Recensie ‘De Diepte van het zijn’

De Dalai Lama. Op Twitter heeft hij tegen de zes en half miljoen volgers en hij volgt helemaal niemand. Dit om een eigentijdse duiding te geven van zijn bereik, statuur en potentiële impact op het leven van velen over de hele wereld. In een vlaag van impulsieve hoogmoed reageerde ik op de oproep van dit blad om te schrijven over ‘De Diepte van het Zijn’.

In het boekwerk richt de Dalai Lama zich op de kern van de boeddistische leer. Dit is voor u omlijst met een vriendelijke inleiding van Nicholas Vreeland en een persoonlijk nawoord van Richard Gere, filmster en openbaar actief voor de internationale promotie van het boeddhisme.

De Dalai Lama begint door het boeddhisme te positioneren als anders dan andere ‘wereldreligies’, omdat de leer het bestaan van ‘de ziel’ of ‘het zelf’ tot in het diepte van het zijn ontkent. Ja, grote shock: uw ‘zelf’ kunt u zien als een illusie. Dat strijkt recht in tegen de haren van onze westerse ‘verlichte’ kijk op het eigen ego als centrum, vertrekpunt en maatstaaf voor alles.

De boeddhistische leer van zelfloosheid blijkt gestoeld te zijn op heel veel weldoordachte theorie die ook nog pas volledig ervaren kan worden door veel en lang te mediteren – met lezen alleen redt u dat helaas dus niet. Toch is het kennen van de theorie ook volgens de Dalai Lama een vereiste voor ontwikkeling. Daar is ‘De Diepte van het Zijn’ een goed bruikbaar hulpmiddel bij. In eenvoudig taalgebruik neemt hij u mee naar de kern van zijn wereldbeeld; langs het gedachtengoed dat de theoretici onder de volgelingen van Boeddha in de afgelopen duizenden jaren hebben vormgeven. En hij plaatst het praktisch toepasbaar nut daarvan voor het hier en nu in onze samenleving ongedwongen voorop. Op beheerste wijze neemt hij de tijd om helder te uit een te zetten hoe de theorie van zijn leer tot stand is gekomen en haalt daarbij ook nog verschillende stromingen aan, zoals ‘het grote wiel’ en  ‘de  middenweg’. Hoe knap het is, dat hij het allemaal eenvoudig brengt, blijkt als u probeert om het door te vertellen aan anderen. Dan merkt u pas dat het toch beslist geen simpele zaken zijn.

Ook bijvoorbeeld als u, net als ik, moeite heeft met het geschetste bestaan van vorige en volgende levens, is het aangenaam om te merken dat de Dalai Lama het daar zó naturel over heeft, dat bezwaren er eigenlijk niet eens toe doen. Sowieso, iemand die meerdere pagina’s boeiend kan schrijven over het al dan niet aanwezige ‘zijn van een stoel’ in een stoel, die is het waard om te lezen, naar te luisteren en indien gewenst te volgen. In gedachte houdend dat zijn ultieme leermeester, de boeddha himself, wel altijd nadrukkelijk zei:  “U bent uw eigen meester”.

‘Marius Schulte Nordholt deed de school voor journalistiek in Utrecht. Momenteel werkt hij als woordvoerder voor Almere met aandacht en passie voor de ontwikkeling naar een Smart Society. Het boeddhistische gedachtengoed inspireert hem net als het boek en de methode ‘geweldloze communicatie’ van Marshall Rosenberg.

Dalai Lama
“De diepte van het zijn” , Xander Uitgevers, Amsterdam, 2013
ISBN 9789401600507