Zou er een soort databank van kennis bestaan waaruit we allemaal (kunnen) putten? Soms blijken mensen ineens over allerlei kennis te beschikken, of ze kunnen iets wat ze kort daarvoor nog niet konden. Een vriendin vertelde me over een vrouw in Marokko die kon lezen, noch schrijven en alleen het plaatselijke dialect beheerste, maar wel van de ene dag op de andere perfect Frans sprak.
Mensen die dingen weten die ze onmogelijk kúnnen weten, worden soms ‘savanten’ genoemd. Ze spreken plotseling talen die ze nooit geleerd hebben of lossen de meest gecompliceerde sommen op in een fractie van een seconde. Vaak ‘zien’ ze de antwoorden in kleuren of zelfs in emoties.
Fox-news had een interview met Derek Amato, een man die na een duik in een ondiep zwembad ineens veranderde in een zeer begaafd musicus. Toch kan Amato geen muziek lezen. Hij ziet de noten als zwarte en witte vlakken voorbijdrijven in zijn geest. Een onderzoek van de Universiteit van Padua onder leiding van de psycholoog Patrizio Tressoldi wees uit dat sommige mensen een correcte diagnose kunnen stellen op basis van de naam van een voor hen onbekende patiënt. Net of ze op de een of andere manier gebruik maken van een geheime databank die buiten henzelf staat.
Maar er zijn situaties te bedenken waarin ook ‘gewone mensen’ ideeën hebben die niet van henzelf afkomstig lijken. Hoe vaak komt het niet voor dat mensen ongeveer gelijktijdig hetzelfde idee krijgen? In een uitzending van ‘De Wereld Draait Door’ vertelde Paul Römer, Algemeen Directeur van Endemol Nederland, hoe hij het idee kreeg om met een verborgen camera ouderen te filmen. Een paar dagen later hoorde hij dat de concurrentie het idee net had vastgelegd in de vorm van ‘Benidorm Bastards’, een programma dat het leven van ouderen in Benidorm volgt met een verborgen camera.
Soms lijkt het alsof ons denken niet alleen aan onszelf toebehoord, alsof we allemaal uit een grote mentale pot graaien. Ook die gedachten zijn niet origineel. Volgens Nederlander Benedict de Spinoza (1632-1677) is alles in het universum één. Er is slechts één substantie en die substantie kunnen we als God of als natuur opvatten. Ieder mens is een plaatselijke concentratie van deze substantie, maar is niet echt een individu, want het enige ware is het universum in zijn geheel.
Albert Einstein noemde de mensen ‘een deel van het geheel dat door ons het universum wordt genoemd’. Volgens Einstein is het feit dat de mens zich afgescheiden voelt van de rest van de mensheid een illusie als gevolg van het bewustzijn. “Deze illusie is een soort gevangenis, die ons beperkt tot het najagen van persoonlijk succes.”
De van oorsprong West-Afrikaanse Voodoo-religie zegt dat het universum één geheel is, en dat alles met elkaar te maken heeft. Er bestaan volgens de religie geen toevalligheden of ongelukjes. Alles gebeurt als een gevolg van iets anders en alles is ‘n deeltje van één groot geheel. Wat je een ander aan doet, doe je ook jezelf aan, omdat je de ander als het ware bent. Voodoo (vous deux) betekent ‘kijk jou’ (zie jezelf).
Ook Plato kwam tot de conclusie dat de wereld als een levend, intelligent wezen is. Een ‘aanwezigheid met een ziel, die alle dingen in zich herbergt en met elkaar verbindt’. De psycholoog Gustav Carl Jung ging er van uit dat er zoiets als een databank bestaat waar de mensen met hun onderbewustzijn op kunnen inloggen. Hij noemde dat het ‘collectief onderbewustzijn’. Volgens Jung is het verkeerd om aan te nemen dat de psyche een zuiver persoonlijk aangelegenheid is. Ze maakt volgens Jung ook deel uit van het collectieve onderbewustzijn, een gemeenschappelijk psychische erfenis die ons hele gezamenlijke verleden bevat (informatie) en alle onderdelen van hoe we nu in elkaar zitten. Jung noemde het de ’schatkamer’ van de psychische erfenis van de gehele mensheid.
Volgens de boeddhisten besta je als individu eigenlijk niet. Dat lijkt slechts. Je ‘ik’ is een bijprodukt van de vijf ‘skandhas’: Rupa (vorm en materie), vedana (tastzin), sañña (perceptie), sankhara (gewoonten, gedachten en meningen) en viññana (bewustzijn). In het boeddhisme wordt de illusie van het ego ‘Anatta’ of anatman genoemd. Volgens de Theravada-stroming is de werkelijkheid een leugen, volgens de Mahayana bestaat ze uit leegte die we zelf vullen, zoals een droom.
