• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Dharma en filosofie » Positiviteit als dharma-oefening: de spraak

Positiviteit als dharma-oefening: de spraak

10 oktober 2020 door Ujukarin

Op je pad vanuit nitwit-qua-beoefening naar (hopelijk) verlicht wezen, beginnen velen van ons met enige introspectie en meditatie. Zodra daarin wat beweging zit, en je enige ‘interne integratie’ doorleefd hebt, is het makkelijker om andere stukken van het dharmische pad op te pakken. De volgende stap wordt wel eens in de vergaarbak ‘ethiek’ geschoven, maar die term is voor velen niet al te bemoedigend, ik zou het eerder vaardig (of positief) handelen of Kusala karma noemen, ‘handelen zoals je de inspiratie van de verlichten begrepen hebt’.

En in dit kleine drieluik –vandaag deel twee de spraak- wil ik je meenemen naar drie voorbeelden van zeer concreet toegepast vaardig handelen conform de eeuwenoude indeling lichaam, spraak en geest. Beginnend met de geest, omdat die weliswaar het moeilijkst te doorgronden en bij te sturen is, maar toch de bron van handelen. Uiteindelijk is niet-vaardig handelen en niet-vaardig spreken namelijk altijd verbonden met de onzuivere stukjes in je eigen geest.

Nadat meditatie je enige zelfkennis heeft gebracht is de volgende stap op het pad het thema vaardig handelen, onder andere door het zuiveren van je spraak. En dat gaat veel verder dan het ‘Geen onwaarheden spreken’ in de vijf voorschriften, een verlicht mens handelt op geheel spontane wijze volgens een vrij strikte set aan wetmatigheden. Zie ook: ‘De dwaas acht zich een overwinnaar, als hij met ruwe woorden spreekt’  voor wat meer uitleg hieromheen. Wat daarin genoemd wordt is onder andere dat de Boeddha zelf, in de Abhaya soetra (MN 58), aan ene prins Abhaya uitlegde dat fysiek handelen voor een kind-in-gevaar altijd vanuit metta (liefdevolle vriendelijkheid) moet gebeuren, en vervolgt daarna:

“Op dezelfde wijze, oh prins,

[1] Als er woorden in hem opkomen waarvan de Tathagata weet dat die niet in overeenstemming met de feiten zijn, onjuist, onhulpvaardig (of: niet gerelateerd aan het doel), onaangenaam en onwelgevallig voor anderen, dan spreekt hij ze niet uit.

[2] In het geval van woorden die in overeenstemming met de feiten zijn, juist, onhulpvaardig, onaangenaam en onwelgevallig voor anderen, dan zwijgt hij.

[3] In het geval van woorden die in overeenstemming met de feiten zijn, juist, hulpvaardig; maar onaangenaam en onwelgevallig voor anderen, dan voelt hij het juiste moment aan om ze uit te spreken.

[4] In het geval van woorden die niet in overeenstemming met de feiten zijn, onjuist, onhulpvaardig, maar aangenaam en welgevallig voor anderen, dan zwijgt hij.

[5] In het geval van woorden die in overeenstemming met de feiten zijn, juist, onhulpvaardig, maar aangenaam en welgevallig voor anderen, dan zwijgt hij.

[6] In het geval van woorden die in overeenstemming met de feiten zijn, juist, hulpvaardig, en aangenaam en welgevallig voor anderen, dan voelt hij het juiste moment aan om ze uit te spreken. Waarom is dat? Omdat de Tathagata Metta voor levende wezens bezit.”

Nu zou ik natuurlijk deze hele tekst kunnen gaan uiteen peuteren en stuk voor stuk naar de moderne tijd omzetten, maar dat zou het doel nogal voorbij schieten: de kernwaarde is namelijk simpelweg om alleen te spreken (en schrijven, mailen, chatten) als je zeker weet dat je handelen vanuit metta plaatsvindt en de andere partij er op dat moment ontvankelijk voor is. Kun je die hoog gelegde lat even niet halen, zwijg dan. En hoe compacter deze boodschap gebracht wordt hoe krachtiger.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Dharma en filosofie Tags: koersverlies, metta, spraak, verlicht wezen, zwijgen

Lees ook:

  1. Boeddha’s adviezen voor harmonie
  2. Positiviteit als Dharma-oefening: Lichaam
  3. Je lot in eigen handen – karma, de praktijk
  4. ‘Ik sta in brand! Ik sta in brand!” en viel ter plekke in de Grote Hel.

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Henk zegt

    13 november 2014 om 08:28

    Zou het juist niet zo kunnen zijn dat de Boeddha deze woorden sprak die pasten in de context van zijn tijd?
    In deze tijd zijn therapeuten eindeloos bezig om mensen te leren om niet te denken voor anderen. Om de ander serieus te nemen en niet voor hem/haar in te vullen wat wel of niet welgevallig is. Dat je beter dicht bij jezelf te blijven als je iets communiceert.

  2. ujukarin zegt

    13 november 2014 om 10:47

    Vind _ik_ erg onwaarschijnlijk, maar ieder zijn eigen mening. Welgevallig is voor mij iets objectiefs, het past wel of niet in hun door mij waargenomen perceptie (die zelf weer subjectief is). Dus die therapeuten mogen roepen wat ze willen maar het is simpelweg niet in lijn met het advies van Boeddha, en dat laatste werkt voor mij…

    With folded palms,

  3. Henk zegt

    13 november 2014 om 13:27

    Ja, dat laatste begrijp ik. Maar heeft de Boeddha ook niet gezegd nooit iets (simpelweg) aan te nemen omdat hij het zei? M.a.w. de tijdscontext kan wel degelijk een rol hebben gespeeld. Tenslotte heeft Boeddha wel degelijk ontwikkelingen van zijn leer voorzien. Het Mahayana en het Vajrayana zijn hier voorbeelden van.

  4. Maxim zegt

    13 november 2014 om 14:11

    In plaats van welgevallig gebruiken sommige auteurs de term ‘vriendelijk’. (Bijv Toni Bernard. “Speak only when what you have to say is true, kind and helpful.”) Zo kun je het bij je eigen intenties houden, ipv te gedachtenlezen.

  5. Ujukarin zegt

    13 november 2014 om 14:55

    Natuurlijk, Ehipassiko – probeer en zie voor jezelf. Maar wél rekening houdend met de context zoals Boeddha het uitsprak, niet a priori met Westerse inzichten ;-)

    With folded palms,

  6. Henk zegt

    13 november 2014 om 15:19

    Nog even nuanzeuren::-)Wat ik mij afvraag is, of Boeddha’s woorden altijd letterlijk genomen moeten worden. In b.v. het vajrayana kan een leraar met een oprecht mededogend hart een leerling keiharde, en de leerling onwelgevallige woorden toevoegen. ‘vriendelijk’is trouwens geen synoniem voor ‘welgevallig.’ Je kunt iemand in principe natuurlijk altijd vriendelijk toespreken, en waarom ook niet. Maar op de meest vriendelijke wijze kun je iemand toch een volstrekt onwelgevallige boodschap brengen. Maar ik zal er verder geen taalkundige discussie van maken.

  7. Ujukarin zegt

    10 oktober 2020 om 16:05

    Ik geloof dat de deeplink naar de soetra-bespreking niet meer klopt. Is nu denk ik

    https://boeddhistischdagblad.nl/achtergronden/24592-de-dwaas-acht-zich-een-overwinnaar-als-hij-met-ruwe-woorden-spreekt/

    WFP Ujukarin

  8. G.J. Smeets zegt

    10 oktober 2020 om 17:18

    “…de kernwaarde is namelijk simpelweg om alleen te spreken (en schrijven, mailen, chatten) als je zeker weet dat je handelen vanuit metta plaatsvindt en de andere partij er op dat moment ontvankelijk voor is.”

    Het valt te betwijfelen of er zoiets als ‘kernwaarde’ bestaat. Los daarvan, gezien je eigen woorden hierboven had je ze niet moeten publiceren omdat je gewoon niet weet of de lezer er “ontvankelijk” voor is. En evenmin weet ik of jij ontvankelijk bent voor de woorden die ik nu schrijf. ‘Ontvankelijkheid’ is een psychologische stoplap van de koude grond als we het over intermenselijke communicatie hebben. Ben eens concreet: wat is er niet-metta aan als klimaatontkenners of Covid 19 ontkenners onaangenaam en onwelgevallig en onbehulpzaam op de vingers worden getikt?

  9. Ujukarin zegt

    10 oktober 2020 om 18:59

    Lees de tekst nu eens, Goff ;-)

    Dat op de vingers tikken kan alleen vanuit Metta zijn als het “juiste moment om ze uit te spreken” aangevoeld wordt door de spreker. En die dus zijn/haar mond houdt totdat het juiste moment gevonden wordt. Bijvoorbeeld eerst pogingen in klein comité alvorens dezelfde schreeuw-media gebruikt worden als deze ontkenners uitzoeken…

    With folded palms,

  10. Gerry Verbeek zegt

    11 oktober 2020 om 20:07

    Vraagje: hoe kan ik ooit zeker weten of ikke vanuit enkel metta liefde spreek?
    Weet iemand hierop het antwoord, dan hoor ik dat graag.

  11. Ujukarin zegt

    12 oktober 2020 om 10:04

    @Gerry, nooit 100% voor ons nog-niet-Verlichten. Maar het hebben van een klankbord, oftewel een groep vrienden/innen die je zo af en toe gevraagd en later zelfs ongevraagd advies geven, helpt. Dat klankbord benadert jou vanuit Metta (zoveel mogelijk dan), en helpt je de motivatie te toetsen.

    With folded palms,

  12. Gerry Verbeek zegt

    12 oktober 2020 om 22:03

    Beste Ujukarin, wat een stelligheid en aannames. Ik weet eigenlijk niks 100% zeker, en daar valt goed mee te leven. Hoe weet jij overigens zo zeker dat ik niet – zonder het te zeker weten dan natuurlijk- wel 100 % verlicht ben. Overigens word ik liever niet door ‘een klankbord’ benaderd en ongevraagd advies sla ik altijd meteen in de wind.

Primaire Sidebar

Door:

Ujukarin

Ujukarin is lid van de Triratna Boeddhistische Orde. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 19 augustus 2022 - 21 augustus 2022
    Retraite weekend | Vreugde van zijn: gelukkig zijn | Live | 19-21 aug
  • 22 augustus 2022 - 26 augustus 2022
    3-daagse boeddha vakantie
  • 26 augustus 2022 - 28 augustus 2022
    Retraite weekend | Liefde en Compassie voor jezelf en anderen | Live| 26-28 aug
  • 29 augustus 2022
    Discovering Buddhism open Class
  • 30 augustus 2022
    Inloopavond Maitreya instituut Amsterdam
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – deel 2

    Kees Moerbeek - 14 augustus 2022

    De belangrijkste taak van de rechtvaardige, ‘wiel-draaiende vorst (de rājā cakkavattī) is het opheffen van armoede, die leidt tot diefstal en ander moreel wangedrag. De manier om criminaliteit te bestrijden is niet wreder straffen en de wet strikter toe te passen, maar mensen een gelegenheid en een perspectief bieden om op een eerlijke manier hun brood te verdienen. Hebben de mensen een acceptabele levensstandaard dan berokkenen zij anderen geen kwaad en zal het land vrede en rust kennen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – Deel 1

    Kees Moerbeek - 7 augustus 2022

    De auteur signaleert een onontkoombare overgang naar een staatsgrenzen overstijgende vervlechting van belangrijke leefomstandigheden op economisch, cultureel, klimatologisch en technologisch gebied. Het verlies van houvast dat dit veroorzaakt valt samen met het verlies van de bescherming door de verzorgingsstaat. Dit wordt verergerd door de onverschilligheid in leidende politieke en economische kringen ten opzichte van de onzekerheid die de veranderingen oproepen. De weerstand die dit alles opwekt neemt op veel plaatsen onder invloed van populistische en autoritaire bewegingen ‘de vorm aan van een afwijzing van anderen, andersdenkenden en andersverschijnende mensen.’

    Woef hé…een signalering

    Erik Hoogcarspel - 4 augustus 2022

    Georg Luck (1926 – 2013) was hoogleraar aan de Universiteit in Baltimore, Verenigde Staten in de klassieke cultuur en talen. Aan het einde van zijn carrière heeft hij op verzoek van een collega een studie uitgevoerd naar een heel aparte groep van filosofen, de cynici. Het wordt cynicus is afgeleid van “hond”, kynos. Deze “honden” predikten voor het volk en leidden talentvolle leerlingen op.

    De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

    Rob van Boven en Luuk Mur - 2 augustus 2022

    De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

    Crisis op crisis

    gastauteur - 1 augustus 2022

    Stel dat de vooronderstelling dat de mens beschikt over een vrije wil nu eens niet waar blijkt te zijn terwijl ons wetstelsel daar wel vanuit gaat en daarmee aansluit bij het vrije-markt-denken, het kapitalisme. En als dat niet waar is of maar heel beperkt, wat betekent dat dan? Dat er zoiets als een vrije wil bestaat is een aanname, een geloofsartikel.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – deel 2
    • Guy – Absolute werkelijkheid versus zintuiglijke werkelijkheid
    • Halte Hertenkamp – Wachten
    • Waarom boeddhisme werkt – Robert Wright
    • Wakker Dier – Geen schaduw voor 71 procent van de Friese koeien

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens