en daartussen niets, of eigenlijk alles.

Anneke Roozendaal plakken kaligrafie Buddha Awakened One
Anneke Roozendaal plakken kaligrafie Buddha Awakened One

In Azië wordt al het kalligrafie werk ‘geplakt’. Dit houdt in dat er zelf lijm geprepareerd wordt op een speciale manier, vervolgens wordt het kalligrafiewerk na maanden drogen, bewerkt met de lijm en geplakt met meerdere lagen vellen rijstpapier, en te drogen gehangen op een speciaal gemaakt frame. Een intensief proces en spannend of het werk goed strak trekt. Het plakken is belangrijk om het papier, dat erg dun en kwetsbaar is, te conserveren.

Het is een uitermate zorgvuldig en tijdrovend proces, immers het rijstpapier dat door de lijm nat wordt, is uiterst kwetsbaar. Eigenlijk is het een vak apart en zeker in Azië zijn er mensen die daarvoor zijn opgeleid. Hier probeer ik dit ook grotendeels zelf te doen, al laat ik het soms over aan meer geoefende mensen. Is het kalligrafie werk zo geplakt met meerdere lagen, dan is er de keuze om het werk nog verder te bewerken met zijde voor het maken van een scroll. In dat geval wordt de zijde ook geplakt met rijstpapier, gedroogd op een frame en vervolgens uitgesneden op maat volgens vaststaande verhoudingen. Het hele werk met zijde wordt dan ook weer als geheel geplakt met rijstpapier en dan verwerkt tot scroll. Ook kan ervoor gekozen worden het werk in te lijsten, dan kan volstaan worden met het werk dat een aantal malen geplakt is met rijstpapier.

Anneke Roozendaal stempelEen stempel completeert het werk, je naam, ateliernaam of gedicht gekerfd uit speksteen, om je werk te voltooien of te signeren. In China is geen enkel werk zonder stempel, soms zie je veel stempels op een werk. Dan gebruiken de oude meesters stempels met familienaam, ateliernaam, maar ook kan iemand uit respect of erkenning zijn eigen stempel op jouw werk zetten. De kunst van het stempel maken stamt uit de derde of vierde eeuw. (Chuan – Shu)

De materialen kunnen zijn speksteen, marmer of jade.  De stempel is vaak een kunstvorm en kan een naam bevatten, gedicht of spreuk.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Beeldende kunst, De werkplaats Tags: Anneke Roozendaal, De Werkplaats, Kalligrafie, Noorder Poort, zenboeddhist

Lees ook:

  1. Anneke Roozendaal- kalligrafie is een spiegel van het hart
  2. Kunstschilder Teska Seligmann in De Werkplaats
  3. Martine Jacobs: ‘Het boeddhisme als heldere levensstijl’
  4. Jivan Mariam – ‘De grote heldere bloemen lijken verwant aan mandala’s en zijn evenwichtig in kleur en compositie’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Hans Kamphof zegt

    30 maart 2014 om 09:57

    citaat: ” Het gaat om schoonheid en expressiviteit, boven leesbaarheid”. Hier ben ik het mee oneens. Schrifttekens dienen om gelezen te worden, een vorm van communicatie dus. In het gunstigste geval zou je kunnen zeggen dat er gesproken kan worden over door kalligrafie geïnspireerde kunst. Zorgvuldig schrijven met pen en/of penseel kan een hoog meditatief gehalte hebben; akkoord. En is inderdaad een spiegel van de ziel anders zouden de grafologen zonder werk zitten. Een zorgvuldig geschreven handschrift is de meest basale vorm van kalligrafische kunst van waaruit alle schriftstijlen ontstaan zijn. Onder invloed van de culturele omgeving waarin de schrijver zich bevindt.
    Maar ik heb grote bewondering voor de penseelvaardigheid van Anneke Roozendaal.

    Het aanleren van een duidelijk (hand-)schrift vergt discipline en veel, heel veel geduld.

    Een hartelijke groet met
    Vrede & alle goeds van

    Hans Kamphof

  2. Marjita zegt

    30 maart 2014 om 11:59

    Ik heb ook grote bewondering voor de penseelvaardigheid van Anneke Roozendaal. En, voor mij als kunstenaar, is niet alleen schrift een vorm van communicatie. Juist kunst in haar pure vorm is m.i het meest zuivere communicatiemiddel dat er is. Schrift kan alleen verwijzen naar iets. Kunst heeft de potentie om ’te zijn wat het is’. En zo kan kalligrafie denk ik ook een pure vorm zijn. Gewoon als penseelstreek, precies zoals een penseelstreek is.

  3. Hans Kamphof zegt

    30 maart 2014 om 14:20

    Het is een terugkerende discussie Marja in het kalligrafenwereldje; Moet kalligrafie enkel en uitsluitend leesbaar zijn of mag je ook een stap verder gaan zoals Anneke Roozendaal dit doet. Ik neig tot het eerste. Ik heb zo mijn twijfels of kunst de meest pure vorm van communicatie is. Het is een ANDERE vorm van communicatie. Niet beter of slechter maar anders. Zonder schrift zou de dharma zich minder snel verbreid hebben denk ik.
    Een hartelijke groet met Vrede & alle goeds van

    Hans Kamphof

    • Marjita/Marja zegt

      30 maart 2014 om 15:47

      Ja, ik realiseerde me ook nadat ik mijn reactie had geplaatst, dat als je kalligrafie zo beschouwd, het ook geen kalligrafie meer kunt noemen. En kunst is inderdaad een ANDERE vorm van communicatie. Dat ben ik met je eens, Hans. Er het woordje ‘puur’ aan geven is alweer zo’n etiket. Dus dat neem ik bij deze terug!

