In het Boeddhistisch Dagblad werd van de week een discussie gevoerd over of boeddhisten wel of geen kerst vieren. Ik weet niet of ik een boeddhist ben maar kerst vier ik wel. Het was in mijn familie het belangrijkste feest van het jaar. Veel belangrijker dan verjaardagen – en dat gold zeker voor mijn verjaardag vlak voor de kerst. Die had ik dit jaar gemakshalve in november al gevierd. En ik kreeg, toen ik acht was, vlak na de kerst een broertje, dus bij het horen van traditionele kerstliedjes over kleine kindekes denk ik ook altijd even aan hem. Hij is helaas zeven jaar geleden overleden. Kerstmis: een tijd om het huis te versieren, een echte boom op te tuigen, om even stil te staan en te gedenken. En uiteraard om lekker te eten.
Ik ben dol op traditioneel Tsjechisch kersteten: kerstkoekjes, kerstbrood, aardappelsalade met vis op kerstavond. Zo’n 350 dagen per jaar eet ik (vrijwel) plantaardig, maar op kerstavond even niet.
Op eerste kerstdag maakten we een plantaardig recept met pompoen uit de oven van Yvette van Boven. Officieel heet het ‘hasselback butternut met harissa’ (Makkelijk en onweerstaanbaar: Yvette maakt er een waar pompoenfeest van | de Volkskrant) en het leek me erg geschikt voor een kerstdiner. En dat was het ook! Ik wilde met bijna de hele familie aan tafel toch graag iets indrukwekkend op tafel zetten voor mensen die kerstkip of -kalkoen gewend zijn, en daar leende het zich uitstekend voor: kerstpompoen in plaats van kerstkalkoen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik zelf dit jaar beperkt heb bijgedragen, want ik onderging een dubbele staaroperatie. Ik bezie de wereld nu met nieuwe ogen, en zie kleuren die ik al lang niet heb gezien. Heel bijzonder. Maar ik moest rustig aan doen en mijn kinderen kunnen goed koken dus het kwam goed. Terwijl ik dit schrijf op vrijdag-restjesdag heb ik zojuist de laatste restjes van de pompoen opgegeten, en het was nog steeds verrukkelijk.
Een algemene tip van Yvette van Boven: werk met zuur en zout: “Van azijn en citroen tot tamarinde: de pompoen heeft een frisse tegenhanger nodig. En gebruik zout. Mensen die zeggen niet van pompoen te houden begrijp ik echt, ze kunnen absoluut weeïg van smaak zijn. Maar als u ze goed op smaak brengt, zijn ze fantastisch!” Hier volgt het recept voor “Hasselback butternut met harissa, romige cashew-tahincrème en gekarameliseerde rode ui en pitten”.
Ingrediënten voor 6 personen als hoofdgerecht (of 12 als bijgerecht):
- 1 grotere flespompoen, geschild – die van ons was ruim anderhalf kilo
- 3+3 eetl. olijfolie
- 2-3 eetl. harissa (naar smaak en soort)
- 1 theel. komijnpoeder
- zout en versgemalen zwarte peper
- 12 gedroogde laurierblaadjes
- 3 grote (rode) uien, in dunne ringen
- 2 eetl. balsamicoazijn
- 2+2 eetl. ahornsiroop
- 100 gram cashewnoten (ongebrand en ongezouten, 30 minuten geweekt in heet water)
- 2 eetl. tahin
- sap van 1 citroen
- handjevol pompoenpitten of pijnboompitten
Verwarm de oven voor op 200 graden. Snijd de flespompoen over de lengte doormidden en verwijder de zaden. Maak inkepingen over de rug van de pompoenhelften, maar snijd niet helemaal door. Ik doe dat door twee houten eetstokjes aan weerszijden van de pompoenhelft te leggen, zodat je mes niet kan doorschieten en de pompoenhelften één geheel blijven. Leg de pompoenhelften voorzichtig naast elkaar op een ingevette ovenschaal of bakplaat.
Meng 3 eetlepels olijfolie, harissa en komijn in een kom. Bestrijk de pompoenhelften ermee, zorg dat het ook in de inkepingen komt. Duw de laurierblaadjes om de zoveel sneetjes in een inkeping.
Rooster de pompoenhelften 45-60 minuten tot ze gaar zijn en een mesje er zonder moeite doorheen glijdt. Verhit intussen de rest van de olijfolie in een koekenpan op middelhoog vuur en fruit de (rode) ui heel langzaam op laag vuur tot deze volledig zacht en gekarameliseerd is (dit duurt ca. 15-20 minuten). Roer regelmatig om aankoeken te voorkomen en voeg een scheutje water toe als dat wel gebeurt, dan komt het weer los. Blus op het laatst de ui af met de balsamicoazijn en 2 eetlepels ahornsiroop en bak nog 2 minuten. Maal er zout en peper boven, haal van het vuur en zet apart.
Yvette gebruikt de pompoenpitten van de pompoen zelf. Fantastisch, want anders gooi je ze misschien weg. Ik heb daar echter slechte ervaringen mee: het resultaat was eigenlijk nooit lekker, altijd te hard. Wij gebruikten pijnboompitten, maar gekochte – gepelde – pompoenpitten kunnen uiteraard ook, om dichter bij het originele recept te blijven. Pof de pompoenpitten of pijnboompitten in een droge koekenpan, giet 2 eetlepels ahornsiroop erop, laat het karamelliseren en bestrooi met wat zout. Laat afkoelen.
Maak als laatste de romige cashew-tahincrème. Giet de cashewnoten af, maar bewaar het weekwater. Doe de cashewnoten, tahin en het citroensap in de beker van de blender of keukenmachine, giet er een scheutje weekwater bij en draai langdurig tot een gladde saus. Stop de machine af en toe, veeg de randen naar beneden en voeg meer water toe om een crème te krijgen die zo dik is als volle yoghurt. Breng op smaak met zout en peper. Schep op een schaal of groot bord.
Haal de flespompoenhelften uit de oven. Leg ze op de cashewcrème. Verdeel de ui erover. Garneer met de gekarameliseerde pompoenpitten en dien op.
Wij aten hier polenta bij met langzaam gestoofde (met wat olijfolie, ui, knoflook, tomatenpuree en een scheutje rode wijn) gemengde paddenstoelen. Het kan natuurlijk ook met rijst, bulgur, couscous of een goed stuk brood geserveerd worden.
Een kerstrecept na de kerst is natuurlijk als mosterd na de maaltijd, maar er zijn vast nog wel gelegenheden waar dit recept van pas komt. Misschien wel met oud en nieuw.
Fijne jaarwisseling.