De vijf skandhas zijn de illusies die Maya ons voortovert om de werkelijkheid overtuigingskracht te geven. Ze geven ons het gevoel ergens te zijn, met een gevoel en een mening. De skandha’s geven ons het gevoel een individu te zijn, omdat we het gevoel hebben dat we ergens anders zijn en anders denken dan ‘n ander. De ervaring die je ‘ik’ noemt, heeft volgens de boeddhisten geen eigenaar. Je ‘ik’ is een gevolg van de focus van de skandhas, net zoals het stukje werkelijkheid dat je ziet een gevolg is van waar je naar kijkt. Het bewustzijn bundelt de informatie van de skandhas en maakt er in de ‘alaya-vijnana’ (de opslagplaats van de kennis) een geloofwaardige illusie van.
Het lijkt wel of savanten via hun onderbewustzijn contact hebben met wat de Boeddhisten de ‘alaya-vijnana’ noemen, de opslagplaats van alle kennis. Zou het kunnen dat we allemaal op de een of andere manier verbonden zijn met deze opslagplaats en zo ook indirect met elkaar?
G.J. Smeets zegt
‘De opslagplaats van alle kennis.’ Dat is de zoveelste variant van het godsidee.
Het blogstuk is mijns inziens dan ook een flirt met het bovennatuurlijke. Het simpele feit is dat ‘opslagplaats van alle kennis’ een absurd idee is. Hoeveel insecten zijn er op de wereld, triljoen? Tien triljoen? Honderd triljoen? Miljoen triljoen? Milliard triljoen? Waar zou de kennis van al die individuele diertjes opgeslagen liggen?
Het probleem met dit soort teksten is dat ze suggestieve onzin zijn. En steevast wordt het boeddhisme erbij gesleept om de onzin kracht bij te zetten. Beste Peter Vrijdag, mensen hebben geen illusionair beeld van de wereld. Hun lichaam (inclusief de hersenen) is het raakvlak met de wereld om hen heen. Slangen en walvissen, bacteriën, olifanten en dassen en insecten hebben ook hersenen. En net als mensen hebben al die levende wezens geen illusionair beeld van de wereld.
Piet Nusteleijn zegt
Een nieuwe bewoording van oa. “het Akasha geheugen”;
De opslagplaats van alle kennis.
Een nieuwe variant op het woord ‘God’.
Deze opslagplaats doet mij teveel aan een loods op verafgelegen bedrijfsterrein denken.
Ik zal dit begrip dan ook niet gaan gebruiken. In deze zin spreekt het me niet aan.
Qua inhoud spreekt het me wel aan; deze alles verbindende God. Op een voor ons onnavolgbare wijze LEVEN/ZIJN we en ZIJN we met elkaar ÉÉN, dus verbonden.
Even tussendoor: Er is iets dat “ziet”. Er is iets dat “weet”.
Welke naam wil je daaraan geven?
Alle mensen “hebben” dit.
Hoe wil je “dit” noemen. Welke naam wil je hieraan geven, zodat we erover kunnen schrijven?
Op een gegeven moment kan je zien dat je minder goed kan kijken.
Hoe kan je zien dat je minder goed bent gaan kijken?
Dat zie je door, wat ik in dit stukje tekst, dit tussendoortje, vooralsnog ‘dit’ noem.
Met groet van Piet en Alexander Smit die in zijn boek Bewustzijn (gesprekken over dat wat nooit verandert) “dit” de naam IK gaf. DIT verdiende volgens hem deze naam.
Op p.284: “Datgene wat er altijd is, wat mij nooit verlaat, wat onveranderlijk aanwezig is, heeft recht op de naam ‘Ik’.
Al het andere – ik loop, ik sta, ik voel, ik denk, ik heb gisteren dit gedaan, ik heb gisteren dat gedaan, ik ben die en die, ik heet zus en zo – is veranderlijk. Maar datgene wat dit alles kent, is het onveranderlijke Kennen in de veranderlijke kennis.”
Je hebt dus je kleine ikje, niet werkelijk bestaand (illusionair) en het onveranderlijke onbegrensde IK.
Mooi toch? En dan heb je ook nog al die insecten, slangen, giraffen en alle andere dieren. Ze horen er allemaal bij.
nic_schrijver zegt
De opslagplaats van extreem veel kennis, waar een mensenleven tekort voor is om het allemaal tot je te nemen is internet maar ook in een grote bibliotheek kom je ver.