      • anneke roozendaal zegt

        30 maart 2014 om 16:59

        ik wil graag reageren , als ik beschrijf dat “schoonheid en expressiviteit gaat boven leesbaarheid” , betekent dat voor mij niet dat de kalligrafie niet ‘leesbaar’ is, het is wel degelijk leesbaar en herkenbaar,een kenner kan het karakter eruit halen … kalligrafie is niet alleen het schrift , maar duidelijk een schoonschrift, een kunstvorm.
        In de kalligrafie zijn vele stijlen,blokschrift, cursief en semi cursief, die leesbaar zijn, door de manier waarop ze neergezet worden en schoonheid en expressiviteit laten zien, ontstaan uit stilte,met voelbare CHI.
        Oude meesters laten dit zien, het is een traditie die doorgaat.
        al het goede, anneke roozendaal

  4. Hans Kamphof zegt

    30 maart 2014 om 20:00

    Even voor alle duidelijkheid Anneke. Ik ben lid van Mercator. En heb les gehad van wijlen Jan Schalkwijk en Thomas Laudy om me het humanistisch cursief eigen te maken als schrift voor dagelijks gebruik’

    Een hartelijke groet met
    Vrede & alle goeds van
    Hans

  5. anneke zegt

    3 april 2014 om 08:24

    beste hans,
    ik begrijp je standpunt heel goed, mede door mijn 20 jaar lange ervaring van het schrijven,les krijgen en les geven in de westerse kalligrafie stijlen.
    Op mijn website spreek ik over kalligrafie, ik moet eigenlijk spreken over oosterse kalligrafie waar expressie en innerlijke kracht (CHI) meer naar voren komt en naar mijn mening van belang is om het schrijven van teksten tot een ‘leesbaar’ hoogtepunt te laten zijn.

    Ik begrijp dat mijn website tot begripsverwarring kan leiden….

    Het lijkt me interessant om in de toekomst elkaars werk naast elkaar te leggen en daarover te praten,

    een warme groet,
    anneke roozendaal

Primaire Sidebar

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

02 feb
Meditatie in het dagelijks leven
2 feb 23
08 feb
Online Lezingenserie 'Spirituele wetenschap - De nieuwe wetenschappelijke mentaliteit' (2)
8 feb 23
08 feb
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
8 feb 23
09 feb
ONLINE - Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
9 feb 23
09 feb
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
9 feb 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Taigu – Het lijden in de wereld

    Taigu - 6 februari 2023

    Het komt Taigu voor dat boeddhisme te vaak gaat over ‘verlichting’ en te weinig over het lijden in de wereld, dat eerst moet worden opgelost voordat iemand zich in spirituele zin bevrijd kan wanen. Het existentiële kerndilemma van boeddhisme is dat wij ieder delen in de rotheid van de wereld, terwijl wij over het vermogen beschikken onze bevrijding dichterbij te brengen door het lijden van de ander te verminderen. In sommige teksten wordt dit vermogen ‘boeddhanatuur’ genoemd.

    Linkerhemisfeer domineert – een catastrofale weg

    Rob van Boven en Luuk Mur - 6 februari 2023

    We leven steeds meer in een materialistische wereld gericht op nut en macht, met hebzucht als doorlopende achtergrond motivatie. Afleiding is inmiddels vooral een noodzakelijkheid, waardoor het een gevangenis is geworden. Volle brede aandacht voor de natuur, elkaar, de omgeving kunnen we niet meer opbrengen.

    Ashoka – India’s bijna vergeten keizer

    Kees Moerbeek - 5 februari 2023

    De verdiensten van Ashoka (circa 268 – 232 v.o.j.), de derde keizer van het Mauryaanse rijk zijn groot, maar hij was bijna vergeten. De vertaling van zijn inscripties in de 19de eeuw ontrukte hem aan 2.000 jaar vergetelheid. Dit artikel gaat over het boek Mauryan India van de ook internationaal eminente Indiase historicus Irfan Habib en vooral over Ashoka’s inscripties.

    Erik – Een kleine geschiedenis van de leegte

    Erik Hoogcarspel - 1 februari 2023

    Logica is als de Formule 1: het geeft een hoop lawaai, maar het leidt ergens naar. Leegte gaat ook nergens naartoe, het heeft geen geschiedenis, dat hebben alleen de mensen die erover praten.

    Erik Hoogcarspel – Een beter boeddhisme met fenomenologie

    gastauteur - 16 januari 2023

    De Boeddha heeft zich ook nooit 100.000 geboortes herinnerd. Als je een goede meditatie hebt dan kan het voorkomen dat er heel veel situaties van vroeger door je hoofd spelen. En dat zijn allemaal geboortes van een ik en de dood van een ik. Je ik is niks anders dan het volledig verwikkeld zijn in jouw situatie. En dat gebeurt ook in je meditatie.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Redactiestatuut en redactieformule – pijlers van het BD
    • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
    • Beelden Hindoetempels vernield in Bangladesh
    • Guy – Heilzaam handelen (P. samma kammanta)
    • Boeken – monddood

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens