• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhistisch leven » B'eter » Jana – terug van weggeweest en oproep aan lezers

Jana – terug van weggeweest en oproep aan lezers

18 maart 2023 door Jana Verboom 2 Reacties

Maart 2013. Ik herinner het me als de dag van gisteren. Teleurgesteld stond ik in een grote boekhandel in Utrecht. Het boek waar ik voor kwam hadden ze niet. Min of meer door toeval liep ik met een boek van Thich Nhat Hanh de winkel uit. Niet veel later had ik mijn leraar gevonden. Het voelde als thuiskomen.

Enige tijd later zocht ik naar informatie over boeddhistisch eten. Min of meer toevallig kwam ik uit bij de recepten van Jessica Hummel (https://boeddhistischdagblad.nl/schrijvers/jesjeshum/). Ik vond het heel jammer dat de reeks niet doorliep, trok de stoute schoenen aan en schreef een tijdlang zelf recepten voor de rubriek B’eter.

Vijf jaar geleden, ik had inmiddels een nieuwe baan, voelde het ietwat ongemakkelijk dat mijn oude stukjes werden herplaatst. Niet zozeer vanwege de recepten, maar meer vanwege de persoonlijke ontboezemingen. De stukjes waren een momentopname, de ‘ik’ die de stukjes had geschreven was niet meer de ‘ik’ van vijf jaar geleden. Ook de wereld was veranderd. De stukjes werden op mijn verzoek onder pseudoniem gezet, mijn dharmanaam, in 2014 van Thich Nhat Hanh ontvangen toen ik bij een retraite de Vijf Aandachtsoefeningen aannam (https://www.aandacht.net/beoefening/teksten#).

Weer vijf jaar later is de situatie opnieuw anders. Nieuwe ik, nieuwe werkelijkheid. En ook nu heb ik een recent boek van Thich Nhat Hanh gelezen: Met Zen de Planeet Redden (https://www.aandacht.net/winkel/boeken-thich-nhat-hanh/met-zen-de-planeet-redden). Het boek eindigt met een oproep aan de lezer: Moeder Aarde heeft je nodig. Wat ga jij doen? Schrijven voor het BD kwam weer in beeld als concrete actie. Maar er is meer veranderd in de afgelopen 10 jaar, en ik wil het dit keer anders doen. De klimaatcrisis is erger dan ooit, de biodiversiteitscrisis ook, er is een energiecrisis en een stikstofcrisis bij gekomen. Zelfs in Den Haag en onder wetenschappers wordt veel gesproken over de broodnodige eiwittransitie – van dierlijke naar plantaardige eiwitten – die een einde kan maken aan al deze crises. Ook staan kranten en tijdschriften tegenwoordig vol met vegetarische en vegan recepten: plantaardig eten is behoorlijk mainstream geworden.

Wat kan een rubriek B’eter nog bijdragen? Net als vroeger kan ik weer mijn bronnen en bevindingen met jullie delen. De dierlijke productie- en consumptieketen is de grootste bron van dierenleed, klimaatverandering, en biodiversiteitsverlies op aarde. Een groot deel van het landbouwareaal wordt gebruikt voor veeteelt en productie van veevoer. Dat leidt tot vernietiging van de tropische regenwouden, de stikstofcrisis en andere ellende. Om nog maar te zwijgen over het dierenleed. Op deze plaats kan ik feiten en cijfers met de lezer delen, die ik tegenkom in mijn werk als milieuwetenschapper. Zoals dit: ‘We gebruiken wereldwijd ongeveer 80 procent van alle landbouwgrond voor veevoer, terwijl uiteindelijk nog geen 20 procent van de calorieën die we mondiaal verbruiken van dierlijke producten komt. Dat is omdat dieren ook moeten eten, en ze bij hun stofwisseling energie verbranden en ontlasting produceren. Het is dus veel landgebruik, voor uiteindelijk weinig voedsel voor de mens’ (https://www.oneworld.nl/lezen/klimaat/kunnen-we-met-onze-landbouwgrond-de-klimaatstrijd-winnen/).

Daarnaast heb ik een nieuw project bedacht waarbij ik de hulp van de lezers nodig heb. Ik zal dat kort uitleggen. Weliswaar staan de kranten en tijdschriften tegenwoordig vol met vegan recepten, maar die zitten vaak vol exotische, uitheemse ingrediënten als chiazaad, jackfruit en kokosmelk. Ook is de industrie druk bezig met vegan vervangers voor bekende producten, zoals speckreepjes (met ck), bitterballen en Magnum ijsjes. Allemaal prima ontwikkelingen, maar het roept bij mij de vraag op: wat aten de mensen vroeger, toen vlees nog een luxe product was dat hooguit op zondag op tafel kwam? In het Midden-Oosten heeft men falafel, hummus, tabouleh, shakshuka, baba ganoush. In India heeft men dahls en curry’s. In Indonesië tempeh, tofu, gado gado. Heerlijke vegetarische en vegan gerechten waar geen vleeseter de neus voor ophaalt. Wat hebben wij in Nederland/Noordwest Europa als vega-klassiekers? Hebben wij die wel?

Bospaddenstoelensoep, gemaakt door Jana’s Tsjechische nichtje Lucie naar een oud familierecept.

