Over Theologie 48: De Toekomst

We zijn nu echt aan het einde van de serie die ik naar aanleiding van een cursus Theologie schrijf. Het is afgelopen. Vandaag: 

De toekomst

Niels Bohr, de beroemde Deense natuurkundige (1885 – 1962) zei het al: “Voorspellen is moeilijk, vooral als het om de toekomst gaat”. Of de kerk nog toekomst heeft, durf ik niet te zeggen. Ik weet ook niet of er in de toekomst nog pastorale zorg is. Zelfs op de vraag of godsdienst nog wel toekomst heeft, kan ik geen definitief antwoord geven. Op alle drie vragen wil ik alleen antwoorden: ik hoop het! En eerlijk gezegd, ik verwacht het eigenlijk ook wel. Maar het zal anders zijn, anders moeten zijn, dan het anno 2022 is.

De kerk zoals die was, houdt op te bestaan. Daar ben ik van overtuigd, al is het maar omdat alles aan veranderingen onderhevig is, en dáár maakt de kerk geen uitzondering op. De kerk zoals die was in het begin van de christelijke jaartelling is veranderd in de kerk zoals die in de middeleeuwen was en die veranderde weer in de kerk van de renaissance en daarna in de kerk van de twintigste eeuw. Dat al maar door veranderen stopt nooit. Het is daarom voorstelbaar dat er vroeg of laat in de katholieke kerk vrouwelijke priesters komen en er zelfs een lesbische paus (mamma?) komt. En wie weet ontstaat er ergens in de wereld een christelijke stroming die Maria Magdalena erkent als echtgenote van de Nazarener, ik wéét het niet. Alles is mogelijk. Pastorale zorg blijft, alleen weet ik niet in welke omvang, en ook niet of het zo blijft heten. Dat mensen naar elkaar blijven omzien en elkaar blijven helpen, lijkt mij behalve wenselijk ook bijzonder menselijk, sociale wezens als wij in de kern zijn. Rest de vraag of godsdienst blijft bestaan en zo ja, hoe gaat dat er dan uitzien? Wel, in een wereld waarin mensen steeds makkelijker met elkaar in contact kunnen komen en ideeën met elkaar uit kunnen wisselen, zullen religies en godsdiensten elkaar ongetwijfeld gaan beïnvloeden. Zolang mensen echter niet bereid zijn om zonder vooroordelen naar elkaar te luisteren, zal een en ander niet zonder strijd gaan. Er zal ongetwijfeld nog wel omwille van het eigen gelijk gemoord worden. Fanatici zijn nu eenmaal moeilijk af te stoppen. Maar uiteindelijk zullen mensen gewoonten, gebruiken, feesten, symbolen en rituelen van elkaar gaan overnemen, zoals ze dat al eeuwen doen. Wie maalt er nu nog om dat de kerstboom eigenlijk heidens is? Het is bijna zover: de zonnewende… het joelfeest!

De cursus theologie waarop ik mijn wekelijkse bijdragen aan het BD baseerde telt 48 lessen. Ik heb onderwerpen gemist en de lacunes maar enigszins aangevuld. Sommige onderwerpen in de cursus gaven aanleiding tot meer dan één bijdrage terwijl andere – zoals de laatste drie – mij niet erg inspireerden tot meer dan een paar alinea’s. Het zij zo.

Mijn conclusie over de cursus is dat ik er meer van had verwacht. Het ging mij teveel over geschiedenis, vooral de Duitse geschiedenis en het ging mij te weinig over beschouwelijke zaken. Waar hebben Arminius en Gomarus het bijvoorbeeld over gehad? Wat waren hun argumenten en tegenargumenten en … nou ja, zo zijn er meer zaken. Hoe verhoudt het christelijk gedachtengoed zich tegenover bijvoorbeeld het boeddhisme? Wat zijn de overeenkomsten? Wat de werkelijke verschillen? Niets daarover. Ik ben werkelijk blij dat ik gedurende mijn leven ook andere bronnen heb mogen raadplegen. Deze serie bijdragen bestond echter uit reflecties op onderwerpen die mij in deze cursus les voor les zijn aangereikt.

Af en toe schreven BD lezers een reactie. Dank daarvoor. Ik kreeg daardoor het idee dat ik mijn bijdragen niet louter voor mezelf schreef, hoewel – ik beken – dat gevoel mij ook wel eens bekroop. Hoe erg zou dat trouwens zijn? Niet, denk ik. Het lezen van de cursus en het reflecteren daarop gaven mij een zekere voldoening. Noodzakelijk was het schrijven echter niet. Ik hoop daarom maar dat mijn pennenvruchten mensen tot nadenken heeft aangezet, want ik zeg het Boeddha graag na: neem niks van mij aan, maar onderzoek alles zelf!. (Of hij dat precies zo heeft gezegd weet ik niet, maar zoiets wel.)

Ik wens iedereen prettige feestdagen en een goede jaarwisseling. Wat de toekomst ook brengen moge, ontvang het maar …

Einde.