• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Buddhavacana » Kandaraka-sutta: over de vier typen van personen in de wereld

Kandaraka-sutta: over de vier typen van personen in de wereld

3 december 2018 door André Baets

‘Evam me sutam’, aldus heb ik gehoord.
Deze woorden werden uitgesproken door Ananda, de neef en persoonlijke verzorger van de Boeddha. Volgens de traditie had hij een uitzonderlijk geheugen en reciteerde hij, tijdens het eerste concilie dat vlak na de dood van de Boeddha werd gehouden, alle leerredes.
Evam me sutam is dan ook, traditiegetrouw, de aanhef van elke sutta in de Pali-Canon.

In de Kandaraka-Sutta geeft de Boeddha een uitvoerige uiteenzetting over de vier typen van personen in de wereld: “Degene die zichzelf kwelt, schade berokkent; degene die anderen kwelt, schade berokkent; degene die zowel zichzelf als anderen kwelt, schade berokkent en als vierde degene die noch zichzelf, noch anderen kwelt, schade berokkent. Alleen het laatste type [zo zegt de Boeddha] leidt een waarlijk heilig leven” [d.i. een levendat tot ontwaken kan leiden].

“Er worden vier typen van personen aangetroffen in de wereld.
Welke vier?
In de eerste plaats is er de zelfkweller, die zich overgeeft aan de praktijk van zelfkwelling.
Dan is er de kweller van anderen, die zich overgeeft aan de praktijk van het kwellen van anderen.
Dan is er degene die zowel zichzelf kwelt, overgegeven is aan de praktijk van het kwellen van zichzelf, als anderen kwelt, overgegeven is aan de praktijk van het kwellen van anderen.
Dan is er degene die noch zichzelf kwelt, niet overgegeven is aan de praktijk van zelfkwelling, noch anderen kwelt, niet overgegeven is aan de praktijk van het kwellen van anderen.
Deze laatste is, omdat hij noch zichzelf noch anderen kwelt, al in dit leven verzadigd, uitgedoofd, tot rust gekomen.”
(1)

Als we deze raadgeving – ik speel nu even de advocaat van de duivel – volgens de letter interpreteren is het mogelijk dat een individu tot de volgende gedachtegang komt: “Ik mag mezelf geen kwaad doen [zoals er staat bij het vierde type]. Dus alles waar ik tegenop zie en waarvan ik weet of denk dat dit mij ongemak en dus lijden kan bezorgen, doe ik niet.” Oké, dit werkt misschien als je alleen op de wereld bent, of in je eigen wereld leeft.

Zijn er anderen bij dezelfde dingen betrokken, – we leven tenslotte in een ‘samen’leving- ; dan geldt, nog steeds volgens de persoon in ons voorbeeld, voor al de anderen de tweede Edele Waarheid. Hierin zegt de Boeddha dat lijden ontstaat door verlangens, door iets te willen. Lijden is dan, in dat geval, hebben wat we niet willen en willen wat we niet hebben.
Dus als anderen iets verwachten (van mij) en dit gebeurt niet dan zullen ze, doordat hun verwachting niet wordt ingelost, lijden. De oplossing voor de anderen is dus geen verwachtingen te hebben ( wat mij betreft) en dus ook geen lijden.”

Van iemand die zo redeneert en de woorden van de Boeddha op die manier interpreteert zou je kunnen zeggen dat hij egoïstisch is en enkel aan zichzelf denkt: “Ik kijk naar mezelf en wat anderen willen heeft geen belang; zolang ik mezelf maar niet schaad.”

Maar de Boeddha heeft een veiligheidsclausule ingebouwd. Als hij over de vier typen mensen spreekt eindigt hij met te zeggen: “Alleen zij die noch zichzelf noch anderen kwetsen of kwaad doen kunnen een heilig leven leiden.” De Boeddha koppelt het individu dus steeds aan de anderen.

Als individu ben je nooit alleen; er moet altijd op de één of andere manier rekening gehouden worden met anderen. Doe je dit niet, hou je geen rekening met anderen, dan plaatst de Boeddha die persoon onder type twee: “zij die anderen kwetsen, kwaad doen”.

Je kan het vergelijken met een bokswedstrijd. Als je in de ring stapt kan het zijn dat je de ander rake meppen geeft; maar het is evengoed mogelijk – en ook meer dan waarschijnlijk – dat ook jij klappen zult krijgen; want dat is nu eenmaal de natuur van een bokskamp. Wil je dit ten allen tijde vermijden, dan is er maar één oplossing: de kamp niet aangaan en niet in de ring stappen. Maar als je dit als boksliefhebber doet, als je nooit in de ring stapt en alleen maar in je eentje, voor de spiegel schaduwgevechten houd, zal je nooit weten waar je in je training staat, zal je nooit van de ander leren, zal je nooit ervaring opdoen, zal je, je sport nooit echt, in al zijn facetten, beleven.

En dit is in het leven ook zo; als je alles waarvan je nog maar denkt dat het voor lijden zou kunnen zorgen, uit de weg gaat; zal je inderdaad niet lijden. Maar dan is er ook geen contact met de anderen; dan is er ook geen interactie en geen samenwerking, dan is er geen ‘vereniging’. De natuur van samsara, van het leven hier op aarde is juist dat we niet zonder de anderen kunnen. Het is de paradox waar Stephen Batchelor over spreekt in zijn boek “Met anderen alleen”.
Alhoewel het ervaren van het leven volledig individueel verloopt – niemand ervaart de zintuiglijke wereld op exact dezelfde wijze als ik – is er steeds het contact met de anderen. En dit contact kan inderdaad soms leiden naar wat de Boeddha in zijn eerste Edele waarheid zegt: “het leven is onlosmakelijk verbonden met lijden.” Zelfs je hoofd in het zand steken is geen oplossing en zorgt voor ongemak; voor zandkorrels in je mond, neus, ogen en oren.

Na een periode van intensieve training in een Japanse zen tempel schrijft de Ierse ‘Soshin’, Maura O’ Halloran, hierover in haar dagboek: “Ik voel subtiele veranderingen. Ik ben rustiger, meer evenwichtig. Ik ben niet meer dwangmatig in mijn handelen. Als ik iets doe, doe ik het graag goed. En ik heb meer discipline. Maar ik weet niet hoe blijvend deze veranderingen zijn. Dus ben ik een beetje bang om terug te gaan naar de echte wereld”.

De ‘echte wereld’ is de wereld van samsara, de wereld waarin we niet alleen zijn maar rekening moeten houden met anderen. Waar hetgeen ervaren wordt in de training/meditatie aan de praktijk moet getoetst worden. Een wereld die nood heeft aan mensen die zich ten volle wijden aan het spiritueel pad, rekening houden met de anderen en ja, tussendoor, als de omstandigheden erom vragen, zichzelf een beetje opofferen en daardoor soms ervaren dat het leven in samsara onlosmakelijk verbonden is met lijden.


  1. De Breet & Janssen Verzameling van middellange leerredes MN 51.

Categorie: Andre Baets, Boeddhisme, Buddhavacana Tags: André Baets, Buddhavacana, Jan de Breet, Kandaraka-sutta, Pali-canon, Rob Janssen, volle maan

Lees ook:

  1. Ananda, bewaker van de dhamma (deel 2)
  2. ‘De Dhamma en de discipline die door mij onderwezen en uiteengezet zijn, die zijn na mijn heengaan jullie leraar’
  3. Buddhavacana: Maha-Saccaka-Sutta
  4. Aldus heb ik gehoord – de Boeddha in het land van de Angutarapa’s

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Moniek zegt

    4 december 2018 om 14:33

    Een prima stukje…

Primaire Sidebar

Door:

André Baets

Boeddhist en auteur (Kagyu, Zen en Theravada). André publiceert op zijn site Buddhavacana (woorden van de Ontwaakte) en het Boeddhistisch Dagblad sutta’s uit de Pali-Canon. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2025 – dag 129 – vrede en alle goeds
    • De dood van de paus
    • Seks: Joodse posities in Joods Museum Amsterdam
    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.