Ik heb mijn eigen ouders deze vraag gesteld, tachtigers, in Tsjechoslowakije opgegroeid. Ze konden zich diverse recepten herinneren uit de Tweede Wereldoorlog en de tijd erna, met aardappels in de hoofdrol. Van geraspte gekookte aardappels en meel, soms met ei, werd een soort deeg gemaakt, waarvan dan diverse soorten balletjes werden gemaakt, met of zonder vulling, die werden gekookt. Denk aan gnocchi. Daar at je dan bijvoorbeeld zuurkool bij. Verder waren bospaddenstoelen het vlees van de armen. Bospaddenstoelen kun je op verschillende manieren gebruiken: als schnitzel frituren, roerbakken, in het zuur inleggen, drogen. Van gedroogde paddenstoelen en aardappelen kon je een voedzame soep koken, indien voorradig met winterpeen, knolselderij en/of kool. Met karwij en majoraan als smaakmakers. Linzen werden ook gegeten: gekookt, met gebakken ui, augurk, en als het kon een gebakken eitje erbij. Een ander geliefd ingrediënt dat werd gebruikt als vleesvervanger, onder andere voor het maken van pasteitjes en burgers, was groene kool. Groene kool is tegenwoordig niet populair meer. Zodra ik groene kool te pakken krijg (ik woon in een dorp met beperkte mogelijkheden) ga ik enkele van deze recepten voor jullie proberen en daar over berichten.

Maar nu zijn jullie als lezer aan de beurt! Wat aten Nederlandse en Vlaamse vegetariërs/vegans en mensen die gedwongen werden door omstandigheden (oorlog, armoede) om vegetarisch te eten vroeger? In de tijd dat de winkels niet vollagen met vleesvervangers en exotische producten van ver weg? Denk aan de  Tweede Wereldoorlog t/m de jaren ’60 van de vorige eeuw. Wat zijn de familierecepten die toevallig vegetarisch zijn? Graaf in eigen geheugen of interview je ouders of grootouders of anderen die deze tijd bewust hebben meegemaakt – al dan niet vegetariërs. Of kijk in oude kookboeken. Ik ben met name op zoek naar smakelijke Nederlandse/Vlaamse recepten van voor- en hoofdgerechten (vrijwel) zonder vlees en zuivel. Het mag ook uit de buurlanden zijn (Noordwest Europa). Stuur een reactie naar janaverboom@gmail.com dan beloof ik die recepten te proberen en hier te delen, liefst natuurlijk met een verhaal erbij over de oorsprong. Ondertussen zal ik zelf ook doorgaan met de vraag stellen aan ouderen in mijn eigen netwerk. Opdat we samen een archiefje kunnen maken met duurzame vegaklassiekers van eigen (Europese) bodem. Overigens mogen jullie mij ook andere recepten sturen die je het delen waard vindt. Liefst plantaardig. Ik ben benieuwd!

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: B'eter, Columns, Geluk, Milieu, Natuur, Voedsel Tags: archief, armoede, geschiedenis, Jana Verboom, Jessica Hummel, klimaatverandering, nieuw project, vega, vlees, vleesloze recepten

Lees ook:

  1. ProVeg – Helft Europeanen vermindert vleesconsumptie
  2. Het jaar 2022 – dag 248 – radeloos
  3. Europese wet tegen ontbossing onvolledig
  4. Milieudefensie – ‘Schrikbarend dat bedrijven groot deel uitstoot negeren’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Louis zegt

    19 maart 2023 om 10:12

    Ik ben de zoon van een slager en een kok van niks maar je oproep vind ik geweldig, back to basic en het eenvoudig houden.

    Beantwoorden
    • Paula Kubicek zegt

      20 maart 2023 om 08:32

      Hoi Jani, dankzij je moeder kan ik je stuk lezen. Erg leerzaam, inderdaad, terug naar de tijd van onze oma’s, dichtbij de natuur. Ik woonde in een dorp, alles hebben wij vanuit het natuur gehaald. Wat wij gegeten hebben was toch vol vitamines en mineralen, neem nou alleen maanzaad en de recepten er mee. Die je nu alleen op broodjes ziet. Vlees was er alleen op zondag, te duur, bijna niet te verkrijgen.Wij hadden een tuin met alles wat groente, fruit betreft. Voorrad in de kelder voor de hele winter, veel ingepot. Ipv chips, snoep zelfgemaakte tutti frutti. Wij hebben alleen seizoen groente, fruit gegeten. Doe ik nog steeds. Hoop dat je artikel veel mensen leest, hoop dat iedereen bewust wordt van zijn aandeel voor betere milieu, behoud van natuur. Lieve groetjes Pavla

      Beantwoorden

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Juist spreken bestaat uit:

  • Onthouding van het vertellen van leugens
  • Onthouding van het spreken van lasterende taal
  • Onthouding van het spreken van harde woorden
  • Onthouding van onzinnig gepraat

Dit zijn de regels voor het reageren op deze site.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Door:

Jana Verboom

Jana Verboom is bioloog en docent milieuwetenschappen. Bewust van het lijden veroorzaakt door de productie en consumptie van dierlijke producten als vlees en zuivel wil ze aandacht vragen voor de noodzakelijke transitie naar plantaardige voeding. Geïnspireerd door het leven en werk van Thich Nhat Hanh wil ze haar lezers inspireren om hap voor hap stapjes te zetten naar een betere toekomst voor Moeder Aarde. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

20 mrt
Open Les Kum Nye Yoga en meditatie | Live op ma t/m wo
20 mrt 23
21 mrt
Stoepaceremonie Nieuwe Maan | Live
21 mrt 23
21 mrt
Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
21 mrt 23
21 mrt
Vipassana meditatie Rotterdam
21 mrt 23
Rotterdam
22 mrt
Online Lezingenserie 'Universele symbolen: de taal van de ziel' (4)
22 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Van nul tot stil in acht tellen
    • Het jaar 2023 – dag 79 – ferwart
    • Boeken – Mijn kind heeft OCD
    • Jasper – Vrouwen in het Zwart in Groningen
    • Over de Lotus-soetra (13): De parabel van het brandende huis

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens