• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Buddhavacana » Kandaraka-sutta: over de vier typen van personen in de wereld

Kandaraka-sutta: over de vier typen van personen in de wereld

3 december 2018 door André Baets

‘Evam me sutam’, aldus heb ik gehoord.
Deze woorden werden uitgesproken door Ananda, de neef en persoonlijke verzorger van de Boeddha. Volgens de traditie had hij een uitzonderlijk geheugen en reciteerde hij, tijdens het eerste concilie dat vlak na de dood van de Boeddha werd gehouden, alle leerredes.
Evam me sutam is dan ook, traditiegetrouw, de aanhef van elke sutta in de Pali-Canon.

In de Kandaraka-Sutta geeft de Boeddha een uitvoerige uiteenzetting over de vier typen van personen in de wereld: “Degene die zichzelf kwelt, schade berokkent; degene die anderen kwelt, schade berokkent; degene die zowel zichzelf als anderen kwelt, schade berokkent en als vierde degene die noch zichzelf, noch anderen kwelt, schade berokkent. Alleen het laatste type [zo zegt de Boeddha] leidt een waarlijk heilig leven” [d.i. een levendat tot ontwaken kan leiden].

“Er worden vier typen van personen aangetroffen in de wereld.
Welke vier?
In de eerste plaats is er de zelfkweller, die zich overgeeft aan de praktijk van zelfkwelling.
Dan is er de kweller van anderen, die zich overgeeft aan de praktijk van het kwellen van anderen.
Dan is er degene die zowel zichzelf kwelt, overgegeven is aan de praktijk van het kwellen van zichzelf, als anderen kwelt, overgegeven is aan de praktijk van het kwellen van anderen.
Dan is er degene die noch zichzelf kwelt, niet overgegeven is aan de praktijk van zelfkwelling, noch anderen kwelt, niet overgegeven is aan de praktijk van het kwellen van anderen.
Deze laatste is, omdat hij noch zichzelf noch anderen kwelt, al in dit leven verzadigd, uitgedoofd, tot rust gekomen.”
(1)

Als we deze raadgeving – ik speel nu even de advocaat van de duivel – volgens de letter interpreteren is het mogelijk dat een individu tot de volgende gedachtegang komt: “Ik mag mezelf geen kwaad doen [zoals er staat bij het vierde type]. Dus alles waar ik tegenop zie en waarvan ik weet of denk dat dit mij ongemak en dus lijden kan bezorgen, doe ik niet.” Oké, dit werkt misschien als je alleen op de wereld bent, of in je eigen wereld leeft.

Zijn er anderen bij dezelfde dingen betrokken, – we leven tenslotte in een ‘samen’leving- ; dan geldt, nog steeds volgens de persoon in ons voorbeeld, voor al de anderen de tweede Edele Waarheid. Hierin zegt de Boeddha dat lijden ontstaat door verlangens, door iets te willen. Lijden is dan, in dat geval, hebben wat we niet willen en willen wat we niet hebben.
Dus als anderen iets verwachten (van mij) en dit gebeurt niet dan zullen ze, doordat hun verwachting niet wordt ingelost, lijden. De oplossing voor de anderen is dus geen verwachtingen te hebben ( wat mij betreft) en dus ook geen lijden.”

Van iemand die zo redeneert en de woorden van de Boeddha op die manier interpreteert zou je kunnen zeggen dat hij egoïstisch is en enkel aan zichzelf denkt: “Ik kijk naar mezelf en wat anderen willen heeft geen belang; zolang ik mezelf maar niet schaad.”

Maar de Boeddha heeft een veiligheidsclausule ingebouwd. Als hij over de vier typen mensen spreekt eindigt hij met te zeggen: “Alleen zij die noch zichzelf noch anderen kwetsen of kwaad doen kunnen een heilig leven leiden.” De Boeddha koppelt het individu dus steeds aan de anderen.

Als individu ben je nooit alleen; er moet altijd op de één of andere manier rekening gehouden worden met anderen. Doe je dit niet, hou je geen rekening met anderen, dan plaatst de Boeddha die persoon onder type twee: “zij die anderen kwetsen, kwaad doen”.

Je kan het vergelijken met een bokswedstrijd. Als je in de ring stapt kan het zijn dat je de ander rake meppen geeft; maar het is evengoed mogelijk – en ook meer dan waarschijnlijk – dat ook jij klappen zult krijgen; want dat is nu eenmaal de natuur van een bokskamp. Wil je dit ten allen tijde vermijden, dan is er maar één oplossing: de kamp niet aangaan en niet in de ring stappen. Maar als je dit als boksliefhebber doet, als je nooit in de ring stapt en alleen maar in je eentje, voor de spiegel schaduwgevechten houd, zal je nooit weten waar je in je training staat, zal je nooit van de ander leren, zal je nooit ervaring opdoen, zal je, je sport nooit echt, in al zijn facetten, beleven.

En dit is in het leven ook zo; als je alles waarvan je nog maar denkt dat het voor lijden zou kunnen zorgen, uit de weg gaat; zal je inderdaad niet lijden. Maar dan is er ook geen contact met de anderen; dan is er ook geen interactie en geen samenwerking, dan is er geen ‘vereniging’. De natuur van samsara, van het leven hier op aarde is juist dat we niet zonder de anderen kunnen. Het is de paradox waar Stephen Batchelor over spreekt in zijn boek “Met anderen alleen”.
Alhoewel het ervaren van het leven volledig individueel verloopt – niemand ervaart de zintuiglijke wereld op exact dezelfde wijze als ik – is er steeds het contact met de anderen. En dit contact kan inderdaad soms leiden naar wat de Boeddha in zijn eerste Edele waarheid zegt: “het leven is onlosmakelijk verbonden met lijden.” Zelfs je hoofd in het zand steken is geen oplossing en zorgt voor ongemak; voor zandkorrels in je mond, neus, ogen en oren.

Na een periode van intensieve training in een Japanse zen tempel schrijft de Ierse ‘Soshin’, Maura O’ Halloran, hierover in haar dagboek: “Ik voel subtiele veranderingen. Ik ben rustiger, meer evenwichtig. Ik ben niet meer dwangmatig in mijn handelen. Als ik iets doe, doe ik het graag goed. En ik heb meer discipline. Maar ik weet niet hoe blijvend deze veranderingen zijn. Dus ben ik een beetje bang om terug te gaan naar de echte wereld”.

De ‘echte wereld’ is de wereld van samsara, de wereld waarin we niet alleen zijn maar rekening moeten houden met anderen. Waar hetgeen ervaren wordt in de training/meditatie aan de praktijk moet getoetst worden. Een wereld die nood heeft aan mensen die zich ten volle wijden aan het spiritueel pad, rekening houden met de anderen en ja, tussendoor, als de omstandigheden erom vragen, zichzelf een beetje opofferen en daardoor soms ervaren dat het leven in samsara onlosmakelijk verbonden is met lijden.


  1. De Breet & Janssen Verzameling van middellange leerredes MN 51.

Categorie: Andre Baets, Boeddhisme, Buddhavacana Tags: André Baets, Buddhavacana, Jan de Breet, Kandaraka-sutta, Pali-canon, Rob Janssen, volle maan

Lees ook:

  1. Ananda, bewaker van de dhamma (deel 2)
  2. De Boeddha als mens
  3. ‘De Dhamma en de discipline die door mij onderwezen en uiteengezet zijn, die zijn na mijn heengaan jullie leraar’
  4. Buddhavacana: Maha-Saccaka-Sutta

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Moniek zegt

    4 december 2018 om 14:33

    Een prima stukje…

Primaire Sidebar

Door:

André Baets

Boeddhist en auteur (Kagyu, Zen en Theravada). André publiceert op zijn site Buddhavacana (woorden van de Ontwaakte) en het Boeddhistisch Dagblad sutta’s uit de Pali-Canon. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
30 sep
retraite Bhikkhu Analayo
30 sep 23
05 okt
ONLINE cursusreeks Dhammakaya meditatie
5 okt 23
07 okt
Global Kum Nye fest
7 okt 23
07 okt
Onderscheid tussen ons denken en onze zintuiglijke ervaring van deze werkelijkheid
7 okt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Tussen scheidslijn en schijnlijn vind je de deur naar non-dualiteit
    • Het jaar 2023 – dag 257 – BERG
    • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
    • Boeken – Tao Te Tjing
    • Extinction Rebellion eist: sluit de gifkraan, stem tegen glyfosaat

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.